Sy hoop regtig so. As haar ma die eerste prys wen, sal haar gewete haar nie meer so pla nie. Sy voel baie sleg oor die hele affêre!
“Dankie, ek is seker ek sal,” sê haar ma vol selfvertroue.
Saartjie voel aaklig. As haar ma nie wen nie sal dit haar en Apie se skuld wees.
Sy voel amper lus om agter haar ma aan te hardloop en haar alles te vertel, maar sy sien hoe Apie haar aangluur. Hy meen hul ma sal die tannie van die Vrystaat in elk geval nog wen. Saartjie hoop maar net Apie is reg.
Sy dwaal ’n ruk lank doelloos in die huis rond en besluit dan om ’n bietjie na Anna toe te gaan.
Anna praat opgewonde oor die sirkus.
“Dit gaan groot pret wees!” sê sy.
“Ja,” stem Saartjie saam, maar sy sug swaar.
Hulle spreek af dat Anna en Lina haar sal kom haal sodat die Drie Muskiete saam sirkus toe kan stap. Saartjie sê niks vir Anna nie, maar sy hoop alles werk reg uit en dat sy wel sirkus toe kan gaan.
Saartjie dink haar ma behoort binnekort terug te wees en gaan weer huis toe.
Daar kry sy haar pa wat vroeg die oggend al weg is om operasies te doen en nou vroeër terug is. Hy sit en lees koerant.
Kris is ook in die sitkamer. Hy wag natuurlik vir tee. Apie is seker in sy kamer besig om strokiesprente te lees.
“Hoe lyk dit met ’n bietjie tee, Saartjie?” vra haar pa. “Mamma is nog nie terug nie en Lizzie is ook nie hier nie.”
“Seker, Pappa,” sê Saartjie en stap kombuis toe.
Net toe sy by die kombuis inloop, hoor sy die voordeur oopgaan. Dit is haar ma. Sy gaan vinnig terug sitkamer toe.
Saartjie se hart sak in haar skoene toe sy haar ma sien.
“Wat makeer, Martha?” vra dokter Jan. Hy kan sien daar skort iets.
“Ek het nie gewen nie.” Sy vrou val moedeloos op ’n stoel neer. “My ingemaakte perskes het nie eens ’n derde plek gekry nie!”
Apie is nou ook in die sitkamer. Hy kyk met groot oë na Saartjie.
“Die tannie van die Vrystaat het maklik gewen,” sê hul ma en voeg peinsend by: “Ek kan dit nie verstaan nie. Maar ek sal vanmiddag sien wat verkeerd is, sodra hulle ons inskrywings teruggee.”
Saartjie en Apie besef albei as hul ma dán uitvind die beoordelaars het die verkeerde fles beetgehad dit te laat sal wees om hulle te belet om sirkus toe te gaan. Hulle sal dan al klaar daar wees.
“Gaan maak vir ons tee, Saartjie,” sê haar ma. “Ek voel heeltemal verslae.”
Die meisie maak haar vinnig uit die voete. Dokter Baumann probeer sy vrou troos deur te sê dat die beoordelaars miskien ’n fout gemaak het.
“Moet wees,” sê sy en sug.
Apie voel ongemaklik. Hy voel klein op die groot rusbank. Hy kyk by die venster uit en probeer ongeërg lyk. Dit voel heeltyd of sy ma hom dophou.
“Hulle het beslis ’n fout gemaak,” sê Martha Baumann sag net toe Saartjie met die teegoed inkom. Haar hart begin dadelik vinnig klop.
“Ek is ’n kenner op die gebied van ingelegde perskes,” sê haar ma. “Ek het al hoeveel pryse gewen en self ook al as beoordelaar opgetree. Ek weet daardie fles perskes was perfek. Daar was niks mee verkeerd nie. Hulle het ’n fout begaan!”
“Hoe ’n soort fout, Ma?” vra Kris.
“Hulle moes die verkeerde fles beoordeel het. Ek is seker die naamkaartjies het deurmekaar geraak en iemand anders het ’n prys losgeslaan – met mý ingemaakte perskes!”
