Engel in die teater
Naretha Franken
Hartklop
1
Die oggendson is reeds geniepsig. Buiten die reëlmaat van haar tekkies op die teerpad en die veraf geblaf van honde is dié deel van Bredasdorp nog aan die wakker word. Die vier maande wat sy weg was en nie gedraf het nie, het haar sleg gemaak, besef Engela toe sy teen die laaste deel van die bult begin swaarkry.
Aan die bopunt, waar die pad weer gelyk word, gaan sy vir ’n oomblik staan om asem te skep. Haar keel brand van droogheid en haar bene voel behoorlik soos rubber. Daar’s geen genade van ’n boom se koelte of ’n briesie nie. Toe sy weggespring het, was die idee glad nie om tot hier te kom nie – maar haar voete het seker haar hart gevolg. Alles om haar is so wonderlik bekend. Dís waar sy hoort, waarheen sy so bitterlik terugverlang het daar in die vreemde.
Haar blik gaan stadig oor die dorp aan haar voete, haar geboortedorpie wat skielik besig is om uit sy nate te bars. Met die nuwe ontwikkeling teen die kus op is daar nou byna dubbeld soveel inwoners in die kontrei as vroeër. G’n wonder daar moes drastiese veranderings aan die Overberg Hospitaal gemaak word nie.
Sy begin stadig, hande in die sye, aanstap oor die hospitaalparkeerterrein. Voor haar vertrek was tagtig persent van die aanbouings en verbrekings reeds voltooi. Hoe welkom was die skenking uit wyle dokter De Beer se boedel nie! Met sy afsterwe is sy praktyk aan sy kleinseun bemaak en ’n groot bedrag is aan die hospitaal geskenk, met die voorwaarde dat elke sent daarvan aan die opgradering van die gebou en geriewe spandeer word.
Die hospitaalgebou lê skitterwit in die vroeglenteson. Die twee nuwe vleuels is voltooi en pas goed by die historiese boustyl van die ou gedeelte. Hier en daar sien Engela nog vernuwings wat onbekend is – en tog ís alles so heerlik vertroud.
Voor ’n bordjie waarop staan “Suster Engela Matthee” steek sy met ’n glimlag vas. Sal sy daardie dag ooit vergeet? Dit was drie jaar gelede, so twee weke voor haar verjaarsdag, toe sy die oggend met ’n vaart agter ’n pasiënt aangehardloop het, ’n sakkie vergete pille in die hand. Sy het haar reggemaak om na hom te roep, maar haar woorde het in haar keel gestol toe sy die laaste trappie mistrap. Haar knieë, haar arms, haar heupbeen, tot haar linkerwang was nerfaf. Sy het ’n goeie meter op die teer geskuur en reg voor die pasiënt se voete tot stilstand gekom.
Die arme man het groter geskrik as sy. Twee weke later, op haar verjaarsdag, is hierdie parkeerplek, naambord en al, amptelik aan haar oorhandig. Sy het dit immers met haar bloed gekoop.
Vanoggend staan daar egter ’n wit dubbelkajuitbakkie geparkeer. Wie kan die eienaar wees? Definitief nie iemand wat sy ken nie, daarvan verseker die Kaapstadse registrasienommer haar.
Die voorportaal is stil en koel, soos gewoonlik. Ver weg hoor sy die gegons van ’n bedklokkie en ’n teetrollie wat rinkel. Sy trek die steriele reuk van die hospitaal diep in haar longe in. Sy is tuis.
Die glimlag in haar oë versag toe sy die gryskop agter die toonbank gewaar. Oom Kosie is al deel van die hospitaal vandat sy as klein dogtertjie saam met haar pa op sy saalrondtes gegaan het. Getrou elke dag op sy pos.
Hy is nou diep ingedagte, sy bril voor hom op die lessenaar, en totaal onbewus van haar totdat sy haar hande van agter oor sy oë skuif. Sy voel hoe hy verstyf. Twee gerimpelde hande neem hare en trek dit stadig van sy oë af terwyl hy na haar draai. Die frons tussen sy oë verdwyn geleidelik en Engela sien hoe daar lewe in die dowwe blik kom.
“Engeltjie?”
“Hallo, oom Kosie. Wat sit en worstel oom so op oom se eie?” Sy glimlag toe hy hopeloos te vinnig vir sy ouderdom orent kom.
“Mintag, my kind, is dit regtig jy? Waar was jy al die tyd? Ek het al begin wonder of jy nou daar oor die waters gaan bly.”
Hy trek haar aan haar skouers nader en sy kry ’n stewige klapsoen. Dan laat hy sy oë gretig oor haar gaan, van haar nommervier-tekkies tot haar kroontjie.
