Homo deus. Yuval Noah Harari

id="n32">

      32

      Ian Morris, Dlaczego Zachód rządzi – na razie. Co schematy historyczne mówią o przyszłości, przeł. Tomasz Bieroń, Poznań [cop.] 2015, s. 739–742.

      33

      David G. Myers, The Funds, Friends, and Faith of Happy People, „American Psychologist” 55:1 (2000), s. 61; Ronald Inglehart et al., Development, Freedom, and Rising Happiness. A Global Perspective (1981–2007), „Perspectives on Psychological Science” 3:4 (2008), s. 264–285. Zob. również: Mihaly Csikszentmihalyi, If We Are So Rich, Why Aren’t We Happy?, „American Psychologist” 54:10 (1999), s. 821–827; Gregg Easterbrook, The Progress Paradox. How Life Gets Better While People Feel Worse, New York 2003.

      34

      Kenji Suzuki, Are They Frigid to the Economic Development? Reconsideration of the Economic Effect on Subjective Well-being in Japan, „Social Indicators Research” 92:1 (2009), s. 81–89; Richard A. Easterlin, Will Raising the Incomes of all Increase the Happiness of All?, „Journal of Economic Behavior and Organization” 27:1 (1995), s. 35–47; Richard A. Easterlin, Diminishing Marginal Utility of Income? Caveat Emptor, „Social Indicators Research” 70:3 (2005), s. 243–255.

      35

      Linda C. Raeder, John Stuart Mill and the Religion of Humanity, Columbia 2002.

      36

      Oliver Turnbull, Mark Solms, The Brain and the Inner World [oryg. po hebrajsku], Tel Aviv 2005, s. 92–96; Kent C. Berridge, Morten L. Kringelbach, Affective Neuroscience of Pleasure. Reward in Humans and Animals, „Psychopharmacology” 199 (2008), s. 457–480; Morten L. Kringelbach, The Pleasure Center. Trust Your Animal Instincts, Oxford 2009.

      37

      Mihaly Csikszentmihalyi, Urok codzienności. Psychologia emocjonalnego przepływu. Książka dla tych, którzy chcą więcej z życia wziąć i więcej mu dać, przeł. Barbara Odymała, Warszawa 1998.

      38

      Centers for Disease Control and Prevention [Centra Kontroli i Prewencji Chorób], Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder (ADHD), http://www.cdc.gov/ncbddd/adhd/data.html, dostęp 4 stycznia 2016; Sarah Harris, Number of Children Given Drugs for ADHD Up Ninefold with Patients As Young As Three Being Prescribed Ritalin, „Daily Mail”, 28 czerwca 2013, http://www.dailymail.co.uk/health/article-2351427/Number-children-given-drugs-ADHD-ninefold-patients-young-THREE-prescribed-Ritalin.html, dostęp 4 stycznia 2016; International Narcotics Control Board (UN) [Międzynarodowy Organ Ko

1

Tim Blanning, The Pursuit of Glory, New York 2008, s. 52.

2

Ibidem, s. 53. Zob. również: J. Neumann, S. Lindgrén, Great Historical Events That Were Significantly Affected by the Weather. 4. The Great Famines in Finland and Estonia, 1695–1697, „Bulletin of the American Meteorological Society” 60 (1979), s. 775–787; Andrew B. Appleby, Epidemics and Famine in the Little Ice Age, „Journal of Interdisciplinary History” 10:4 (1980), s. 643–663; Cormac Ó Gráda, Jean-Michel Chevet, Famine and Market in Ancien Régime France, „Journal of Economic History” 62:3 (2002), s. 706–773.

3

Nicole Darmon et al., L’insécurité alimentaire pour raisons financières en France, „Observatoire National de la Pauvreté et de l’Exclusion Sociale”, https://www.onpes.gouv.fr/IMG/pdf/Darmon.pdf, dostęp 3 marca 2015; Banques Alimentaires, Rapport Annuel 2013, http://en.calameo.com/read/001358178ec47d2018425, dostęp 4 marca 2015.

