Η ανάγκη για τυραννία μετά την αποδυνάμωση της θέσης της αριστοκρατίας γρήγορα εξαφανίστηκε και άρχισαν να εμφανίζονται και άλλες μορφές διακυβέρνησης. Σε ορισμένες πολιτικές, ο κανόνας ήταν ολιγαρχικός, σε άλλους ήταν δημοκρατικός, αλλά σε κάθε περίπτωση σημαντικό ρόλο παίζει η Λαϊκή Συνέλευση, η οποία ανήκε στο δικαίωμα να επιλύσει τελικά όλα τα πιο σημαντικά ζητήματα. Ο υψηλός ρόλος της εθνικής συνέλευσης και η εκλογή της εξουσίας είναι δύο βασικοί παράγοντες που δημιούργησαν τις προϋποθέσεις για την ανάπτυξη της ελληνικής δημοκρατίας.
Έτσι, η δημοκρατία, αυτό το μοναδικό χαρακτηριστικό του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού, γεννήθηκε όχι αμέσως και όχι χωρίς αγώνα, όχι σε όλες τις πολιτικές, έφτασε στο αποκορύφωμά της. Είναι όμως σημαντικό ότι η ίδια η δομή της κοινότητας της πολιτικής δημιούργησε ευκαιρίες (μερικές φορές παραμένουν μη πραγματοποιημένες) για τη θέσπιση δημοκρατικών αρχών.
Οι ελληνικές πολιτικές ήταν συνήθως μικρές. Για παράδειγμα, στο νησί της Ρόδου (η έκτασή της είναι περίπου 1404 τ. χλμ.) Υπήρχαν τρεις ανεξάρτητες πόλεις, ενώ στο νησί της Κρήτης (8500 τετραγωνικά χιλιόμετρα) – αρκετές δεκάδες. Η Σπάρτη ήταν η μεγαλύτερη πολιτική: το έδαφος της κάλυψε 8400 τετραγωνικά μέτρα. km
Οι πολιτικές ήταν μια πολύ σταθερή μορφή κράτους, εμφανίστηκαν επίσης στις αποικίες και βασίστηκαν στις ίδιες αρχές με τις πολιτικές στην Ελλάδα. Σε σχέση με τη μητρόπολη, συμπεριφέρθηκαν ως εντελώς ανεξάρτητα κράτη: θα μπορούσαν να είναι σύμμαχοι, αλλά θα μπορούσαν επίσης να πολεμήσουν.
Μεταξύ του πληθυσμού των πολιτικών, μια προνομιακή θέση κατέλαβε οι πολίτες της. Άλλοι ελεύθεροι που δεν ήταν πολίτες της πολιτικής θεωρήθηκαν ελλιπείς. Σε αυτούς συμπεριλαμβάνονταν εξαρτημένοι αγρότες που έχασαν την κυριότητα των οικοπέδων τους, και αλλοδαποί (meteec). Ο αριθμός των αλλοδαπών αυξήθηκε καθώς η Ελλάδα κατακτούσε ολοκαίνουργιες αποικίες. Πολλά meteec ήταν πλούσια, αλλά, ωστόσο, απαγορεύτηκαν συνήθως να αγοράσουν γη, και αυτό, φυσικά, εμπόδισε την πρόσβαση στη διαχείριση της πολιτικής.
Στο κάτω μέρος της κοινωνικής σκάλας, οι σκλάβοι στάθηκαν. Στην Ελλάδα, όπως στη Ρώμη, η δουλεία διακρίνεται από την εσωτερική δουλεία στην Ανατολή με ιδιαίτερη ακαμψία και βεβαιότητα. (Η εξαίρεση ήταν η Σπάρτη, όπου οι σκλάβοι του helot διατηρούσαν κάποια ανεξαρτησία.) Η δουλεία του χρέους των φυλών απομακρύνθηκε αρκετά γρήγορα. μόνο οι αιχμάλωτοι πολέμου έγιναν σκλάβοι και, ίσως, ως εκ τούτου, όπως πρότειναν οι ιστορικοί, τα σύνορα που χωρίζουν έναν σκλάβο από έναν ελεύθερο ήταν τόσο ξεχωριστά.
Οι Σκλάβοι στην Ελλάδα δεν είχαν δικαιώματα και ήταν πραγματικά εξομοιούμενοι με «εργαλεία μιλώντας»: στερήθηκαν από οποιαδήποτε περιουσία, αγοράστηκαν και πωλήθηκαν, δεν μπορούσαν να παντρευτούν, τα παιδιά των σκλάβων ονομάζονταν απόγονοι και θεωρούνταν επίσης δούλοι. Ακόμα και στις περιπτώσεις που οι δούλοι απελευθερώθηκαν, παρέμειναν ανίκανοι και εξακολουθούσαν