Sztuczki iluzjonistyczne były nieodłącznym elementem ich działalności. Dzięki sekretnej wiedzy manipulowali oraz oszukiwali poddanych, twierdząc, że posiadają magiczne moce zesłane im przez samych bogów. Niejednokrotnie wykorzystując prymitywne efekty magiczne potwierdzali swoją boską pozycję wśród ludu. Większość tych efektów była starannie opracowana i udoskonalana przez kolejne pokolenia kapłanów – iluzjonistów. Dzięki temu poddani wchodząc do świątyni swego bóstwa mogli doświadczyć prawdziwych cudów.
Wrota do komnat same się otwierały, spod ziemi wyłaniały się posągi, które płakały krwią, a nawet przemawiały do wiernych, przepowiadając im przyszłość. Tego typu działania miały miejsce w niemal całym starożytnym świecie, ale zawsze były inicjowane przez „boskiego łącznika”.
W starożytnej Grecji była to wyrocznia, w starożytnym Egipcie byli nimi kapłani, w kulturze Ameryki Łacińskiej zwano ich szamanami. Dziś wiele osób nazywa takie osoby jasnowidzami, wróżkami czy wróżbitami. Nazewnictwo było naprawdę przeróżne jednak to, co łączyło wszystkie te postacie to fakt, że posiadały one te same cechy i zadania, które są niezmienne od tysięcy lat. Przepowiadanie przyszłości, jasnowidzenie, prorokowanie, rzucanie uroków czy kontakt ze zmarłymi to główne umiejętności, które od zawsze były przypisywane różnego rodzaju wróżkom, wieszczom czy szamanom. Z biegiem czasu zaczęto wykorzystywać Iluzję również do tego, aby bawić i zaskakiwać widzów, a nie tylko, żeby zastraszyć czy omamić podwładnych. Uważa się, że bycie Iluzjonistą jest drugim najstarszym zawodem świata i świadczą o tym liczne zapiski historyczne. Najstarszy pochodzi z okresu 2700 lat przed naszą erą. Egipski papirus opisujący Iluzjonistę o imieniu Dedi, który prezentował swoje magiczne zdolności na dworze faraona Cheopsa. Według podania Dedi odciął głowę gęsi, a następnie scalił ją z powrotem z resztą ciała nie powodując tym samym żadnego uszczerbku na zdrowiu zwierzęcia. Zaskakujący wyczyn powtórzył na życzenie faraona z pelikanem oraz wołem. Ten niezwykle interesujący dokument obrazujący sylwetkę pierwszego iluzjonisty można obecnie podziwiać w Berlińskim Muzeum. Wraz z upływem czasu Iluzjoniści byli coraz częściej i chętniej zapraszani przez starożytnych władców, aby zadziwiali ich swoimi magicznymi efektami. Wspominał o tym również Platon w swoim dziele pt. „Republika”, w którym to opisywał Iluzjonistów prezentujących słynny efekt z 3 kubkami oraz 3 piłkami, które pojawiały się i znikały w niespodziewany sposób. 400 lat p.n.e., w starożytnej Grecji Iluzjoniści uatrakcyjniali swoimi popisami różne ważne wydarzenia organizowane przez możnych. Idealnym przykładem obrazującym ten zwyczaj są dokumenty z 334 roku p.n.e. Które opisują występ trzech magików
(Scyminius z Tarentu, Filastrides z Syrakuz oraz Heraklet z Mietyleny) na uroczystości weselnej samego Aleksandra Wielkiego, który poślubił córkę Dariusza króla Persji.
Okładka niemieckiego katalogu z rekwizytami nawiązująca stylistyką do czarnoksiężników, szamanów czy wróżbitów – koniec XIX wieku.
