Die blare van twee rose
’n Paar vars pippermentblare (of ’n teelepel droë as jy nie vars het nie)
’n Liter kookwater
Voeg al die blare by die kookwater, laat vir so vyf minute trek (of langer as jy wil), syg deur en bêre in yskas.
Jy kan dit drink, yskoud is dit lekker verfrissend in die helse hitte, of aan jou arms tik vir ’n bietjie geur.
Hy knik oorentoesiasties. “Dis lekker.”
“Ek kon nie saam met hulle gaan soek nie. Ek moet hier wag ingeval sy terugkom.”
“Hoekom vir my laat kom? Die plaaslike polisie ken die omgewing, hulle sal beter as ek weet waar om na haar te soek.”
“Vanoggend het ek geglo … nee, ek het gehóóp sy dwaal iewers. Ek het gehóóp sy lê iewers met ’n klein besering, ’n verswikte enkel of so. Maar nou …” haar hande verstil saam met haar stem, “nou glo ek dit nie meer nie.” Sy skud haar kop. “Ek glo dit nie meer nie,” herhaal sy.
Sy maak ’n kas oop en haal ’n blik artisjokke uit, sny dit oop en dreineer dit by die wasbak.
“Ek is dankbaar dat Janneman-hulle begin soek het,” gaan sy voort, “dis net dat ek weet …” Haar stem raak weg, ’n desperate moedeloosheid op haar gesig. “Ek weet dat sy nie uit vrye wil hier weg is nie. Ek wéét dit.” Sy spoel die artisjokke onder lopende water af, druk dit droog en halveer dit in die lengte.
“Wanneer het jy agtergekom dat sy nie hier is nie? Wanneer het jy haar die laaste keer gesien?”
“Gister. Ek is negeuur gisteraand hier uit. Na Huis Gevonden, waar ek nagskof gewerk het. Ek het so vyfuur vanoggend by die huis gekom – die ou mense was weer besig gisteraand.” Sy gooi die artisjokke in ’n slaaibak en trek ’n komkommer nader. “Dis my gewoonte om sag in te kom sodat ek haar nie steur nie. Gewoonlik tref ek haar in elk geval in die kombuis aan, sy kom met min slaap oor die weg. Vanoggend was sy nie hier nie, en die kombuis was in ’n chaos.”
Sy skil die komkommer, vryf die punt daarvan driftig teen die ander kant en sny dit in dun skyfies. Ook dit kom in die slaaibak.
“Ek het gedink dat sy nog slaap. Ek was bly dat sy ’n bietjie later lê. Ek het gaan bad en toe sy nog steeds nie in die kombuis was nie, het ek in haar kamer gaan loer om seker te maak dat sy oukei is. Sy het nie in haar bed geslaap nie. Ek het buitentoe gegaan, geloop en roep, geloop en soek. Die lug het net begin verkleur, dit was nog sterk skemer. Dis toe dat ek weet: sy sou nie geloop het nie. Nie in die donker nie. Nie alleen nie. Sy het dit jare laas gedoen. As sy veld toe wou gaan, sou sy vir my gewag het soos haar gewoonte is. Toe kom ek terug huis toe en bel vir Janneman.”
“Hoe laat was dit?”
“Ek’s nie seker nie, maar Janneman was kort voor ses hier.” Sy begin kap uie en seldery met driftige bewegings. “Die kombuis was in ’n chaos,” herhaal sy. “Ek is spyt dat ek klaar opgeruim het. Ek moes dit so gelos het, sodat jy met jou eie oë … Maar ek het te veel tyd op hande gehad, toe ruim ek op. Ek het nie behoorlik gedink nie.”
“Wat bedoel jy met chaos?”
“Ons stokperdjieblik het oop op die tafel gelê. Die gom en skêr en blinkers en karton, alles het net hier bly lê. Dis nie hoe sy is nie. Slaaptyd word alles weggepak, die skottelgoed is gewas, altyd reg en netjies vir die volgende dag.”
Die ui en seldery kom ook in die slaaibak. Sy neem ’n lemoen en begin skil.
“Jy werk by Huis Gevonden?”
Sy knik. “Die nuwe aftreeoord. Dis veertien jaar gelede deur die gemeenskap gebou en vanselfsprekend was Oudominee voor in die ry. Die ou aftreeoord was pateties, dit moet ek erken, onprakties, koud en lelik. Dis waar ek begin werk het. Die gebou staan nog, dis steeds koud en lelik. En leeg.”
