Tussen
heinings
CORLIA FOURIE
Tafelberg
Violence is both unavoidable and unjustifiable.
Albert Camus
Poverty is the worst form of violence.
Mahatma Gandhi
Life is a gamble at terrible odds – if it was a bet, you wouldn’t take it.
Tom Stoppard
Life is trouble. Only death is not. To be alive is to undo your belt and look for trouble.
Nikos Kazantzakis
1
Later in die dag, sê die weermense, word dit 28 grade, maar vroegoggend in Oktober is dit nog koud in Johannesburg.
In die huise in die straatjie van die voorstad wat bergop loop, begin mense wakker word. Voëls swiep deur die lug en kwetter in die bome. Die bome is swaar behang met bloeisels. Die soet reuk van heuningblomme verdring byna alle ander geure, aangenaam sowel as onaangenaam. In die kombuis van ’n huis skuins oorkant die koppie wag ’n ou man, Tom, met ’n beker koffie vir Beeld om afgelewer te word. Hy luister of daar al beweging in die slaapkamer is, maar hoor niks.
Uit die koppie kom die geluid van tarentale wat wei. Met ’n aargh, aargh, uggh hardloop hulle teen die koppie af die straat in. Tom maak sy venster oop en “sjie, sjie, sjie” jaag hy hulle aan. Binnekort kom die eerste bus en hulle sal seker padgee, maar netnou hardloop die voorste tarentaal onder die bus in en die swerm is so onnosel dat hulle agterna sal neuk. “Sjie, weg, weg,” roep hy. Die voor-tarentaal aargh, aargh, aargh straatop en die ses ander aargh agterna.
Verbrands, daar’s al klaar ’n hiëna by die asblik. Grawe, grawe, gooi goed uit op die sypaadjie, haal Cecile se inkontinensie-weggooidoeke uit, ruik so wragtig daaraan …
Hy maak die venster oop: “I have put everything you can use in that carton next to the bin.”
Die man kyk kwaad op. Hy is kort en stewig met ’n kop wat lyk of dit sonder nek in sy bors verdwyn. Hy laat val skille op die sypaadjie. Hy is van sy pet tot by sy skoene vuilswart. Geel rubberhandskoene. “Do you know what I am looking for? No? So how can you say I can use nothing.”
“Well, just put everything back,” sê Tom, jammer dat hy iets gesê het. Moet ’n werklose man wees wat nogtans, desnieteenstaande, ’n bestaan probeer maak. Maar die geruik aan die doeke … sy privaat wêreld ingedring …
Die man pak alles weer in die vullisblik. Nou is hy by die oranje herwinningsak. Hy bekyk die koerante. Vat niks. Maak die deurskynende plastieksak oop. Haal net ’n groot jogurthouer uit. Hy hou dit op na die venster.
“I only take …”
Tom knik.
Net die eerste opraap van die oggend. Die helfte van die goed wat hy elke Maandag netjies skoongemaak in die herwinningsak los, word uitgesteel voordat die herwinningsmaatskappy se mense dit kom haal.
Die man met die geel handskoene loop oor die straat.
Onder om die hoek hoor hy ’n supermarkkarretjie aankom wat deur iemand gebruik word om sy asblikvondste in te vervoer.
A, hier’s sy koerant nou.
’n Polo hou stil en ’n seun met ystervarkhaartjies klim uit, waai vir die ou man by die venster en druk die koerant by die hek in. Tom waai terug. Hy sluit die agterdeur oop, klim die trappies in sy pantoffels af en trek die koerant uit die hek.
Die hoofstorie op bladsy een gaan oor mense wat in Muldersdrift vermoor is. Tom weet die res van die koerant gaan ook vol moord en doodslag wees.
Hy maak nog koffie. Luister. Nog geen geluid uit die slaapkamer nie.
Kan dit wees dat Cecile vanoggend laat slaap? So laat? Gewoonlik begin sy al vroeg te beweeg, selfs te kreun. Gewoonlik lê sy dan met oop oë vir hom en wag …
Hy loop kamer toe.
Hy hoor die bus by die bushalte voor die huis langsaan stilhou.
In die deur bly hy staan en kyk na die stil vrou in die bed. Sy lê op haar sy, haar kop weggedraai van die deur af.
