Архитектура назарияси. Ибадулла Байджанов. Читать онлайн. Newlib. NEWLIB.NET

Автор: Ибадулла Байджанов
Издательство: Издательские решения
Серия:
Жанр произведения: Техническая литература
Год издания: 0
isbn: 9785449837370
Скачать книгу
иқтисодий рақобат бардошлик ва ҳакозалар.

      Янги «идеал» сифатида пул, бойлик, капитал ҳаёт мазмунига айлана бошлади. 18 асрда йирик машина ишлаб чиқариш шакллана борди. 19—20 асрда индустриал жамият ривожлана борди ва Европа континенти чегарасидан чиқди.

      Индустрия пости тамаддуни

      Постиндустрия назарияси биринчи марта Америка олими Даниел Белл томонидан илгари сурилди 1965 йилда. Унинг ғояси жамиятни тарихий даврларини алмаштириш фикри бўлди. Жамият ҳаётида постиндустрия омилини аста-секинлик билан пасайтириш эди.

      20 асрда Ғарбда бошқа кўп концепциялар ҳам пайдо бўла бошлади, супериндустрия, технотроин, кибернетика, ахборот ва бошқалар. Уларни қуйидаги ғоя бирлаштирди. Янги техника авлодлари, авваламбор ҳамма ахборотлар.

      Глобаллашув

      Замонавий дунёда интеграцион алоқалар айрим одамлар орасида, ташкилотлар ва давлатлар орасида кучая борди. Бу жараённи изланувчилар глобаллашув деб номладилар. Глобаллашув жамиятни турли соҳаларини эгаллай бошлади, айниқса бу жараён иқтисодий соҳада дунё жамоатчилигида намоён бўлмоқда. 600 дан ошиқ Транснационал компаниялар дунё саноати ва қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқариш бешдан бир қисмини таъминлайди. (Мисоллар китоб охирида иловада келтирилган)

      Архитектура ва жамият, стил (услуб) ва йўналишлар

      Архитектура стили тушунчаси 18 асрда немис архиологи Иоган Иоахим Винкельман томонидан илмий санъатшунослик негизида киритилган. Унинг асарлари изланиш табиатни пайдо бўлиши ва стилларни шаклланиш механизми санъатда ва архитектуради, фалсафада, маданиятшуносликда, семиотекада, тизимли синергетик аспектларда (йўналишларда) ўз ифодасини топган.

      Умум қабул қилинган архитектура стилининг ўзи йўқ. 1890—1907 йилларда чоп этилган Брокгауза ва Ефрон энциклопедик таржимонида архитектура стили икки хил тушунилган: фазовий (худудий) ва вақтинчалик архитектура тилининг характеристикаси сифатида.

      Фазовий аспектда Египет ҳамда қадимги грек ўзининг дорик, ионик ва коринф шохлари, этруос билан ажралиб турган.

      Вақт қирқимида Роман, готика, уйғониш стили, барокко, рококо, империяси кўрсатилган.

      Буларда стилни объектив характер феномен сифатида ва муаллифни роли субъектив ҳолатида келтирилган шунингдек архитектура тилини стил нуқтаи назардан сифат баҳоси берилган.

      Архитектура стиллари кўринишига мисол

      «Стиль» тоза деб аталади, агарда ҳамма элементлар ўзгармаган ҳолда ва маълум муносабатда ўз ўрнида бўлса.

      Тоза эмас (нечистим) қачонки унга бошқа стил элементлари киритилган бўлса.

      Тарихнинг классик санъатшунослик стил категориясидан фойдаланганлар Дж Вазари, Дж. П. Беллари, Ф. Винхофф, А. Ригль, Г. Вёльфлин, П. Франкль, В. Воррингер, А. Фоссион, Э.х.Гомбрих ва бошқалар.

      Ватан санъатшуносликда – А.Ф.Лосев, М.С.Каган. Услубий аспектда- Л.И.Таруашвили, С.С.Ванеян. Маданиятшунослик аспектда Е.Н.Устюгова. «Стилдан ташқари» оргинал концепцияни Е.И.Ротенберг таклиф қилган.

      Архитектура