“En sowaar nie ’n duim groter nie.”
Engela lag. “Ek dink nie ’n mens groei nog op agt-en-twintig nie, oom.”
“Ja, toe nou maar, jy weet wat ek bedoel. Jy lyk pragtiger as ooit.”
Hy skarrel rond om vir haar plek te maak om te sit, beduie dan na die stoel in die hoek agter die toonbank.
“Kom sit, kom sit. Hoe gaan dit nou met jou ma? Ai, ek het so baie aan haar gedink. Wanneer het julle teruggekom?”
Engela lag vrolik. So ken sy hom, vra ’n duisend vrae op ’n slag terwyl hy sy papiere organiseer om sy hande besig te hou.
“Dit gaan goed met Ma. Sy is nog redelik moeg, die behandelings het behoorlik haar kragte getap, maar die paar dae in Wildernis het haar goed gedoen. Ons tweetjies het net mooi niks gedoen nie. Net heeldag gelees en DVD’s gekyk.”
“Ek wou sê jy is darem glad te bruin gebrand vir iemand wat sopas teruggekom het van Switserland. En sê my bietjie …” Die bekende, stout laggie. “Jy het nie dalk jou hart daar oorkant gaan verloor nie?”
“Nee, oom Kosie, daarvoor is ek te slim.”
Hulle lag saam en Kosie voel sommer twintig jaar jonger. Hy kan darem nie verstaan dat die jongetjies van die kontrei so treurig is nie. Engeltjie moes lankal ’n gawe ou gehad het. Iemand met sterk maar sawwe hande. Iemand wat vir haar kan goed wees.
Sy oë raak blink. Hy kan die dag toe sy gebore is so goed onthou. ’n Klein stukkie mens, maar so perfek. Voor hom het sy grootgeword, en met daardie paar viooltjieblou oë en kuiltjies kon sy van dag een af met hom toor. Vandag nog. Tog is sy nie net klein en fyn met ’n mooi gesiggie nie. Nee, sy’s pragtig van binne ook. Spontaan en warm, en sy lag altyd.
“Oom Kosie?”
Engela se hand gaan blitsig na oom Kosie se pols, maar dan skud hy sy kop skamerig en sit regop.
“Oom sal my mos laat skrik! Voel oom orraait?”
Hy gee weer sy laggie en vryf met een hand deur sy yl haartjies. “Ek is eenhonderdpersent, my kind. My gedagtes het net so ’n bietjie in die verlede gaan dwaal.”
“Waarsku my net asseblief volgende keer voor oom besluit om ’n memory trip te vat! My hart het amper gaan staan.”
Hy vroetel weer met sy papiere en kyk dan doelgerig op. “Was jy al deur die hospitaal?”
Sy skud haar kop. “Nee, maar liewer nie vandag nie. Ek is nou nie juis aangetrek vir hospitaalbesoek nie. My bene het my sommer net vanself hierheen gebring. Ek is eintlik veronderstel om te draf, en kyk waar sit ek.”
“Wanneer begin jy weer werk?”
“My eerste skof is Woensdag. Ek kan nie meer wag nie! Oom sal nie glo hoe ek na die plek verlang het nie. Nie eers die heel beste klinieke of hospitale in Switserland kom naby ons hospitaal nie.”
“Hoor, hoor!” lag oom Kosie. “Dan wil ek nie eers hoor wat jy Woensdag gaan sê nie.”
“Nee maar nou’s ek behoorlik nuuskierig. Vertel bietjie. Wat het alles gebeur hier in my afwesigheid? Wie is weg en wie is nuut?”
Sy sien dat die ou man hom regmaak vir ’n behoorlike geselsie, maar dan lui sy foon en hy beduie dat sy hom vir ’n oomblik moet verskoon. Op haar beurt beduie sy dat sy tog gou ’n bietjie gaan rondkyk en dat sy nou weer sal terug wees.
Die gange is skemer en besonder stil vir hierdie tyd van die oggend. Maar dis beter so, Engela hoop om ongesiens ’n bietjie te kan rondloer. Sy wil veral ’n draai gaan maak by haar kantoor, gaan kyk of dit die veranderings kon oorleef.
Matrone se kantoor is leeg en Engela draai teleurgesteld op die drumpel om. Sy sou graag vir haar wou hallo sê. ’n Entjie verder op in die gang gaan sy weer staan. ’n Opgewondenheid bruis deur haar toe sy sien dat haar stukkie heiligdom behoue gebly het. In netjiese goue letters pryk haar naam steeds op die kantoordeur. Net nog een van die baie voorregte van ’n kleiner hospitaal.
Sy was destyds besig met verdere studie en het gewens dat sy net êrens ’n