Bloed, dunner as water
Charné Kemp
Tafelberg
Aan Attie
vir sy eindelose ondersteuning
People don’t want to think about it because it makes them feel very vulnerable. When most people think of crime, they typically think of something happening in the street, being mugged or robbed or attacked by a stranger. People don’t want to think it is more likely to happen in their own home. It’s supposed to be a safe haven, an enclave where we can feel secure.
– Jack Levin, Amerikaanse sosioloog en kriminoloog
Inleiding
Lizzie Borden took an axe
She gave her mother forty whacks
When she saw what she had done
She gave her father forty-one.
In Augustus 1892 ontstaan bostaande kinderrympie in Fall River, Massachusetts, Amerika. Die Sondagskoolonderwyseres Lizzie Borden word van die moord op haar pa, stiefma en ouer suster aangekla. Haar regsverteenwoordiger voer aan dat ’n vrou nie tot sulke wreedheid in staat is nie. Die saak oorheers koerante van die tyd, en Lizzie word berug hoewel sy later onskuldig op al die aanklagte bevind word.
In Suid-Afrika is daar ook oor die eeue heen opspraakwekkende gevalle van bloedverwante wat mekaar vermoor.
’n Onlangse geval is Henri van Breda (toe 20), wat op 21 Mei 2018 skuldig bevind is dat hy sy ouers, Martin (55) en Teresa (56), en broer, Rudi (22), op 27 Januarie 2015 in hul huis in die gegoede De Zalze-landgoed net buite Stellenbosch met ’n byl doodgekap het. Net sy suster, Marli (16), wat ook dodelike wonde opgedoen het, het die aanval wonderbaarlik oorleef, maar sy het geheueverlies opgedoen.
Don Steenkamp (toe 15) het sy ouers, Deon (44) en Christel Steenkamp (43), en suster, Marthella (14), op Goeie Vrydag 2012 op hul plaas naby Griekwastad vermoor, Marthella verkrag en regsverydeling gepleeg. Hy is effektiewe tronkstraf van 20 jaar opgelê.
Karl Greyvensteyn (toe 21) is in 2002 drie lewenslange vonnisse opgelê weens die skietdood in Julie 2000 van sy ouers, Otto (50) en Erika (48), en broer, Christo (22), in Lynnwood Glen, Gauteng.
Beeld berig in Augustus 2002 dat wyle prof. Irma Labuschagne, destydse forensiese kriminoloog, getuig het net Karl sal die volle waarheid weet van wat gebeur het.
“Daar was afgryslike emosies wat oor jare soos ’n drukkoker opgebou het. Iets binne die gesin moes hom baie kwaad gemaak het. Hy het soos die swartskaap gevoel, terwyl Christo die engel was. Die erfgeld kon net die sneller gewees het. Sy gebrek aan berou, sy leuens en manipulasie is duidelike tekens van antisosiale gedrag.”
In ander berigte word die getuienis van prof. Gérard Labuschagne, advokaat en kliniese sielkundige, ’n gewese brigadier in die Suid-Afrikaanse polisie se sielkundige ondersoekeenheid, aangehaal. Greyvensteyn word deur Labuschagne as narsisties en selfgesentreerd bestempel. Sy behoefte aan selfbevrediging, terwyl hy ook na die goedkeuring van ander smag, veroorsaak geweldige spanning en angstigheid by hom.
Hy het oppervlakkige verhoudings gehad en kon hom nie met ander mense vereenselwig nie. Een van sy persoonlikheidseienskappe was ’n gebrek aan empatie.
Volgens ’n maatskaplike werker het die ouers die twee broers teen mekaar afgespeel. Christo is altyd as die voorbeeldige een voorgehou. Dit het eindelose spanning tussen die broers geskep.
Nadat Greyvensteyn gevonnis is, was Chris Greyvensteyn, Otto se broer, hartseer. Hy het aan joernaliste gesê hy haat nie sy broerskind nie, maar sal hom nie in die tronk besoek nie.
“Hy het ons familie verskriklik seergemaak. Ons sal die tragiese gebeure nooit vergeet nie. Ons wonder of die volle waarheid ooit sal uitkom. Ons vermoed die ware redes vir die moorde was hebsug. Karl het nie berou getoon nie. Ons het van meet af geweet hy is skuldig.”
Karl se tante Annelise Greyvensteyn het saamgestem.
“Ons dink hy is pateties. Hy wou niks van die familie weet sedert die moorde nie. Ons het briewe geskryf. Hy het nie eers geantwoord nie; nie eers op die nuus van sy oupa se dood nie.
