PAT STAMATÉLOS
Madeliefies van staal
KWELA BOEKE
My dank aan:
Dokter J. Meddows-Tyler wat my gewys het hoe dit gedoen word
Dokter G. Rowe, Jacques Koekemoer C.F.O., Norman en Lappies in Ballisties en almal by die staatslykhuis wat my geduldig te woord gestaan het
Die mooi en bekwame kaptein Appels van Randfontein
Niki Stamatélos vir haar Koreaanse tong en kennis
Nicci Wright van FreeMe wat my die sentrum gewys het en Elise Dymond vir haar gasvryheid en gewilligheid om al my vrae oor FreeMe te beantwoord
Vega Hoeksma vir haar hulp met die diamantmense
Dokter Piet Steenekamp van Helikonpark
Die bekwame dames in e.tv se grimeerafdeling
PAT STAMATÉLOS
1
Lucy Jordan-Douglas luister na die selfoon se gelui en kyk op haar armhorlosie. Dis presies twee minute voor sewe. Vir ’n oomblik staan sy so, haar heup teen die wasbak gedruk, besig om Dawn-handeroom aan te smeer. Sy is alleen in die woonstel, want Ashwin en Sheena is so pas by die deur uit, op pad werk toe, op pad skool toe.
Die selfoon lui voort.
Dit gaan ’n moordende Vrydagoggend op die paaie wees. Sy moes al gery het, die verkeer gaan haar laat maak. Tussen twee glyerige, romerige vingers lig sy haar selfoon op wat om haar nek hang. Sy weet, soos sy altyd weet, wie dié tyd van die môre bel.
“Jacques?”
“Jip. Goeiemôre, Lucy, is jy al op pad?”
“Môre, Jacques. Ek’s omtrent by die deur uit.”
“Bly net daar. Daar was ’n inbraak en skietery in jou buurt, ek kan jou sommer op pad oplaai. Die dooie is ’n jong man, kopwond.”
“In Róxy? Wat’s die adres?”
“Dis by Bakerstraat nommer . . . negentig.”
“O, dis Off Roxy. Dankie, Jacques, ek wag vir jou. Maar wat het van Manzo . . .”
“Hy’t ingebel. Die mannetjie staan nog en wag vir ’n taxi.”
“Jy moet ophou om so vroeg by die werk op te daag,” maan sy.
“Dis die laaste maal, ek sweer, volgende keer kan die nagouens uitgaan. Maar jy weet hulle gaan vir ons wag.”
Sy lag sag. “Dis waar, ja.”
“Sien jou nou-nou,” groet hy.
Lucy en Jacques de Waal werk al nege jaar saam by die staatslykhuis, van die eerste dag dat sy daar ingeval het. Dis ’n goeie vennootskap, hulle verstaan mekaar. En anders as by haar ander kollegas, het sy nog geen onvanpaste reaksies by Jacques gevind nie. Geen morbiede vereenselwiging met die dooies nie, maar ’n eerbiedige terughouding in die aanwesigheid van familie en ’n sensitiwiteit vir hulle verdriet.
Met haar handsak oor haar skouer gehaak, sluit sy die woonsteldeur agter haar toe, maar in plaas van sykant langs oor die groot erf na die voorhekkie loop, kies sy die paadjie deur haar skoonma se tuin na die huis se agterdeur.
Met die laaste geknal van donderstorms is die somer verby, maar die tuin staan klam en steeds verruklik in herfskleure getooi. Sy loop verby struike, varings, dwergkonifere en bont hibiskusse wat teen haar aanskuur. Loofplante en bottergeel lelies klou nog verbete aan die verbygegane seisoen, alles in wisselende skakerings van mooiheid. Geen wonder haar skoonma se gemoed bedaar as sy eers hier ’n draai gemaak het nie.
Lucy self het in Gumaville se stof, duwweltjies en kaaltes grootgeword, en sulke skoonheid in jou eie agterplaas is iets wat haar nog daagliks verras, iets wat sy nie as vanselfsprekend aanvaar nie. Sy dink aan Baby-Jane wat haar bes doen om die paar kannas om Mammie se huis in Gumaville aan die lewe te hou. Kannas is al wat daar groei, want om in Gumaville te oorleef, moet jy hard én gehard wees. Maar die kannas is tog ook ’n lus vir die oog.
Dis al nege jaar sedert Ashwin vir haar en Sheena uit Gumaville geneem het. Hy het die woonstel hier agter op sy ma se erf vir hulle ingerig – met antie Dulcie se toestemming, maar sonder haar goedkeuring. En sonder enige vaste verstandhouding dat Lucy en Ashwin eendag sal trou, alhoewel die verwagting sekerlik daar was.