Sy sny die lemoen in porsies en voeg dit by die res. Haal olie, suurlemoensap, sout en peper uit die kas, meet af en gooi oor die slaai.
“Huis Gevonden is nie ’n aftreeoord in die ware sin van die woord nie,” vervolg sy. “Eerder ’n klomp woonstelle wat uit ’n gemeenskaplike gang loop, met ’n gemeenskaplike kombuis, eetkamer en sitkamer. Daar is twee vroue wat sorg vir die kos, vier wat sorg dat alles skoon bly, en ek en Karen, Gerda van langsaan se oudste. Ons werk in skofte. Veral saans. Ons moet sorg dat die ou mense alles het wat hulle nodig het, hulle pille drink en so aan. Glorified bediendes, dis ons. Soms help Lelanie, Gerda se jongste, ook uit, wanneer een van ons op vakansie is of so. Lelanie werk eintlik in Kleindok se spreekkamer.”
Sy sit die bak slaai op die tafel, haal borde uit die kas en begin skep. Kom sit oorkant hom en trek haar bord nader.
Hy kyk af na sy bord. Hy is gewoond aan warm boerekos. Net bokke en hase eet slaai. Hy neem ’n versigtige happie. Nie sleg nie, besluit hy en neem nog ’n hap.
“Bestaan daar ’n moontlikheid, hoe klein ook al, dat sy iewers heen is? By vriende? Familie? Kinders?”
Melinda krap lusteloos met haar vurk in die slaai sonder om daarvan te eet. “Nee,” sy skud haar kop, “die paar vriende wat sy het, woon hier. Die hele dorp gons teen hierdie tyd oor haar verdwyning, hulle sou tog laat weet het as sy by hulle is. En kinders het sy nie.”
Sy staan op, haal twee glase uit ’n kas en loop daarmee na die yskas. Barrie stoot ook sy bord eenkant, hy kon nog nooit alleen sit en eet nie.
Melk, dink hy toe sy die glas voor hom neersit. Wanneer laas het hy ’n glas melk gedrink? Water of koeldrank saam met ete, ja. En koffie daarna. Maar melk? Hy neem nietemin ’n groot sluk.
Sy gaan staan met haar rug teen die kombuiskas, haar bene by die enkels gekruis. Die glas melk hou sy met albei hande vas, haar blik op ’n kol iewers bokant Barrie se kop.
“Sy was so af die laaste tyd. In haarself gekeer, in stilte vasgevang. Ek het haar soms betrap dat sy na my kyk asof sy iets wil sê … Nee, asof sy iets móét sê, maar nie kan nie.”
ERTA
Oudominee. Frans du Toit.
“Haai, Visser-Pisser, wag bietjie!”
Ek draai om, wag tot Frans voor my staan. My oë dwaal vanself na die altydteenwoordige bruin kardoessak vol lekkers in sy hand. Ek sluk hard aan die spoeg in my mond en hap eerder aan my toebroodjie.
“Wat wil jy hê?”
“Moenie so lelik met my praat nie, man.”
“Hoe moet ek dan praat?”
“Sê: Wat kan ek vir jou doen, meneer?”
Ek proes, verstik effens in die taaigeit van die kluitjiebrood en sluk vinnig aan die koffie. Menéér, nogal. Hy sal hom wat verbeel.
“Wil jy ’n lekker hê, Pisser?”
Ben staan soos gewoonlik ’n tree agter Frans, die gewone grynslag op sy gesig.
“Weet jou ma en pa dat jy so vloek?”
“Pisser is mos nie vloek nie, dis jou naam. Visser-Pisser.”
Ek draai om, maar hy keer met ’n hand op my arm. “Wag nou. Wil jy ’n lekker hê?”
“Wat moet ek doen om ’n lekker te kry?” Ek vertrou Frans du Toit net mooi niks, soos my ma sou sê.
“Niks, man. Wil jy hê?”
Hy hou die kardoessak nader en ek steek my hand versigtig uit. Toe ruk hy dit laggend terug en ek sug. Leer ook nie. Soos my ma sou sê.
“Was gister my verjaardag. Ek is nou twaalf. Jy kan maar vir my ’n lekker gee,” probeer ek my skaamte wegpraat.
“Kom.”
Hy draai om, en ek en Ben tou gehoorsaam agterna. Hy stap verby die boom waar ek en stil Susanna altyd sit, na die hoek van die skoolgrond waar daar