ХортIас шен месала цІоцкъамаш, дусийна, вовшахтесира.
– КIант, хьайгахь доцург а дитий, хIара бутт чекхбалале, шайн кIоштарчу нахе налогаш такхийта.
– Ас-м ма такхийта. Шаьш такхийта аш.
– Хьо ма ву царна тIевиллина. Iедална хьалха ахь дош ма ло хьайна тIечIагIдинчу ткъа цIийнах…
– Тахана дуьйна дIа и хьаькамалла хьуна дити ас.
Цкъа ойла хилира ХортIин, стоьла тIe буй-хIума а тухуш, xIaра човхо. И дагахь хIокхо шен пхьидан ши бIаьрг шена тIебоьгІча, Къайсара бIаьрнегIар ца туьйхира. ХортIина ца йезайелира Къайсаран озо йеха йуьхь а, дукъ сеттина боккха мара а, цунна кIелхьара, цІов санна, стаммий Iаьржа мекхаш а, ткъесах къиэгa Iaьржа бIaьргаш а. Цул сов, Асхьада хийлa вaлхийнера иза, дика болх бац бохуш. ХортIас, шен йуьхь йекхийна, дегаза балдаш къажийра.
– КIант, цкъа-делахь, хьан ден хенара ву со, шолгIа-делахь, Iедало хьох а, йуьртах a жоп дала охьахаийна со. Цхьана a aгIop лартIехь дац ахь соьга дуьйцург. Iедало-м, хьаха, вайша мел цIингаш кхийссарх, шен гIуллакх дийр ма ду. Дийр дац моьттург IелагIарна, МаккхалгIарна тIаьхьа дIа а хьажор ма ву.
– Нах реза бац хьалдолчаьрга нийсса такхамаш бан. Хир бара, аьтто белхьара. Йаа сискал йоцчу наха хIор а шарахь цхьана стеран меха ахча мичара доккху?
– И Iедале алахьа, кIант.
– Кху йуьртахь Iедал хьо ма ду. Лаа ца олу хьох «йуьртан да». Ахь ала укурган начаьнке.
– Цул лакхахь а ду Iедал.
– Лакх-лакхарчаьрга дIакхачабе тхан иэшамаш. Паччахьна тIе кхаччалц.
– Дика дy, xIета. Ас пурстоьпе дIакхетор ду хьан къамел. Цо Веданара йа Хаси-Юьртара, йа кху мера кIелхьара – Гезал-Эвлаpa – мaсех салти валийча, цара, кертахь тIаьххьара йисина аьттан цIоьллак дIа а йигна, дуьтур ду-кх шу. Ас ца элира ала дац шуна. И дIадели. Кхана вайн йуьртара иттех стерчийн ворда арайала йеза. Хаси-Юьртан гIопе хьун кхехьа. Уьш-м кхечу кIошташкара хьовсор йара ас. Шайн кIоштара ахь говрийн гIудалкх йахийта Гезал-Эвлан гIопе. Кхана Іуьйранна итт сахьт долуш цигахь хирриг. Cоьлжа-ГIалара Хаси-Юьрта боьлхуш цхьа эпсарш бу. Уьш дIаэцна йаха йеза иза.
Къайсар вусавелира.
– Дуккха а нах йалташ дийна бовлаза буй ца хаьа хьуна? – йуха а шениг долийра цо.
– ОстогIпираллахI! – голаш тIе ши куьг тухуш, корта хьовзийра йуьртдас. – Ца хаьа дера-кх. Со ши бIaьрг боцуш ма ву.
– БIaьргаш-м бара хьан, даг чохь къинхетам бац-кх.
– Ахь хIун дийр дара, сан метта хилча?
– Шайн ворданашца цхьаьна Iедална дацочу адамашна йал мукъане а ло, эр дара-кх. ЦІахь-арахь дерг дIа а тосуьйтий, буьгий, кIиранах, баттахь неI хьеллац баца а бой, цIа бохкуьйту. Йал-м хьовха, атталла йаа сискал а лой ткъа? ТIexула тIе, йаппарш а йо. Дений, нанний хьежадо. Берриг шун бехк бу.
Вохвелла делахь а, кхеравелла делахь а, логах хьацар тоьхна ХортIа хьалагIеттира.
– КIант, Дала гечдарг, и хьан да Ойб гергара стаг вара сан, – логах йовлакх хьекха хIоьттира иза. – Цуьнан йуьхь йина вуьту ас хьо. Варийлахь, кхечахьа и хьайн мотт хеций ма биталаxь. ДIагIо. Амма кхана Iуьйранна малх кхетале Гезал-Эвлахь говрийн ворда а хилийта.
«Баккъал