Hy is weereens bewus van die reuk. Maak nie saak hoe skoon hy die kamer hou nie, maak nie saak dat die beddegoed dikwels gewas word nie. Maak nie saak dat hy lugverfrissers met natuurlike geure gereeld in die kamer spuit nie. Maak nie saak dat hy die vensters so wyd moontlik oopmaak nie. Hy ruik nog steeds haar siekte in die kamer.
Die bus vertrek.
Sy lê te stil, skrik hy, en loop nader …
Sy lyk heel rustig, kop na die venster, na die lig gedraai, oë toe, mond effe oop. Selfs voordat hy haar pols voel, weet hy dat sy nie meer lewe nie, heel moontlik in haar slaap dood is. Hy was nie by haar nie, want hy slaap deesdae in die ander slaapkamer, waaraan hy nou nog dink as Thomas se kamer, hoewel Thomas al lank uit die huis is.
Gevoelloosheid oorval hom toe hy die dokter bel en heel saaklik met hom praat. Hy kyk op sy horlosie. Thomas in Londen sal nog nie weg wees werk toe nie. Hy sal hom nou dadelik bel voor hy enigiemand anders laat weet.
Welcome Nkosi word stram wakker. Die arm waarop hy gelê het, voel dood. Hy nies, vee die snot aan sy mou af en sit regop. Al weer die droom gehad. Daai man, daai Boer se gesig, opgeskroef van woede. En dan … en dan …
Gaan daai man altyd met hom wees. Altyd in sy kop wees. Hom nag ná nag besoek? Hy weet nie eens of die Boer dood is nie. Dalk lewe hy nog. Maar nee, ná daardie hou … sy kop … die bloed …
Hoekom het die Boer sy gun uit die kluis probeer haal?
Hoe dom kan jy wees?
Hy het dan daar by hom gestaan met die kierie.
Nie nou daaraan dink nie. Nee, al waaraan hy moet dink, is hoe om die dag klaar te maak.
Hy trek die baadjie waarop hy geslaap het aan. Hy loop ’n entjie weg van die slapendes, trek sy gulp oop en pie sodat borreltjies in die stowwerige grond vorm. Hy trek sy gulp toe. Hy voel in die sak vir sy knipmes en die stuk droë brood van gister.
Hy moet hier wegkom. Dié plek loop reguit hel toe. Jy kan enigiets hier kry: dwee, of dagga soos hulle dit hier noem, shebeendrank, guns … sommige nagte selfs items of chicks soos die mense hier vroumense noem. En soms verskyn hier gesteelde goed soos rekenaars, TV’s, selfone … om ’n nag of drie later weer te verdwyn. Nie dat almal hier skelms is nie, party van hulle is maar net ouens wat werk soek en die pad van wie weet waar af Egoli toe gevat het. En nie werk gekry het nie.
Elke tweede ou is ’n Zimbo nes hy. Die Zimbo’s en die ander Africans het hier in die doodloopstraat agter die koppie vir hulle met sink-en-plastiek-huisies kom nesskop. Nes hy. Net, hy het nie eens ’n huis nie, slaap sommer in die oopte.
Maar die Bokgato of die Bo 4, soos die mense hier die cops noem, weet van hulle. Weet dat hier soms gesteelde goete onder die bossies en tussen die klippe weggesteek word. Elke paar maande is daar raids, kom die Bokgato met hul chanas soos die Patrol Watch en die mense wat in regte huise langs die teerstrate bly.
Mense agter razor wires, agter hoë mure, agter electric heinings.
En by een van dié huise in die eerste teerstraat onder die koppie is dit waarop Welcome sy hart gesit het. Waar hy glo hy sal kan bly sodat honger mense nie snags as hy slaap sy goed deursoek nie. Dis by die ou Boer, Tom met die siek vrou, hier onder in die straat wat hy sy huis wil maak. Want Tom het ’n tuinhuisie wat so te sê leeg is, ’n wegkruipplekkie waarin hy saans kan slaap en planne kan maak om nog werk te kry. En die beste van alles: daar is ’n stort met warm water in die buitetoilet. Hy het alles al mooi uitgekyk die paar keer dat hy daar gewerk het.
Michelle se pa het haar vir skool kom haal. Nou staan Elize die asaleas by