4

Richard Dobbs et al., How the World Could Better Fight Obesity, McKinseys & Company, listopad 2014, dostęp 11 grudnia 2014, http://www.mckinsey.com/insights/economic_studies/how_the_world_could_better_fight_obesity.

5

Global Burden of Disease, Injuries and Risk Factors Study 2013, „Lancet”, 18 grudnia 2014, dostęp 18 grudnia 2014, http://www.thelancet.com/themed/global-burden-of-disease; Stephen Adams, Obesity Killing Three Times As Many As Malnutrition, „Telegraph”, 13 grudnia 2012, dostęp 18 grudnia 2014, http://www.telegraph.co.uk/health/healthnews/9742960/Obesity-killing-three-times-as-many-as-malnutrition.html.

6

Robert S. Lopez, The Birth of Europe [oryg. po hebrajsku], Tel Aviv 1990, s. 427.

7

Alfred W. Crosby, The Columbian Exchange. Biological and Cultural Consequences of 1492, Westport 1972; William H. McNeill, Plagues and Peoples, Oxford 1977.

8

Hugh Thomas, Podbój Meksyku, przeł. Małgorzata Lewicka, Katowice 1998, s. 318, 386–391; Rodolfo Acuna-Soto et al., Megadrought and Megadeath in 16th Century Mexico, „Historical Review” 8:4 (2002), s. 360–362; Sherburne F. Cook, Lesley Byrd Simpson, The Population of Central Mexico in the Sixteenth Century, Berkeley 1948.

9

Jared Diamond, Strzelby, zarazki, maszyny. Losy ludzkich społeczeństw, przeł. Marek Konarzewski, Warszawa 2000, s. 243–244.

10

Jeffery K. Taubenberger, David M. Morens, 1918 Influenza. The Mother of All Pandemics, „Emerging Infectious Diseases” 12:1 (2006), s. 15–22; Niall P.A.S. Johnson, Juergen Mueller, Updating the Accounts. Global Mortality of the 1918–1920 „Spanish” Influenza Pandemic, „Bulletin of the History of Medicine” 76:1 (2002), s. 105–115; The Threat of Pandemic Influenza. Are We Ready? Workshop Summary, red. Stacey L. Knobler, Alison Mack, Adel Mahmoud et al., Washington DC 2005, s. 57–110; David van Reybrouck, Kongo. Opowieść o zrujnowanym kraju, wyd. 2, Warszawa 2016, s. 162, 164; Siddharth Chandra, Goran Kuljanin, Jennifer Wray, Mortality from the Influenza Pandemic of 1918–1919. The Case of India, „Demography” 49:3 (2012), s. 857–865; George C. Kohn, Encyclopedia of Plague and Pestilence. From Ancient Times to the Present, wyd. 3, New York 2008, s. 363.

11

W latach 2005–2010 średnie wskaźniki wynosiły 4,6 procent na całym świecie, 7,9 procent w Afryce oraz 0,7 procent w Europie i Ameryce Północnej. Zob. Infant Mortality Rate (Both Sexes Combined) by Major Area, Region and Country, 1950–2010 (Infant Deaths for 1000 Live Births), Estimates, [w:] UN Department of Economic and Social Affairs [Departament ds. Gospodarczo-Społecznych ONZ], World Population Prospects. The 2010 Revision, kwiecień 2011, dostęp 26 maja 2012, http://esa.un.org/unpd/wpp/Excel-Data/mortality.htm. Zob. również: Infant and Child Mortality in the Past, red. Alain Bideau, Bertrand Desjardins, Hector Perez-Brignoli, Oxford 1997; Edward Anthony Wrigley et al., English Population History from Family Reconstitution, 1580–1837, Cambridge 1997, s. 295–296, 303.

12

David