Almal dink hieroor na. Saartjie skink vir die gesin tee, maar haar hande bewe effens.
“As dit enige van die ander flesse in die spens was,” sê haar ma skielik asof sy met haarself praat, “kon ek verstaan dat ek nie ’n prys gekry het nie, want daar was met elkeen so ’n ietsie verkeerd …”
“Het Ma nie miskien ’n fout gemaak en die verkeerde fles kerksaal toe gevat nie?” vra Kris.
“Nee, ek het die perfekte een gekies en dit op die kombuistafel neergesit. Die ander het almal op die rak in die spens gebly. Die fles het vanoggend nog net so daar op die tafel gestaan waar ek dit neergesit het.”
“Het jy gekyk of dit nog dieselfde fles was?” vra haar man.
“Nee, ek was te haastig. Ek was laat, toe sit ek dit in ’n kardoessak en maak dat ek by die kerksaal kom.”
“So dit kón ’n ander fles gewees het,” sê Kris en kyk ondersoekend na Apie. “Iemand kon die fles perfekte perskes gevat en ’n ander fles uit die spens daar neergesit het.”
“Seker, ja,” sê mevrou Baumann, “maar wie sou so iets doen – en hoekom?”
Klein en ineengekrimp sit Saartjie en Apie op die groot rusbank. Hulle probeer hul bes om ongeërg en onskuldig te lyk.
Hoe langer Kris na Apie kyk, hoe breër glimlag hy.
“Wat’s dit met jou?” brom sy boetie uiteindelik. “Lyk ek vir jou soos ’n hanswors, of wat?”
“Lekker astrant, nè?” sê Kris geamuseerd.
Die ouers kyk ook na Apie. Hulle dink duidelik nou ook dat indien die perfekte fles perskes omgeruil is vir een wat nie so goed was nie, Apie dit gedoen het. Maar hoekom sou hy so iets aangevang het? Hy kon tog nie ’n volle fles ingemaakte perskes alléén opgeëet het nie.
Kris en die ouers beskou Saartjie nou aandagtig.
Sy beantwoord hul kyk met ’n onskuldige gesiggie. ’n Engelkransie is al wat sy nou nog kortkom.
Apie trek aan haar arm en fluister: “Moet niks erken nie. Hulle het nie bewyse nie!”
“Wat fluister jy, Apie?” vra dokter Baumann kwaai, want hy het ’n idee wat gebeur het.
“Sommer net vir Saartjie iets gesê, Pa,” mompel die seun.
Die stilte in die sitkamer is onheilspellend. Die ouers en Kris se oë bly stip op Saartjie en Apie gerig. Die twee probeer die koue blikke tevergeefs ontwyk.
Hul pa loods die aanval op hulle.
“Saartjie en Apie,” sê hy, “weet julle iets van die fles perskes wat op die kombuistafel gestaan het?”
Die twee knik. Ja-nee, hulle kan dit nie ontken nie. Hulle het die fles daar gesien.
“Julle’t dit gesien – en toe gevat,” sê Kris vinnig. “En later ’n ander fles daar gaan neersit!”
“Wie praat met jou?” Apie gluur sy ouer broer aan.
“Abraham,” sê sy ma en sy lyk bleek, “het jy daardie fles met ingelegde perskes gevat en toe ’n ander een daar neergesit?”
Dit is ’n reguit vraag en dit is duidelik dat sy ’n reguit antwoord wil hê.
Apie kyk na Saartjie. Sy moet help. Sy is mos die een wat die fles eerste oopgemaak het.
Saartjie byt op haar onderlip. Sy sal maar net alles moet erken. Dit help nie sy probeer haar hieruit wikkel nie.
“Dit was eintlik nie Apie nie, Mamma,” sê sy eerlik. “Ons het die perskes saam geëet, maar ek het die fles eerste oopgemaak.”
“Ek kan dit nie glo nie!” kreun hul ma verslae. “Julle het sowaar my beste perskes waarmee ek die eerste prys wou wen, opgeëet!”
“Ons het nie geweet dis waarvoor die perskes bedoel was nie, Mamma,” sê Saartjie sag. “As ons dit geweet