Жела хола митти қошиқчада анча вақтгача музқаймоқни ковлаб ўтирди. Дарди оғирлигини ҳис этиб турардим. Халақит бергим келмади-ю, лекин тезроқ ёрилишини истаб, тоқатсизланардим.
У тура-тура ҳозирги кўйига мутлақо тескари, кутилмаган гапни айтдики, бу уни янада сирли қилиб юборди:
– Мабодо рус тилида сўзлашишга қийналсангиз, бемалол ўзбекча гапираверинг, тушунавераман.
– Ҳар иккисидаям тузукман, – дея ҳазиллашган бўлдим.
Тағин жим қолдик. У шарбатдан ҳўплади. Нигоҳи баттар маҳзунлашди.
– Биласизми, бу юкни бир умр кўтариб келяпман, – деди ниҳоят тилга кириб. – Аксига олиб, шу ёшимда ҳам ҳали ўлимдан дарак йўқ. Лекин оғир, жуда оғир! Уни охиригача торта олишга кучим етадику-я. Аммо бу сирни одамлар билиши керак деб ўйлай бошладим. – Аёлнинг овози бағоят сокин эди.
Мен унинг самимиятидан дадилланиб, ўзимча суҳбатга қалов ташладим:
– У қанақа юку не сир бўлди, холажон?
Жилмайишимнинг маънисини аввалига ғолибликка йўйдим. Кейин эса, аёлнинг табассуми остидан қоронғилашиб чиқиб келган юз туси, қараши журъатимни зирқиратди. Йўқ, бу ёмонликни қон-қонига сингдирган, боринг, ана, ваҳший ва ҳатто ҳайвонменгиз одамнинг кўзлари эмасди, балки буларнинг барини кўрган, ҳис этган, охир-оқибат инсон зотининг турфа қисматларини англаган, айтиш мумкинки, уларни бошидан ўтказган кимсанинг нафратни сева бошлаган нигоҳи эди. Мен бу ҳолатга тайёрмаслигимни тушуниб, унга узрнамо боқдим.
– Эскичасига айтганда, мен жаллодман! – деди аёл даб-дурустдан ва юз-кўзидаги ёқимсиз соя чекина бошлади.
Уни ҳазиллашяпти деб ўйладим, шууримдаги юморли қитмирлик овозланди:
– Нима?! Балки қассобдирсиз? Қассоб аёлларни учратганман (аслида бу гапим ёлғон эди)!
Кампиршо бирдан янада хотиржам қиёфага кирди.
– Турмада одам отганман! – деди жўнгина қилиб.
Билмадим, ростдан ҳам нимадир тарақладими, лекин юрагим бир силтаниб, гурсиллаб кетгани аниқ. Агар рўпарамда, майли, важоҳатли бўлмасин, оддийгина эркак ўтирганида ҳам «ҳазиллашманг», деб юборардим. Бироқ манави миттигина беозор кампирнинг, ҳақиқатини қўйинг-ку, шу гапни айта олганининг ўзи даҳшатли эди. Ҳар нарсага тайёр бўлсам-да, бунақасини кутмагандим.
Кўзларим беўхшовроқ олайиб кетди шекилли, Жела холанинг туси кескин ўзгарди.
– Яхши йигит, – деди ҳарбийча буйруқ бераётгандай, – ё ўзингизни тезроқ ўнглаб олинг, ёки суҳбатни бас қилганимиз маъқул!
Дунё турфа, ҳар ким ўзича ўйлайди. Бу ҳаётда нималар бўлмайди ва кимлар яшамаган! Бирхилликдан зериккансан-ку, дейман ўзимга ўзим. Сендан бошқачароқ одамга йўлиққанингдан хурсанд бўлмайсанми, эй эл қатори журналист!.. Хижолат тортдим: ахир бу учрашув бўлакча кечишини билгандим ва кутгандим-ку!
– Узр, холажон! – дедим дам дафтаримга, дам чўнтакларимга қўлим югуриб. – Мен ҳалиги… Бил… билмай, рости… – Ручкам дафтар қатида экан. Бу менга енгиллик бахш этиб, мақсадимни ойдинлаштирди. – Суҳбатимизни