Ишкәев (хәйләле көлеп). Рәсим Юлаевич! Сөяркәләрем күп дип сөйлисең, анда барып кына гөнаһлар юылырмы соң?
Тукбаев. Ә мин алар белән никах укытып куям, никах укыткач, ярый ул, ярый… (Көлешәләр.)
Ишкәев чыга. Ялгыз калган Тукбаев янә дә, үз-үзенә куанып, учын учка уа.
Һәрнәрсәнең җае бар, бәрәңгенең мае бар, диләрме әле?.. Шул шул. Җайламасаң булмый бу дөньяда.
Рөхсәт сорап, редактор Нәфис керә.
Нәфис. Исәнмесез, Рәсим Юлаевич!
Тукбаев. Исәнмесез.
Нәфис кулына тоткан кәгазьне Тукбаевка бирә.
Тукбаев (кәгазьгә күз салып). Нәрсә бу?
Нәфис. Сезнең «паразитыгыз» гаризасы. Шулай дидегез бит. Мин эштән китәм…
Тукбаев (кабынып). Давай, ты кончай!.. За нами Байтиряк, на переправе лошадей не меняют… Минем икенче редактор эзләп йөрисем юк. Эшлә! Сәләтең бар, кирелегең генә бетми…
Нәфис. Минем өстән сезне һаман ыскытып торалар бит. Булмаганны булды дип, ул тегеләй дә, ул болай дип… Димәк, мин бу эшкә лаеклы түгел…
Тукбаев. Әйттем, эшлә! (Гаризаны ертып ташлый.) Кем нәрсә бутый?
Нәфис. Кем булсын? Динар Хамаевич… Районда «Ишкәевщина» хөкем сөрә башлады инде.
Тукбаев. Ты, кончай!.. Каян уйлап таптың син ул сәяси сүзне? Монда мин бар әле! Мин барында… Мин киткәч, карарлар… Это другое дело. Сиңа нәрсә җитми? Редакция бинасы бирдек. «Нива» машинасы да бирәбез. Бераз безнең сүзгә дә колак сал! (Тынычлана төшеп.) Менә, мәсәлән, без, «глава»лар, Гарәп Әмирлегеннән кайтканда, башка район хуҗаларының йә замнары, йә кемнәре чәчәк тотып каршы алды. Безгә, Абага районы «глава»сы белән икебезгә, килүче булмады… Менә шуннан күренә инде минем команданың дәрәҗәсе. Ярар, миңа кирәк тә булмасын, ди, теге район хуҗалары алдында әйбәт түгел. «Башлык»ка аз гына булса да хөрмәт булырга тиештер бит инде? Яңа оешкан районда җүнле кадрларны каян гына аласың? Бар булганы белән эшләргә туры килә. Син, Нәфис абый, «великий» булгач та, минем бу башта ми әзрәк, башка ат типкән, дип белдеңме әллә? Бар, эшләвеңне бел!..
Нәфис чыгып китә.
Пәрдә ябыла.
Икенче пәрдә
Сигезенче күренеш
Хакимият башлыгы урынбасары Фаил Сибгатуллин бүлмәсендә телефоннан сөйләшә. Мөхәррир Нәфис килеп керә.
Нәфис. Мөмкинме? (Сибгатуллин «рөхсәт» дип баш кага.)
Сибгатуллин (трубканы куеп). Утыр!..
Нәфис. Ярар, басып кына торам… Хәлләрегез ничек, Фаил Минһаҗевич?
Сибгатуллин (төксе). Нәрсә ул минем хәл? Менә синең хәлләр начар…
Нәфис. Ничек?
Сибгатуллин. Менә шулай. Миңа бүген яңа башлык – Динар Хамаевич – сине бер атна эчендә эштән азат итәргә кушты.
Нәфис. Сезгә?!
Сибгатуллин. Әйе… (Кеше хәленә кергәндәй.) Нигә син үзең дә нервланасың и безне дә аптыратасың?..
Нәфис. Ничек? Мин моны аңлап бетермим. (Пауза.) Ярар, сезгә мине увольнять