Józki, Jaśki i Franki. Janusz Korczak

– nazwa jednego z ośrodków, w których na przełomie XIX i XX w. Towarzystwo Kolonii Letnich organizowało wypoczynek dla najuboższych dzieci z Warszawy. W Michałówce spędzali wakacje chłopcy z rodzin żydowskich. [przypis edytorski]

      3

      Wilhelmówka – w Wilhelmówce spędzali wakacje chłopcy z rodzin chrześcijańskich. [przypis edytorski]

      4

      Zofiówka – w Zofiówce spędzały wakacje dziewczynki z rodzin chrześcijańskich. [przypis edytorski]

      5

      kajet (daw.) – zeszyt. [przypis edytorski]

      6

      wilia (daw.) – wigilia, przeddzień, tj. dzień poprzedzający ważne wydarzenie (tu: wyjazd na kolonie). [przypis edytorski]

      7

      kto – tu dziś popr.: ktoś. [przypis edytorski]

      8

      dozorca – tu: wychowawca. [przypis edytorski]

      9

      kto – tu dziś popr.: ktoś. [przypis edytorski]

      10

      Wołomin – miejscowość w województwie mazowieckim na północny wschód od Warszawy. [przypis edytorski]

      11

      Tłuszcz – miejscowość w województwie mazowieckim. [przypis edytorski]

      12

      Goworowo – wieś w województwie mazowieckim pomiędzy Ostrołęką a Ostrowią Mazowiecką. [przypis edytorski]

      13

      kolonia – dziś o zorganizowanym wakacyjnym wypoczynku dla dzieci mówi się: kolonie (lm). [przypis edytorski]

      14

      wiorsta – dawna rosyjska miara odległości (1,0668 km); 7 wiorst składało się na 1 milę. [przypis edytorski]

      15

      mila – dawna rosyjska jednostka miary, która wynosiła 7,4676 km. [przypis edytorski]

      16

      Goworów – prawdopodobnie pomyłka autora, miejscowość na tej trasie nazywa się bowiem Goworowo. [przypis edytorski]

      17

      sezon – tu: turnus kolonijny. [przypis edytorski]

      18

      wiwat (z łac. vivat: niech żyje) – okrzyk na czyjąś cześć (tu: dziewcząt). [przypis edytorski]

      19

      snadź (daw.) – widocznie, jak widać. [przypis edytorski]

      20

      kierat – mechanizm pozwalający z pomocą konia wyciągać wodę ze studni. [przypis edytorski]

      21

      ośka – tu: część kieratu. [przypis edytorski]

      22

      stropić się – wpaść w zakłopotanie. [przypis edytorski]

      23

      jak Napoleon po wygranej bitwie – Napoleon Bonaparte (1769–1821), wybitny francuski wódz (a następnie cesarz), zwycięzca wielu bitew. [przypis edytorski]

      24

      Ośmiu chłopców, którzy śpią przy oknach, będą dyżurnymi okien – dziś. popr.: Ośmiu chłopców (…) będzie dyżurnymi okien. [przypis edytorski]

      25

      po łebku – dziś popr.: po łebkach. [przypis edytorski]

      26

      szlaka – dziś popr.: szlaku. [przypi

1

Niedawno ukończyłem opowieść o Mośkach, Joskach i Srulach – Mośki, Joski i Srule to tytuł powieści Korczaka o przygodach żydowskich chłopców na koloniach w Michałówce. [przypis edytorski]

2

Michałówka – nazwa jednego z ośrodków, w których na przełomie XIX i XX w. Towarzystwo Kolonii Letnich organizowało wypoczynek dla najuboższych dzieci z Warszawy. W Michałówce spędzali wakacje chłopcy z rodzin żydowskich. [przypis edytorski]

3

Wilhelmówka – w Wilhelmówce spędzali wakacje chłopcy z rodzin chrześcijańskich. [przypis edytorski]

4

Zofiówka – w Zofiówce spędzały wakacje dziewczynki z rodzin chrześcijańskich. [przypis edytorski]

5

kajet (daw.) – zeszyt. [przypis edytorski]

6

wilia (daw.) – wigilia, przeddzień, tj. dzień poprzedzający ważne wydarzenie (tu: wyjazd na kolonie). [przypis edytorski]

7

kto – tu dziś popr.: ktoś. [przypis edytorski]

8

dozorca – tu: wychowawca. [przypis edytorski]

9

kto – tu dziś popr.: ktoś. [przypis edytorski]

10

Wołomin – miejscowość w województwie mazowieckim na północny wschód od Warszawy. [przypis edytorski]

11

Tłuszcz – miejscowość w województwie mazowieckim. [przypis edytorski]

12

Goworowo – wieś w województwie mazowieckim pomiędzy Ostrołęką a Ostrowią Mazowiecką. [przypis edytorski]

13

kolonia – dziś o zorganizowanym wakacyjnym wypoczynku dla dzieci mówi się: kolonie (lm). [przypis edytorski]

14

wiorsta – dawna rosyjska miara odległości (1,0668 km); 7 wiorst składało się na 1 milę. [przypis edytorski]

15

mila – dawna rosyjska jednostka miary, która wynosiła 7,4676 km. [przypis edytorski]

16

Goworów – prawdopodobnie pomyłka autora, miejscowość na tej trasie nazywa się bowiem Goworowo. [przypis edytorski]

17

sezon – tu: turnus kolonijny. [przypis edytorski]

18

wiwat (z łac. vivat: niech żyje) – okrzyk na czyjąś cześć (tu: dziewcząt). [przypis edytorski]

19

snadź (daw.) – widocznie, jak widać. [przypis edytorski]

20

kierat – mechanizm pozwalający z pomocą konia wyciągać wodę ze studni. [przypis edytorski]

21

ośka