Sy dink daaraan: hulle het die Vrydagnag ingetrek en toe antie Dulcie Saterdagoggend opstaan, was sy en haar pakkaas in. Sy het daarop aangedring om huur te betaal en ook haar eie elektrisiteit, dus was sy niks meer as ’n huurder nie.
Ashwin het destyds gesê hy wil eers sy finale jaar ingenieurswese klaarmaak asook sy jaar prakties voor hulle trou. Vir hulle albei was dit ’n lang twee jaar. Dalk vir haar langer as vir Ashwin, want sy was deeglik bewus daarvan dat antie Dulcie dink sy is nie goed genoeg vir haar seun nie.
Dis seker verstaanbaar as ’n mens na die feite kyk: Lucy twee jaar ouer as Ashwin en met ’n kind van sewe jaar, haar stiefpa ’n alkoholis, haar enigste broer ’n rampokker, haar een suster verstandelik gestrem, Mammie met ’n emosionele afwyking. Maar dis niks wat sy, Lucy, kon verhelp nie.
Die enigste ligpunt in haar familie is Baby-Jane, haar jongste sussie. Dié studeer nou medies. Sy en Hessie bly nog albei by Mammie en saam maak hulle Hessie se tweeling groot. Hessie se man is ’n niksnut wat kom en gaan soos dit hom pas en gereeld met die gereg bots.
In Roxy is Lucy van dag een af goed behandel en hoflik verdra. Heimlik het almal behalwe Ashwin gehoop sy sal verdwyn, maar sy het gebly.
Twee jaar nadat sy by antie Dulcie ingetrek het, het sy en Ashwin getrou. Dit was op ’n Vrydagoggend in die hof, gevolg deur ’n wittebrood van drie dae in Magaliesburg. Toe hulle die Sondagaand terugkom, het Ashwin almal ingelig dat hulle nou man en vrou is. Skoonma Dulcie het gekla van migraine en gaan lê.
Deur die jare het antie Dulcie baie teenoor haar en Sheena versag, alhoewel Lucy steeds soos ’n buitestander voel. Maar sy is dankbaar dat Sheena en haar skoonma so goed oor die weg kom. Sheena met haar pragtige bos bruin hare, laggende groen oë en sprankelende persoonlikheid. Slim en talentvol.
Van Sheena se potloodsketse hang in die groot huis se sitkamer, maar vir háár is Dulcie steeds antie en nie ma nie. Daar was nog nooit toestemming nie, net nuanses van die teenoorgestelde.
Só loop Lucy en mymer met die kronkelende tuinpaadjie langs. Aan die een kant blink die klein swembad se water en aan die ander kant is die braaiarea onder ’n toegerankte afdakkie. Irisse en kwynende margrietjies ding mee om spasie en wit en pers heuningblommetjies kielie haar enkels rakelings. Kol-kol beur die piepklein groenigheid van winterbolle deur die grond wat nog safterig is ná die laaste reën.
Sal antie Dulcie al op en wakker wees? wonder sy. Dis gewoonlik antie Doll, haar skoonma se suster, wat eerste opstaan vir ’n koppie koffie.
Hoenertjie, die wit hondjie van oorlede Shorty Present wat in die ander woonstelletjie op die erf gebly het, staan en trippel op die huis se agterstoep. Hoopvol dat iemand die deur sal oopmaak en dat sy iets te ete sal kry, of ten minste ’n bietjie aandag.
“Môre, Hoenertjie,” groet Lucy toe die hondjie met ’n sagte tjankgeluid regop teen haar been kom staan, wagtend. Sy klop een keer hard aan die agterdeur en krap terselfdertyd vir Hoenertjie agter die ore. Iemand het jare gelede die babahondjie tussen antie Shorty se henne gegooi en toe sy die oggend by die hoenderhok kom, staan ta tussen die geveerdes asof sy daar hoort. Vandaar die naam Hoenertjie.
Lucy draai die deurknop en maak oop.
“Môre, my hartjie! Is jy op pad?” begroet Doll se stem haar hard en duidelik oor die onderdeur. Sy is besig om vir haar koffie in te skink. Die kombuis is gevul met die geur van roosterbrood.
“Môre, antie. Kan ek maar vir Hoenertjie laat inkom?”
“Ja, laat die ou ding tog maar inkom,” sê Doll en draai om om die koffiepot terug te