12
Hiszp. tomate – pomidor.
13
W okresie wojny domowej w Burgos mieściła się kwatera główna wojsk frankistowskich, a później także siedziba rządu bloku nacjonalistycznego.
14
Junta de Ampliación de Estudios.
15
Hiszp. mérito – zasłużony.
16
Instituto-Escuela – szkoła pod patronatem Wolnego Instytutu Naukowego (Institución Libre de Enseñanza) o postępowym, świeckim programie.
17
W Hiszpanii do sylwestrowej tradycji należy połykanie dwunastu winogron wraz z uderzeniami zegara o północy. Przy każdym winogronie należy pomyśleć jakieś życzenie.
18
14 kwietnia 1931 – data proklamowania Drugiej Republiki Hiszpańskiej.
19
Hiszp. Gran Ausente.
20
Hiszp. camisas viejas – ludzie związani z Falangą od jej początków.
21
Auxilio Social – organizacja humanitarna wspomagająca potrzebujących, utworzona w strefie zbuntowanej w czasie wojny domowej i kontynuująca działalność podczas rządów generała Franco pod patronatem Sekcji Kobiecej Falangi; istotna ze względów propagandowych.
22
Prowadzona w Trzeciej Rzeszy od 1933 roku akcja zbiórki pieniędzy na potrzeby ubogich, bezrobotnych i ich rodzin.
23
Sociedad Hispano-Marroquí de Transportes.
24
Sociedad Financiera Industrial.
25
Comité de No Intervención en España – komitet powołany w 1936 roku z inicjatywy Francji i Wielkiej Brytanii w celu zapobieżenia ingerencji państw postronnych podczas hiszpańskiej wojny domowej, a tym samym rozprzestrzenieniu się konfliktu zbrojnego na inne kraje.
26
Ministerio de Gobernación.
27
Powszechna Unia Pracujących (Unión General de Trabajadores) – jeden z najstarszych hiszpańskich związków zawodowych.
28
Junta de Defensa de Madrid.
29
Tzw. dni majowe.
30
Robotnicza Partia Zjednoczenia Marksistowskiego (Partido Obrero de Unificación Marxista).
31
Servicio de Información Militar (SIM).
32
Hiszpańska Socjalistyczna Partia Robotnicza (Partido Socialista Obrero Español).
33
Z ros. czeka (CzK, czriezwyczajnaja komissija) – działające nielegalnie w strefie republikańskiej punkty zatrzymań, przesłuchań, tortur i sądów doraźnych, wykonujące wyroki na osobach podejrzanych o sympatyzowanie z puczystami.
34
Hiszp. brigadista – ochotnik walczący w utworzonych przez Komintern w 1936 roku Brygadach Międzynarodowych.
35
Komunistyczna Partia Hiszpanii (Partido Comunista de España).
36
Quinto Regimiento – jednostka wojskowa utworzona przez Armię Republikańską jako przeciwwaga dla tzw. piątej kolumny (wrogów wewnętrznych, czyli zwolenników nacjonalistów w republikańskiej stolicy kraju).
37
Vicente Rojo Lluch (1894–1966) – pułkownik hiszpański (później generał) walczący po stronie republikańskiej, szef Sztabu Centralnego Sił Zbrojnych i Sztabu Generalnego Wojsk Lądowych.
38
Poświęcona bitwie pod Bailén powieść Benita Péreza Galdósa.
39
Episodios Nacionales – cykl czterdziestu sześciu powieści historycznych, w skład którego wchodzi również Bailén.
40
Ejército Nacional.
41
Hiszp. alférez provisional – ranga wojskowa wprowadzona w wojskach frankistowskich podczas wojny domowej jako środek zaradczy w związku z niedoborami kadry oficerskiej; rangi tymczasowe traciły ważność po zakończeniu wojny.
42
Frente Popular – lewicowa koalicja wyborcza utworzona w 1936 roku, która zwyciężyła w ostatnich wyborach Drugiej Republiki Hiszpańskiej przed wybuchem wojny.