Бастаан оҕолорбутун ситиэх дьон курдук, саҥата суох хааман сыбыгыраттыбыт. Онтон күммүт арҕаалаан, дьонноох сиртэн тэйэн истэхпит аайы арыый бытаардыбыт. Сааскы ууттан таһымныы туолбут от үрэх суолбутун быһа охсон ааһар сиригэр инники тиийэн этэрбэспин уһуллум уонна кыыспын кэтэһэн турдум.
Иэйэ, бытааннык хааман кэлэн, этэрбэһин устаары төҥкөйбүтүгэр:
– Сүгэн туоратыым эрэ, – диэтим.
– Ууга мүччү туппат инигин? Соруйан… – диэтэ, аллараттан үөһэ көрөн туран.
Онно намтаабыт күн уотугар күлүмүрдүү сытар үрүччэ сүүрүгэ кини күлэн мичээрбит хараҕар, тэтэркэй иэдэһигэр дьэрэлийэр кустук буолан дьирибинии оонньоон ылла. Мин сүрэҕим эмиэ ол дьирибинэс кустук курдук, ибигирии-дьүрүһүйэ түһэргэ дылы гынна.
– Таастаах бэрэмэдэй эбитиҥ буоллар… быраҕыам да этэ… – диэбитинэн, үөс-батааска биэрбэккэ, кыыспын көтөҕөн ылан уҥуоргу кытылга илдьэн туруоран кэбистим.
Иккиэн күлэн саһыгырастыбыт. Оннук күлэ-үөрэ кэккэлэһэ хааман иһэн, дьэ, айахпыт аһыллан кэпсэтэн бардыбыт. Кэпсэтиибит бастаан «эн тоҕо», «онтон эн тоҕо?» диэн аахсыы хабааннаах саҕаланна.
Бэс ыйын саҥатын үрүҥ түүнэ аттыбытынан сыбдыйан ааспыта, кытара кыыһан саҕахха түһэн испит күммүт өр буолбакка, чараас ньалака былыттар алын кырыыларын уоттаах көмүс сардаҥаларынан тоҕо-хоро дуйдаан, аан дойдутун үрдүнэн хос күөрэйэн тахсыбыта. Биһиги урукку өттүгэр күн тахсыытын-киириитин уратылаах түгэҥҥин ээ диэн улаханнык болҕойбот бэйэбит бүгүн эрэ, дьэ бу кырдьык да, кинигэҕэ сурулларын, хоһооҥҥо хоһулларын курдук, кэрэ да көстүү эбит диэн итэҕэйэн, сүрэхпитинэн көрө, сүрэхпитинэн сөҕө истибит.
Ийэ айылҕа барахсан ситэн-хотон, ханнык халадаайын кэтэн ыһыахха барарын сыымайдыы олорор талымас дьахтар курдук, хонуу усталаах туоратынан атын-атын өҥнөөх сибэкки эгэлгэтин тэлгэтэн кэбиспит этэ. Кини нэлим солко сэбирдэҕинэн киэргэнэн, сиик таммаҕын оҕуруотунан чаҕылыҥнаан, хатыҥ ытарҕатын сарбынньаҕынан эйэҥэлээн биһигиттэн тугу эрэ эрэйэр, кистэлэҥ иэйии кэпсэнэр кэрэ тылларын истиэн баҕарарын биллэрэр курдуга. Биһиги эмиэ бэйэ-бэйэбититтэн тугу эрэ күүтүһэр курдук этибит эрээри, харахтарбыт харсыһа түстэхтэринэ куоттара охсон, илиилэрбит даҕайсан ыллахтарына тэйсиһэ түһэн, ол эрээри атыны, күннээҕини аҕала сатыы-сатыы кэпсэтэн, испитигэр бу айан хас биирдии атылын аһыйа, Мэлэкэ бөһүөлэгэ чугаһаан, ынах, сылгы суола-ииһэ хойдор сиригэр тиийэн кэлбиппит.
– Уйбаан, эйиэхэ улахан кылаас кыргыттара суруйаллар дуу? – Иэйэ эмискэ ыйыппыта.
Кини кыһаллыбатах курдук ыйыта сатаабыта, ол эрээри бүтүн бэйэтэ бүттүүн болҕомто буола тыҥаабытыттан, тохтуу түһэн мин диэки сэрэммиттии уһуннук көрөн турбутуттан сылыктаатахха, ити киниэхэ олус суолталаах ыйытыы быһыылааҕа.
– Суруйан, –