Liczne dokumenty opisujące Iluzjonistów żyjących w starożytności, utwierdzają nas w przekonaniu, że byli oni bardzo cenionymi oraz szanowanymi obywatelami. Sytuacja zmieniła się jednak diametralnie, kiedy to panujący w pierwszym wieku naszej ery rzymski cesarz Tyberiusz zabronił wykonywania efektów magicznych w trakcie obrzędów wykonywanych przez kapłanów celtyckich. Największym przeciwnikiem Iluzji był jednak kościół katolicki, który od początku potępiał wszelkie działania sztukmistrzów, którzy byli posądzani o pakt z diabłem. W 1100 roku iluzjonistom zabraniano mieszkać w niektórych miastach Europy! Szczególnie niesprzyjającym regionem była Francja, w której to w XIII wieku, król Filip August wydał rozkaz wygnania wszelkiego rodzaju magików – kuglarzy z zakazem powrotu do kraju. Ten przepis obowiązywał we Francji aż do roku 1550. Tymczasem w Wielkiej Brytanii za panowania Edwarda VI Iluzjonistów można było piętnować wypalając im na skórze literę „V”. Średniowieczna Europa nie była najlepszym miejscem dla wykonawców iluzji, dlatego wielu z nich uciekło na wschód szukając tam schronienia. Iluzjoniści, którzy postanowili zostać na terenach Europy Zachodniej musieli się zmagać z ciągłymi prześladowaniami oraz problemami wynikającymi z ich praktyki, która została powszechnie uznana za diabelską. Niektórzy z nich trafiając pod sąd, w celu ratowania się przed spaleniem na stosie ujawniali publicznie metody działania efektów magicznych. Wielokrotnie jednak bezskutecznie. Świadkiem tego procederu był brytyjski prawnik Reginald Scott, który wstrząśnięty niesprawiedliwością wyroków w sprawie Iluzjonistów, postanowił w formie protestu napisać najważniejszą w historii Iluzji książkę.
Rycina przedstawiająca „Magika z Wirginii” – Bernard Picart 1727 r.
PIERWSZY MENTALISTA
Pierwszą znaną, anglojęzyczną publikacją opisującą pierwotne techniki Mentalizmu oraz Iluzji była wydana w 1584 roku książka zatytułowana „The Discoverie of Witchcraft” napisana przez Reginalda Scotta. W owej publikacji wyjaśniono proste, jarmarczne sztuczki, jakie wykorzystywali szarlatani oraz kuglarze do tego, aby zadziwiać tamtejszą publiczność. Książka została napisana w celu ujawnienia metod, jakie stały za magicznymi efektami pokazywanymi mieszczanom. Przez zdradzenie sekretu, autor liczył, że ocali on ówczesnych Iluzjonistów od tragicznego końca, jakim było spalenie na stosie.
Król Jakub I zamówił niemal wszystkie kopie tej publikacji, następnie spalił je na popiół uznając „The Discoverie of Witchcraft” za książkę zakazaną. Sam opublikował w 1597 roku „Demonologię” traktującą o magii oraz czarach odprawianych przez czarownice oraz czarnoksiężników. W owej publikacji pojawia się sylwetka szarlatana o nazwisku Scotto, który prezentował swoje magiczne efekty w ówczesnych czasach. Jest to prawdopodobnie pierwsza wzmianka o Mentaliście w historii.
Rycina ukazująca Girolamo Scotto
Tajemniczym magikiem był Girolamo Scotto żyjący w XVI wieku. Ten pochodzący z Piacenzy rycerz księstwa Parmy został zatrudniony na dworze księcia Ferdynanda II z Tyrolu. Jego rola nie jest jasno określona, lecz prawdopodobnie pełnił on funkcje dyplomatyczne dla księstwa Parmy. Girolamo był pionierem manipulacji z kartami oraz ekspertem w Mentalizmie. Jego prezentacje można było oglądać na dworach wielkich dostojników w krajach niemal całej Europy. Kilka efektów, jakie prezentował Scotto zostało utrwalonych na piśmie w 1572 roku w zapiskach dr. A. Handscha.
Według relacji dr. Handscha, Scotto poprosił go o wybranie w myślach dowolnej karty z talii, następnie magik wybrał i umieścił jedną kartę koszulką do góry na stole. Dr. Handsch wyjawił na głos wartość karty, o której myślał, a następnie obrócił tę leżącą na stole. Ku jego zdziwieniu była to dokładnie ta sama karta, o której pomyślał. Kolejnym intrygującym eksperymentem był efekt polegający na tym, iż Scotto prosił jednego z widzów o wybranie dowolnej sylaby z długiego słowa z książki, zaś po chwili namysłu Mentalista bezbłędnie odgadywał wybraną sylabę. Te zapiski dają niepodważalne świadectwo tego, iż Girialmo Scotto specjalizował się w efektach tworzących złudzenie czytania myślach.
Niektórzy historycy spekulują nad teorią mówiącą o tym, iż Scotto pełnił rolę tajnego agenta, który poprzez rozrywkę wnikał na dwory wpływowych ludzi i tam zbierał informacje przydatne dla swego pana. Swoje umiejętności prezentował nawet na dworze królowej Anglii – Elżbiety I. Nie zmienia to jednak faktu, że tego typu wykonawcy istnieli już zapewne długo przed nim.
SZÓSTY ZMYSŁ
Pierwszym,