15
Hung Y. Fan, Ross F. Conner, Luis P. Villarreal, AIDS. Science and Society, wyd. 6, Sudbury 2011.
16
Peter Piot, Thomas C. Quinn, Response to the AIDS Pandemic – A Global Health Model, „New England Journal of Medicine” 368:23 (2013), s. 2210–2218.
17
W oficjalnych statystykach na liście przyczyn śmierci nigdy nie pojawia się „starość”. Natomiast gdy jakaś słabowita staruszka umrze w końcu z powodu takiej czy innej infekcji, wówczas jako przyczynę śmierci podaje się właśnie tę infekcję. Dlatego oficjalne dane nadal wymieniają choroby zakaźne jako odpowiedzialne za ponad 20 procent zgonów. Jest to jednak całkowicie inna sytuacja od tej z minionych stuleci, kiedy z powodu chorób zakaźnych umierała olbrzymia liczba dzieci i dorosłych w dobrej formie.
18
David M. Livermore, Bacterial Resistance. Origins, Epidemiology, and Impact, „Clinical Infectious Diseases” 36:S1 (2005), S11–S23; Bacterial Resistance to Antimicrobials, red. Richards G. Wax et al., wyd. 2, Boca Raton 2008; Maja Babic, Robert A. Bonomo, Mutations as a Basis of Antimicrobial Resistance, [w:] Antimicrobial Drug Resistance. Mechanisms of Drug Resistance, red. Douglas Mayers, t. 1, New York 2009, s. 65–74; Julian Davies, Dorothy Davies, Origins and Evolution of Antibiotic Resistance, „Microbiology and Molecular Biology Reviews” 74:3 (2010), s. 417–433; Richard J. Fair, Yitzhak Tor, Antibiotics and Bacterial Resistance in the 21st Century, „Perspectives in Medicinal Chemistry” 6 (2014), s. 25–64.
19
Alfonso J. Alanis, Resistance to Antibiotics. Are We in the Post-Antibiotic Era?, „Archives of Medical Research” 36:6 (2005), s. 697–705; Stephan Harbarth, Matthew H. Samore, Antimicrobial Resistance Determinants and Future Control, „Emerging Infectious Diseases” 11:6 (2005), s. 794–801; Hiroshi Yoneyama, Ryoichi Katsumata, Antibiotic Resistance in Bacteria and Its Future for Novel Antibiotic Development, „Bioscience, Biotechnology and Biochemistry” 70:5 (2006), s. 1060–1075; Cesar A. Arias, Barbara E. Murray, Antibiotic-Resistant Bugs in the 21st Century – A Clinical Super-Challenge, „New England Journal of Medicine” 360 (2009), s. 439–443; Brad Spellberg, John G. Bartlett, David N. Gilbert, The Future of Antibiotics and Resistance, „New England Journal of Medicine” 368 (2013), s. 299–302.
20
Losee L. Ling et al., A New Antibiotic Kills Pathogens without Detectable Resistance, „Nature” 517 (2015), s. 455–459; Gerard Wright, Antibiotics. An Irresistible Newcomer, „Nature” 517 (2015), s. 442–444.
21
Roey Tzezana, The Guide to the Future [oryg. po hebrajsku], Haifa 2013, s. 209–233.
22
Azar Gat, War in Human Civilization, Oxford 2006, s. 130–131; Steven Pinker, Zmierzch przemocy. Lepsza strona naszej natury, przeł. Tomasz Bieroń, Poznań [cop.] 2015; Joshua S. Goldstein, Winning the War on War. The Decline of Armed Conflict Worldwide, New York 2011; Robert S. Walker, Drew H. Bailey, Body Counts in Lowland South American Violence, „Evolution and Human Behavior” 34:1 (2013), s. 29–34; I.J.N. Thorpe, Anthropology, Archaeology, and the Origin of Warfare, „World Archaeology” 35:1 (2003), s. 145–165; Raymond C. Kelly, Warless Societies and the Origin of War, Ann Arbor 2000; Lawrence H. Keeley, War Before Civilization. The Myth of the Peaceful Savage, Oxford 1996; Slavomil Vencl, Stone Age Warfare, [w:] Ancient Warfare. Archaeological Perspectives, red. John Carman, Anthony Harding, Stroud 1999, s. 57–73.
23
World Health Organization [Światowa Organizacja Zdrowia], Global Health Observatory Data Repository, 2012, dostęp 16 sierpnia 2015, http://apps.who.int/gho/data/node.main.RCODWORLD?lang=en; UNODC [United Nations Office on Drugs and Crime, Biuro Narodów Zjednoczonych ds. Narkotyków i Przestępczości], Global Study on Homicide, 2013, dostęp 16 sierpnia 2015, http://www.unodc.org/documents/gsh/pdfs/2014_GLOBAL_HOMICIDE_BOOK_web.pdf; http://www.who.int/healthinfo/global_burden_disease/estimates/en/index1.html.
24
D. van Reybrouck, Kongo, s. 517–518.
25
Liczba zgonów z powodu otyłości: Global Burden of Disease, Injuries and Risk Factors Study 2013, „Lancet”, 18 grudnia 2014, dostęp 18 grudnia 2014, http://www.thelancet.com/themed/global-burden-of-; Stephen Adams, Obesity Killing Three Times as Many as Malnutrition, „Telegraph”, 13 grudnia 2012, dostęp 18 grudnia 2014, http://www.telegraph.co.uk/health/healthnews/9742960/Obesity-killing-three-times-as-many-as-malnutrition.html. Liczba zgonów z powodu terroryzmu: Global Terrorism Database, http://www.start.umd.edu/gtd/, dostęp 16 stycznia 2016.
26
Arion McNicoll, How Google’s Calico Aims to Fight Aging and „Solve Death”, CNN, 3 października 2013, dostęp 19 grudnia 2014, http://edition.cnn.com/2013/10/03/tech/innovation/google-calico-aging-death/.
27
Katrina Brooker, Google Ventures and the Search for Immortality, „Bloomberg”, 9 marca 2015, dostęp 15 kwietnia 2015, http://www.bloomberg.com/news/articles/2015-03-09/google-ventures-bill-maris-investing-in-idea-of-living-to-500.
28
Mick Brown, Peter Thiel. The Billionaire Tech Entrepreneur on a Mission to Cheat Death, „Telegraph”, 19 września 2014, dostęp 19 grudnia 2014, http://www.telegraph.co.uk/technology/11098971/Peter-Thiel-the-billionaire-tech-entrepreneur-on-a-mission-to-cheat-death.html.
29
Kim Hill et al., Mortality Rates Among Wild Chimpanzees, „Journal of Human Evolution” 40:5 (2001), s. 437–450; James G. Herndon, Brain Weight Throughout the Life Span of the Chimpanzee, „Journal of Comparative Neurology” 409 (1999), s. 567–572.
30
Beatrice Scheubel, Bismarck’s Institutions. A Historical Perspective on the Social Security Hypothesis, Tübingen 2013; E.P. Hannock, The Origin of the Welfare State in England and Germany, 1850–1914, Cambridge 2007.
31
World