In sy duister wêreld is jou vyand jou vriend solank hy sy beursie oopmaak. Maar hy’t al jare vrede daarmee, sy vroeëre ideale diep onder ’n hoop geheime transaksies begrawe. Dis immers onafwendbaar dat die hele spulletjie die een of ander tyd sal ineenstort.
Daarom is hy geensins verbaas oor die oproep wat hy pas ontvang het nie. Bevestiging van nog so ’n transaksie. Missiele dié keer, vir sy goeie vriend Jean Bertrand in Parys.
Die diskrete middelman.
Soos gewoonlik is die uiteindelike koper se identiteit geheim. Nie dat dit nodig was nie, want missiele bestem vir Angola kan net een ding beteken. Dis wapens vir die vyand: Suid-Afrika, en uiteindelik seker Unita.
Dit is een ding wat hy nie vir sy meesters kan wegsteek nie.
“Konstanz!” roep Golodkowski sy sekretaris terug.
Die kort, bleek amptenaar is onmiddellik in die deur, notaboek in die hand.
“Stuur ’n sein aan ons kollegas in Moskou. Merk dit geheim. Rig dit aan Ilyich Serov, KGB. Prioriteit. Dit lees soos volg …”
Hy sit agteroor en dikteer dit stadig, metodies, ’n opsomming van die aantreklike aanbod op sy lessenaar. Daarmee saam, ’n plan om meer as slegs op geldelike wyse munt te slaan uit ’n situasie wat pas in sy skoot beland het.
4
Fisher Island-gholfbaan,
Miami, Florida
21 November 1987
Jean Bertrand is moeg na sy transatlantiese vlug. Hy wieg van die een voet na die ander om die pyn in sy lae rug te verlig, taamlik verontrus omdat hy met ’n kontinentale snyerspak op ’n gholfbaan staan. Hy weet hy is opsigtelik. In sy besigheid is anonimiteit koning.
Daar was nie tyd om iets aan te trek wat meer geskik is nie. Sekere dinge, soos om wapentransaksies aan te gaan en sensitiewe inligting oor te dra, kan jy net in lewende lywe doen. Daarom moet hy maar reis. Buitendien is dit veiliger hier buite. Mure het ore.
Die pyn in sy lae rug is die gevolg van ’n onderonsie in Marokko. ’n Transaksie wat ondanks sy noukeurige beplanning skeefgeloop het. Dit is soms onvermydelik, weet hy, en wonder wanneer die volgende aanslag sal kom. Waarskynlik van ’n stilgemaakte .22 in ’n stegie naby sy Paryse appartement.
Hy wag geduldig dat sy vriend van die tweede bof moet afslaan. Net nege putjies, het David Duncan beloof, dan’s ons terug.
Voor hom skuifel Duncan sy voete. Hy’s oorgewig, in ’n geruite blou gholfbroek en geel hemp ondanks die gholfbaan se stemmigheidsvoorskrifte.
Die goeie lewe wys om sy heupe, wat komieklik wieg voor sy bofhou. Hy swaai met mening deur, maar tel sy kop te vroeg op, haak die bal en bunker dit.
“Mo-ther-fuck-er!” Sy bos rooi hare wip met elke lettergreep. Hy kap die houtstok deur die lug, woedend. Hy swaai om na Bertrand. “Jy’t dit gesien, nè? Ek doen alles reg. Vir wat betaal ek daai gholf-pro so baie? Ek speel soos ’n paloeka!”
“David, kalmeer. Hou jou kop af. Ek sal die bal volg. Moenie jy dit doen nie. Probeer weer.”
Die volgende hou is aansienlik beter en die bal bly in die speelveld. Duncan gly sy stok grommend terug in die sak en die twee begin langsaam die tweehonderd meter na die volgende hou toe stap. Hulle is alleen op die baan, ’n lushof op die klein eiland aan die Miami-strandfront. Maar nou’s dit tyd vir besigheid.
“David, jy het nog kontak met die Firma?”
Duncan steek vas. “Natuurlik. Hoekom? Het jy iets vir hulle?”
As vertroulike informant vir die FBI en later die CIA het Duncan deur die jare goed geld gemaak deur ewewigtig oor die Ierse, Italiaanse en Russiese mafia in New York se bedrywighede te klik. Maar dis ’n werkwyse met ’n beperkte raklewe. Sy stil aftrede hierso was minder van ’n leefstylbesluit as wat dit ’n kwessie van oorlewing is. En nou vang die verveling hom. Enige afleiding is welkom, veral as daar geld ter sprake mag wees.
