Дилёлғизлик даврин аларнинг барчаси ҳам сўзсиз кечмиштурлар. Они Иброҳим кечмишдур, они Мусо кечмишдур, они Ийсо кечмишдур, они Муҳаммад кечмишдур, одамий мавжудотлардин ўза тафаккурда бўлмиш хос одамийлар учун дилёлғизлик ҳолати, моддий борлиқ-дунёдин таъсирланмоқ жараёни қатъий тўхтамиш эрмас, балки номоддий қонуниятларниким англамоқлик учун моддий борлиқ-дунёдин таъсирланмоқ жараёни секинламиш (!) жараён бўлмоқлиги қонуниятдадур.
Ул даврдаким ул ҳолатдаким, авваллар дилёзгич топилмас, бирким топилмас, буниким англагувчи англар!
Мисолики, уммондур, оролдадурсен, атрофинг сувдур, ҳеч ким бўлмас! Ҳеч ким! Қалбан ёлғиз турурдурсен!
Осонму эркан, барчасин кўрмоқ, ўз амалиаро мафтунликда бўлмишлар, жони муваққат турмиш дунё ва ҳаётдин узилмамишлик илинжи бирла қаттиқлар боғланмишлар ва ул боғланувга чирманмишлар ичра турмоқ, мулоқот ва муросасозлик тутиб яшаб ўтмоқ…
Одамий мавжудот ифодаси гуноҳ сўзи икки ҳолатга нисбатан қўлланур. Биринчиси, одамий мавжудотнинг дунёвий давлатда жорий этилмиш қонунларга зид фаолияти оқибатида жамият олдида зиммасига юклатилур айбдорлик юки, ва иккинчиси, одамий мавжудотнинг ўз фаолияти давомида ўзи ва жамият учун зарарли амали учун дунёвий ҳаётидин сўнг жазоси кечилур айбдорлик юки эрур.
Лек динийми ул ёинки дунёвий, одамий мавжудот моддий борлиқ воқеълигида вужудга келмиш ва фаолиятда турмиш номоддий жонли одамий мавжудот учун том маънодаги гуноҳнинг мазмун-моҳияти улким, гуноҳ одамий мавжудотни қонуниятли тўғри тафаккур йўлига чиқа олмоқликдин маҳрумликда тутур.
Одамий мавжудотким, оёғи ерга тегинмаса, юра билмасми, бас, қонуниятсизлик, хато фикр мавжуд эътиқод ҳам ҳеч қачон (!), ҳеч қачон одамий мавжудотни гуноҳли фикр ва амалдин халос қила олмас. Йўқ!
Ул одамий мавжудот тўғри йўлга чиқа билмас, тўғри йўлни кўра билмас, тўғри йўлни таний билмас, одамий мавжудот маънавиятининг бош-кетсиз ва мавҳумликдаги дунёсида тафаккур саргардонлигин кечираверур!
Ул ҳолатда дунёвий ҳаёти давомида ибтидодин торта одамий мавжудот уйғона келмиш «нега айнан шундай?» саволи ҳаётда саноқда салмоқ топиб боравергай, оқибат «мен билмайман» ёинки «ҳаёт ўзи шундай» хулосали тўхтам фикр бирла, моддий борлиқ ва одамий мавжудотнинг жонли мавжудот сифатида ўз мавжудлик сабабин англаб ета олмай ёинки манфаатли ўзича хулосалар ёинки шунчаки ўта тор ўлчамли фикрлар бирла кашф эта одамий мавжудот оқибати мавҳумликдаги дунёвий ҳаёти ўз якунин топиб боравергай, холос, бас!
Қонуниятли фикрлар яралмоғи ва одамий мавжудот орқали сўз бирла дунёга моддийланмоғида одамий мавжудотга хос тасаввур, эхтирос ва ҳиссиёт, сўзсиз равишда, такроран (!), сўзсиз равишда аралашур, они инкор қилмоқ нохолислик эрур!
Ахир моддий борлиқ-коинотга дахлдор қонуниятларга дахлдорликда турмиш жонли