Высьветлілася, што ёсьць «Пагоня» і бел-чырвона-белы сьцяг. Прыгожыя, сьмелыя знакі нонканфармізму – і яны: нашы! То бок я маю поўнае права іх насіць і ганарыцца.
Усё гэта страшэнна мяне захапіла, узрушыла, зацягнула ў свае віры – у маім жыцьці раптам зьявіўся новы сэнс.
«Мроя»
Аднак мне ўсё роўна было мала. Урэшце, гэта была ўсяго толькі новая ідэалёгія – а я ў тыя часы ўжо быў чалавекам, які пакланяўся жудаснаму, вясёламу і прагнаму паганскаму богу, імя якому – мастацтва. Безь яго ўсё падавалася занадта простым і прэсным. Мастацтва было і застаецца самым важным апраўданьнем майго жыцьця.
І таму, відаць, значна больш за бээнэфаўскія газэты, улёткі і патрыятычныя кніжкі на мяне паўплывала «Мроя».
Упершыню я пачуў і пабачыў іх, напэўна, на тэлевізіі – і пляваць, што гук і карцінка былі жахлівай якасьці, галоўнае: гэта быў беларускі рок. І выконвалі яго стылёва апранутыя, нахабныя, маладыя, валасатыя і супэрталенавітыя хлопцы. Потым я знайшоў іхныя постэры і павесіў на сьцяну, проста над сваім ложкам. А на маім стале, за якім я рабіў урокі, зьявілася «плытка», або, па-нашаму, кружэлка пад назвай «Дваццаць восьмая зорка» – знакаміты альбом «Мроі», запісаны на «Мэлёдыі». У той час бацька аддаў мне свой стары прайгравальнік, і я без супынку круціў песьні з таго альбому: «Кастрычніцкі цягнік» і «Апошняга інспэктара», і «Аўстралійскую польку», і «Краіну крывавых дажджоў», і «Зямлю»… На «Мрою» я падсадзіў і Лёху – ён таксама ведаў шмат іхных песьняў на памяць. Я ставіў «Мрою» і майму зусім маленькаму тады брату: «Шмат вякоў продкаў шанавалі, а цяпер брудна лаемся… » – маркотна цягнулі мы зь ім усьлед за Вольскім і ўглядаліся ў цемру за акном, чакаючы, пакуль вернуцца з працы бацькі.
«Мроя» – ідэальны прыклад таго, як супалі час, месца і талент. Па скуры прабягалі дрыжыкі, калі Лявон усклікваў злавесным голасам:
«А сыны яе незьлічоныя,
Бесклапотныя, нехрышчоныя,
Не турбуюцца, не хвалююцца,
Толькі піць і спаць не лянуюцца!»
Амаль 30 гадоў мінула! – а тыя дрыжыкі прабягаюць зноў і зноў. І хоць у тыя часы хрысьціцца мне зусім не хацелася, а хацелася быць бесклапотным, лянівым, піць і спаць, патас мроеўскіх песьняў быў мне блізкі і зразумелы. Бо як ты не запомніш і не адчуеш сваім такое:
«Зьзяюць сваёй чысьцінёю платныя прыбіральні,
Храмы мінулых стагодзьдзяў
Зьзяюць дзіркаю чорнай…
Месяц халодным сьвятлом
Шчодра нам сьвеціць уночы,
Нам