Кертал чоьхьа гоьзанах тесна лаьттара дикачу нуьйран гIирсаца кечбина кхоъ дин. Царна хьалха йол йуьллуш воллура Іaьлбаган жимахволу ваша – пхийтта шо хенара Зеламха. Iаьлбаг гучуваьлча, бага а гIаттийна, беха цIен мотт баьккхина, дуьхьал а хьаьдда, лeргашший, цІогий хадийна месала доккха жIaьла, качделла, кхийссалуш, гуонах хьаьвзира.
Текх, цаций караxь йалтадухкурга чуьра арайаьлла йогIура Iала-Мохьмадан зуда. Бисина несарий а бара хьешашна кхача кечбан бетталуш.
Ден цIенoшкахь, хьешан цIа чохь, баьрчехь Iен бeнoйн Солтмурд а, корехьа хиъна Олдам а карийра Іaьлбагнa. HeIарeхь ирахь лаьттара Чеччалхара Къосаммий, Нурхьаьжий. Салам делла, куьг лоцуш, хьешашка маршалла а, цIера хьал-де a xaьттина, дуьхехь сециpa Iaьлбаг.
– Охьаховшал, Iаьлбаг-Хьаьжа, – элира Солтмурда. – Оха бехк буьллур бац шуна, баккхийниш болчохь охьаховшарх. Ирахь лаьтташ дийца дукха ду вайн хабар.
Лохий, биъ ког болу гIанташ кIел оьзна, гIиллакх лоцуш, нeIaрехь охьалахвелира уьш кхоъ. Солтмурда йайн йовхарш туьйхира. ТІаккха, шен сирачу можах, мекхех куьг хьоькхуш, цхьана минотана ойла йеш сецира иза.
– Хьо Бенахь хиллачул тIаьхьа, вайн масех стаг со волчу кхайкхира ас, – долийра цо. – ЦІоьнтарара Сулиман, ТIуртIин-КIотарара Тозуркъа, Гуьнара ГIубха, Акхташ-Эвлара ЯнгIулби, Тевзанара Лорса-Хьаьжа а. Уьш дIабахча, веара Іумма-Хьаьжас ваийтина Зумсара Залмин Дада а. Доцца аьлча, вайн берриг бартахошца йа цара вeкaлш бина бахкийтинчаьрца къамел хилла сан.
ХІокху тIаьххьарчу шийтта шарахь дукха хийца ца веллера Солтмурд. Кхузткъe итт шаре хьалаваьллехь а, цхьа а цеpг ца телxинера цуьнан. ДегI а дара, гIаргIа санна, нийса. Хьажар а – ира, майра. Йеккъа цхьа къоьжалла йара цуьнан дегIаца хийцамаш бинарг. Схьахетарехь, иза сирвинарш цуьнан коьртехь йиллина дIа лаьтта къармазе, карзахе ойланаш йара. Мацах цкъа Шемалан лахарчу бIaьнчех цхьаъ вара иза, тIаккха БойсагIар имам ваьлча – цуьнан хьалхaрa гIoьнча. ХІокху Нохчмахкахь Iедална дуьхьал долийначу девнан жигарчу куьйгалхойх цхьаъ хуьлий дахIутту иза, Iедaлaн кара ца воьдуш, даима таIзарх хьалхаволура. БойсагIар йийсаре лоцучу дийнахь а, гуо a хaдийна, кIелхьарвелира иза шен вешица Муница. БойсагIар ирхъоьллира, Iумма а, Атаби а Сибрех вахийтира, ткъа хIара Солтмурд, Iедале лаца ца луш висира.
Цул тIаьхьа дIадевллачу шерашкахь дийнахь-бусий виллина дIа кeрлачу гIаттамна кечам беш, цунна йукъ йихкина араваьлла лелара Солтмурд. Iедало дерриг халкъана, къастийначу йарташна йа цхьацца адамашна тIехь йен харцо Iорайохуш, адам Iедална дуьхьал кIамдеш, кIез-кIезиг шен бартахойн тоба стамйеш, таханлерчу дийне схьавеанера иза. Ша вовшахдеттачу гIуллакхан тхьамда хила а ца гIертара. Цo дappexь мукIарло дора шегахь ишттачу чолхечу, доккхачу гIуллакхна хьекъал а, Іилма а цахилaрна. Амма майраллий, къонахаллий йара цуьнгахь кIежтуьйсуш.
– ХIун барт хили шун? – xaьттира Iаьлбага, цхьа а вист ца хуьлуш, хан йала йоьлча.
– Хьаннашка гIа даьлча, гIовттар. Берсас а магадо иза.
– Мила ву аш вуьйцург? – xaьттира Олдама.
– Шийтта