“Ja, ek dink so.”
Duncan leun op sy stok, die spel vergete.
“Watsit?”
“Kan jy vir my ’n ontmoeting reël, my vriend? Ek het ’n boodskap van die KGB.”
5
Kantoor van die Minister van Verdediging,
Uniegebou, Pretoria
21 November 1987
“Waarmee het jy geskiet?”
“My .375. Is maar die beste vir die grootwild,” sê die brigadier, teekoppie in die hand. “Lekker lang horings ook. Reken ses-en-twintig duim. Nekskoot op so tweehonderd tree.”
Kolonel Swartjan Beetge luister met ’n halwe oor na die groep offisiere se jagstories. Sy gedagtes dwaal altyd wanneer die lede van die Veiligheidsraad begin jag praat. Daar’s sekerlik dringender dinge om jou mee op te hou.
As operasionele hoof van Teenintelligensie by Nasionale Intelligensie moes hy die weeklikse sieldodende vergadering met die minister van verdediging, generaal Mike Rautenbach, bywoon. Bloot as adviseur, ’n agterbanker wat slegs nou en dan oor ’n feit geraadpleeg is, ’n toedrag van sake wat sy sin vir humor geen guns bewys het nie.
Dis die uithangplek vir lede van die militêre en intelligensiegemeenskappe, ’n geleentheid vir terugvoer oor projekte en operasies, bedreigings en taktiese response daarop. Die werkkamer van die Suid-Afrikaanse regering en sy weerstand teen die Rooi Gevaar en Totale Aanslag van die Kommunisme, soos die president hulle gereeld herinner.
Dis terselfdertyd ’n addernes van politieke rugstekery en faksies binne die kabinet. Partypolitieke en persoonlike wedywering wat Beetge ontstig omdat dit die veel dringender kwessie van blanke oorlewing totaal oorheers. Broedertwis, ja. Alles ten koste van Afrikaner-solidariteit.
Dit het hom verbitterd gelaat. Die regerende party se totale miskenning van die land se werklike strategiese en politieke prioriteite, die vae veralgemenings waarmee die kabinet ’n politieke toekoms vir die stemloses wil uitstippel, en bowenal hul gebrek aan ’n daadwerklike plan, walg hom.
Ja, hy weet van die agterlangse gesprekke met die ANC-terroriste. Swartjan Beetge weet alles. En hy skud daagliks sy kop in ongeloof oor die naïwiteit waarmee die regering wit oorlewing in die land probeer verseker. Het hulle niks uit soveel vorige pogings geleer nie? Het Afrika nie genoeg voorbeelde voorsien van hoe jy dit nié doen nie? Dat jy nie uit ’n posisie van swakheid kan onderhandel nie?
Nee. Die probleem lê by die gebrek aan doeltreffende leierskap. Die gebrek aan ’n duidelike, kragdadige pad. Maar hy, Swartjan Beetge, hy weet wat nodig is. Daarom sal hy sy bek hou en stil aangaan.
Beetge se oë dwaal, vang dié van die minister, wat hom met die oë konferensiekamer toe beduie. Hy stap vooruit en Beetge volg. Daar gekom, stoot die minister die swaar houtdeur agter hulle toe.
Beetge is in sy gebruiklike netjiese donker pak, die elmboë effe blink van lang ure by sy lessenaar. Hy is skraal en benerig, met ’n vol bos hare wat grys word om die slape. Onder dit, ’n donker gelaat en swaarraam-leesbril wat hom die alledaagse voorkoms van ’n beroepsburokraat gee. Tot sy ysblou oë jou vaspen en jy die intelligensiemens agter die anonieme voorkoms raaksien.
“Jan, ons moet gesels. Jy’t tyd?”
Beetge knik.
Rautenbach lyk moeg, afgerem deur die druk van die Bosoorlog en die nimmereindigende frustrasie van politieke druk wat in die pad staan van sy praktiese, militêre gesindheid om dinge gedoen te kry. Hy hang sy grys baadjie oor ’n stoel se rugleuning, rol sy moue netjies op soos die regulasies van sy uniformdae bepaal