“Ons is verlig dat die verhoor nou afgehandel is. Noudat ons sommige antwoorde het, kan ons met ons lewe voortgaan.”
Mariette Basson, ’n vriendin van die vermoorde egpaar, het opgemerk dat Karl altyd bederf is.
“Sy ma het hom bederf omdat hy ’n probleemkind was. Ek dink die tragedie is ontketen die dag toe sy haar voet vir die eerste keer neergesit en met haar man saamgestem het.”
’n Vriend van Greyvensteyn, Jaco Retief, het getuig dat Greyvensteyn sy studies in rekenaartegnologie by Tukkies opgeskop en twee maande op Richardsbaai was voor hy na sy ouerhuis teruggekeer het.
Hy was weke voor die moorde by Greyvensteyn, wat baie stil was hoewel Greyvensteyn gesê het niks skort nie.
“Hy het baie keer gekla dat dinge nie lekker by die huis is nie en dat sy ouers hom nie verstaan nie. Hy het nie met sy broer oor die weg gekom nie,” het Retief gesê.
In sy uitspraak het regter Johan Els gesê dis ondenkbaar dat iemand sy ouers kan vermoor.
“Jy was ongelukkig dat jou pa nie meer geld vir jou wou gee nie, toe skiet jy hulle,” het hy bevind.
Die Greyvensteyn-moorde is met voorbedagte rade gepleeg. Daar was die opset om te moor.
In Oktober 2015 verskyn ’n koerantberig met ’n foto van vyf gevangenes wat pas hul grade met korrespondensiestudie behaal het. Heel regs op die foto staan ’n glimlaggende jong man in ’n toga.
Dis Karl Greyvensteyn (34). Hy het toe pas sy meestersgraad in inligtingstegnologie verwerf.
Volgens die woordvoerder van die departement van korrektiewe dienste het Greyvensteyn nie ’n matriekkwalifikasie gehad toe hy op 21 gevonnis is nie.
“Hy het hom egter voorgeneem om sy lewe te verander. Sy voorneme is om nuwe maatskappye met hul inligtingstegnologie-stelsels by te staan en later sy eie maatskappy te stig.”
Dieselfde man wat byna 14 jaar gelede weens die moord op sy vriend gevonnis is, het in Februarie 2018 in die hof verskyn in verband met die moord op sy vier familielede. Wesley Julyan (32) is daarvan beskuldig dat hy sy broer, Jeffrey (34), Jeffrey se skoonpa, Peter McKenna (73), en McKenna se kleinkinders, Ethan Julyan (9) en Kayla McKenna (16), vermoor het.
Al vier is op 19 Desember 2017 dood in ’n huisbrand in Mtwalume, ’n kusdorpie sowat 90 km suid van Durban. Maar hulle is vasgebind en verwurg voordat hulle in die brandende huis gelos is.
Volgens Sharon McKenna, Peter se dogter, het die vier gesinslede ’n yskas gaan aflaai by die huis van Wesley en Jeffrey se pa, Clive, toe die voorval gebeur het. Jeffrey was veronderstel om daardie middag sy vrou, Leanne Julyan (39), by die werk te gaan haal. Leanne is Peter se ander dogter.
“Toe hy nie opdaag nie, het sy geweet iets is fout. Sy foon, Kayla s’n en my pa s’n het óf nie gewerk nie óf dit is nie beantwoord nie,” het Sharon vroeër aan ’n joernalis gesê. Hulle het bekommerd geraak en hospitale begin bel om te hoor of hulle nie dalk daar is nie. Toe is hulle na die huis, maar dit was te laat.
Wesley het glo net rook ingeasem.
Hy is reeds in 2004 gevonnis weens die moord op Kenneth Gary van Aardt (51) van Amanzimtoti. Hy en ’n medebeskuldigde het hom die vorige jaar in Maart vermoor en sy motor geroof. Hy was toe 18 en in gr. 12.
Van Aardt het Wesley en die medebeskuldigde ’n saamrygeleentheid aangebied toe hul motor gaan staan het. Hy het vir hulle drinkgoed by ’n klub in Mtwalume gekoop. Hulle het hom daarna met ’n skoenveter verwurg. Sy lyk is gevind nie ver van waar die huisbrand was nie.
Wesley is tot 13 jaar tronkstraf gevonnis. Die vonnis is in 2006 tot 20 jaar verhoog. Hy is skaars ses jaar later op parool vrygelaat, het Rapport berig.