Goue gerf. Tryna du Toit

Aanvaar dat jou ouers dood is en moenie toelaat dat bitterheid ’n skaduwee werp oor jou mooi en veelbelowende toekoms nie.”

      Elizabeth antwoord nie. Buite op die stoep gesels die mense en die kinders baljaar uitgelate op die gras, maar hier in die kamer is dit stil en rustig.

      Eindelik sê Elizabeth: “Weet Vader wat van mevrou Hugo geword het? Sy het later hier weggetrek, nie waar nie?”

      “Sy het kort ná haar man se dood die huis verkoop en Johannesburg toe getrek; haar seun is ’n geneesheer daar. Maar of sy nog daar woon, sal ek nie kan sê nie.” Hy aarsel ’n oomblik, dan sê hy: “As jy graag met haar in aanraking wil kom, sal ek maklik genoeg haar adres in die hande kan kry. Hier is nog baie mense wat goed met haar bevriend was en wat moontlik nog in verbinding met haar is. Maar ek twyfel of sy jou sal kan help. ’n Dokter bespreek nie altyd sulke vertroulike sake met sy vrou nie, en dit het so lank gelede gebeur, byna twee-en-twintig jaar al.”

      Sy stem sterf weg en weer is dit stil in die kamer. Elkeen is besig met sy eie gedagtes.

      “Gaan jy môre al weer terug?” verbreek Jan Bornman uiteindelik die stilte.

      “Ek moet, Vader. Ons skryf een van die dae eksamen en ek kan nie nou klasse misloop nie.”

      “Geniet jy dit, Elizabeth? Is dit nie te moeilik nie?”

      “Ek geniet elke oomblik van die kursus. En ek is nie die enigste meisie nie, hoor! Vader sal verbaas wees om te sien hoeveel meisies dokter wil word.”

      Sy vertel hom die een en ander en hy luister belangstellend. Uiteindelik is daar ’n roering buite op die stoep en haastig staan sy ook op.

      “Dit was heerlik om met Vader te gesels, maar ek moet liewer nou loop voordat tannie Cora hier inkom. Sy het my gewaarsku om Vader nie te vermoei nie.”

      “Dit was lekker om weer met jou te gesels. Jy kan gerus meer dikwels kom kuier. Ek . . . ek dink dikwels aan jou en wonder hoe dit met jou gaan,” vervolg hy effens ongemaklik. “En onthou, as jy iets nodig het, my kind, geld of hulp van enige aard, ek is nog jou pa en ek sal jou graag help.”

      “Dankie, Vader,” antwoord sy stil. “Maar moenie Vader oor my bekommer nie. Ek kan na myself kyk.”

      Jan Bornman kyk onseker na sy dogter wat so trots voor hom staan. Dis of hy iets vir haar wil sê, maar nie die regte woorde kan vind nie. Daar is weer daardie half weemoedige trek op sy gesig en Elizabeth wil haar hande na hom toe uitsteek en vir hom sê hoe dankbaar sy is vir alles wat hy reeds vir haar gedoen het, vir al die liefde wat sy ontvang het. Maar sy hoor Cora se stem en die herinnering aan al die ongelukkigheid en vernedering wat sy moes deurmaak vandat Cora in haar lewe gekom het, keer haar.

      “Hier kom tannie Cora,” sê sy en vlug haastig by die kamer uit.

      In die tuin pluk sy ’n paar asters om op Engela se graf te gaan sit. Die klein kerkhoffie is stil en rustig in die laatmiddag en ’n lang ruk het Elizabeth daar by haar aangenome ma se graf gesit. Die gesprek met haar pa het haar opnuut teleurgestel en bedruk. Sy dink die kanse om haar eie ouers op te spoor word by die dag kleiner. Miskien is haar pa reg, miskien is dit beter so, maar dit sal seker lank duur voordat sy sal leer om te berus en te aanvaar, voordat haar opstandige gees getem en die bitterheid uit haar hart gewis is. As Ria, Ria vir wie sy altyd net minagting gehad het, die moed gehad het om haar baba te behou in weerwil van die druk wat haar familie op haar uitgeoefen het, waarom kon haar ma nie dieselfde gedoen het nie?

      Tensy haar ma met haar geboorte dood is. Slegs die wete dat sy dood is, dat sy geen seggenskap gehad het in wat gebeur het nie, sal hierdie pyn en bitterheid in haar hart uitwis. Hoe kan sy ooit rus kry, ooit regtig gelukkig wees, voordat sy weet presies wat die omstandighede van haar geboorte was?

      Net ná ontbyt die volgende oggend is sy weer weg. Vredesonthalwe het sy nie weer die langbroek aangetrek nie, maar tannie Cora het wel iets gevind om te kritiseer.

      “Dit betaam ’n jong dame nie om so alleen rond te ry nie,” het sy afkeurend gesê: “Waarom het jy nie ’n vriendin saamgebring nie? En dié gedurige Sabbatsontheiliging – is dit absoluut noodsaaklik dat jy vandag moet terugry?”

      Elizabeth antwoord nie. Sy het haar voorgeneem om nie weer met Cora te argumenteer nie. Langs haar sê Maybelle: “Ek is so bly jy het weer vir ons kom kuier, Elizabeth. Jy moet gou weer kom, hoor!” Sagter vervolg sy: “Ma bedoel nie regtig om rusie te maak nie. Dis sommer maar net haar manier . . .”

      Maybelle se mooi bruin oë is sag, effens smekend, en Elizabeth buk skielik en soen die meisie liggies op die wang.

      “Dit was gaaf om julle almal weer te sien. Ek sal dadelik vir jou daardie salf stuur. Ek hoop dit sal help.”

      Sy groet en waai weer vir haar pa wat buite op die stoep staan, ’n geboë, effens patetiese figuur, dan klim sy in die motor en ry weg.

      Wel, dit is dan dit, dink sy toe Leeufontein se huis agter die bult wegraak. Haar soektog het net verdere teleurstelling opgelewer, maar tog is sy bly dat sy gekom het. Haar pa het oud geword; sy siekte het hom ’n kwaai knou gegee en hy sal nooit weer die man wees wat hy was nie. Hy was so bly om haar weer te sien en ten spyte van Cora het die besoekie heelwat aangenamer verloop as wat sy verwag het. Maybelle is ’n oulike meisie, en Kleinjan en Lena glad nie onaardige kinders nie. Cora bly natuurlik Cora en niks sal haar ooit verander nie. “Sy bedoel nie regtig om rusie te maak nie,” het Maybelle gesê, “dis maar net haar manier.” Miskien is Maybelle reg en bedoel haar ma dit nie so erg nie, maar sy hou nie van Cora nie en hulle sal nooit langs dieselfde vuur sit nie. Maar dit sou tog interessant gewees het om ’n suster en selfs ’n paar broers te hê, ’n gesellige huis waar jy altyd welkom is en waarheen jy jou vriende kan neem, ouers wat in jou belang stel en wat trots is op jou prestasies . . . Maar selfbejammering bring ’n mens nêrens nie, en sy trap die versneller skielik dieper in. En terwyl die klein motortjie oor die teerpad vlieg, dink sy doelbewus aan die weke wat voorlê en al die werk wat gedoen moet word.