Die windswaels. Hulle is permanent aan die beweeg, aan die praat en besig om teksboodskappe te stuur. Hulle is praatlustig, sosiaal en modern en gaan gemaklik en vol selfvertroue met die tegnologie om. Baie van hulle sal moeilik sonder hul mobiele fone kan oorleef. Hulle word tipies in die IT-bedryf aangetref.
Die uile. Hulle is alleenlopers. Hulle is baie privaat en gebruik hulle selfone baie min. Hulle steek dikwels hul selfone in hul klere of handsakke weg en moet wild daarna soek wanneer dit lui. Hulle is tipies skrywers, boekhouers of bibliotekarisse.
Die duiwe. Hulle is kalm en rustig en neem of maak oproepe sonder om hulself of dié om hulle in die verleentheid te stel of te pla. Hulle is stil en vol selfvertroue en kan die nuwe tegnologie sonder ophef gebruik. Hulle is tipies diplomate of onderwysers.
Die mossies. Hulle praat baie en vinnig, is geneig om senuagtig en vol lewe te wees en kan met moeite hul lewenslus te keer. Hulle gebruik graag teksboodskappe, lag baie en dit is ’n plesier om in hulle geselskap te wees. Hulle is tipies skoonheidstegnoloë, openbare skakelbeamptes en dansers.
Die spreeus. Hulle is selfgeldend en kan selfs aggressief optree. Hulle praat hard tussen mense, onderbreek gesprekke met hul eie selfoonoproepe en probeer situasies beheer. Hulle aanvaar nie nee vir ’n antwoord nie. Hulle is tipies mediamense en sportafrigters.
Die poue. Hulle pronk en hou daarvan om gesien te word wanneer hulle hul selfone gebruik. Hoe hulle met die foon lyk, is vir hulle net so belangrik as wat hulle oor die foon sê. Hulle sal die mees moderne en nuutste toerusting aanskaf net om andere te probeer beïndruk. Hulle word tipies in die advertensiewese en vermaaklikheidsbedryf aangetref.
aanskaf (to buy): om iets te koop
alleenloper (loner): om op jou eie te wees
boekhouer (bookkeeper): iemand wat seker maak die finansies is reg aangeteken
geneig (tend to be): om iets te wil doen, ’n gewoonte maak
lewenslus (love of life): om vol energie te wees, te hou van die die lewe
ophef (to make a fuss): om ’n groot bohaai oor iets te maak
praatlustig (talkative): om baie te praat
selfgeldend (assertive): om jou sin te kry, om ferm te wees
senuagtig (nervous): gespanne wees
tipies (typical): dit wat eie aan jou is
in die verleentheid stel (to embarrass): om skaam te maak
vermaaklikheidsbedryf (entertainment industry): die besigheid/bedryf wat mense vermaak
Beantwoord die volgende vrae oor die artikel.
1. Noem drie soorte voëls waarmee mense se gedrag en selfoongebruik vergelyk word. (3)
2. Watter tipe beroepe word met duiwe vergelyk? (1)
3. Hoe verskil die “uile” en “windswaels” se selfoongebruik van mekaar? (2)
4. Vertel in jou eie woorde wat ’n skoonheidstegnoloog se werk is. (2)
5. Skryf ’n woord uit die opskrif neer wat dieselfde beteken as “om nie dieselfde te wees nie”. (1)
6. Vul die regte antwoord in. As iemand baie aggressief is, dan is hy . . . (1)
7. Is die volgende sin waar of onwaar? Gee ’n rede vir jou antwoord. (2)
Die mossie-gebruikers hou nie daarvan om baie teksboodskappe te gebruik nie.
8. Kies die regte antwoord. As jy selfgeldend is, dan . . .(1)
a. betaal jy vir jou self.
b. voel jy dat almal na jou moet luister.
c. is jy baie ryk.
9. Watter soort gebruiker dink jy is jy? Hoekom?(1)
10. Wat dink jy van die berig? Hoekom sê jy so?(1)
Totaal: 15 punte
Taal in konteks
Beantwoord die volgende taalvrae. Jy kan die Taalgids ook gebruik om jou te help.
11. Verdeel die skuinsgedrukte woord in klankgrepe soos jy dit sal uitspreek. (1)
Verskillende selfoongebruikers het verskillende selfone.
12. Verdeel die skuinsgedrukte woord in lettergrepe. Skryf of die lettergrepe oop of geslote is. (1)
Mense regoor die wêreld se gedrag word deur selfone beïnvloed.
13. Skryf die regte afkorting vir die skuinsgedrukte woord neer. (1)
Die advokaat moet die reeksmoordenaar verdedig.
14. Teken die tabel oor. Vul dan die ontbrekende woorde in. (4)
| Enkelvoud | Meervoud | Verkleining |
| windswaels | ||
| skoonheidstegnoloë |
15. Kies die regte spelling tussen hakies. (2)
a. Gebruik die (sker/skêr) om die papier te sny.
b. Thomas is nie meer in die (laerskool/laërskool) nie.
16. Gebruik die voegwoord tussen hakies en verbind die sinne met mekaar. (2)
Hulle is praatlustig. Hulle voel gemaklik. (omdat)
17. Lees die volgende sin: “Hulle steek die selfone in hulle klere weg”. (2)
a. Skryf ’n woord neer wat oorrond kan word.
b. Maak ’n sin met hierdie oorronde woord.
18. Skryf die regte vorm van die woord tussen hakies neer. (2)
a. Hulle gebruik die nuutste toerusting; dit is (nuutste).
b. Die (tipies) selfoongebruiker kan dit bekostig.
Totaal: 15 punte
Formele assessering: Jou onderwyser kan jou antwoorde formeel assesseer vir Taak 3 van kwartaal 1.
In hierdie aktiwiteit gaan jy
’n kortverhaal beurtlees
die kortverhaal bespreek.
Jy gaan hierdie jaar met verskillende soorte letterkunde in die Leerderboek en in jou Piekfyn Afrikaans Leesboek kennis maak. ’n Kortverhaal is een van die afdelings in letterkunde.
Blaai na die kortverhaal “Die selfoon” in jou Piekfyn Afrikaans Leesboek. In ’n neutedop gee jou agtergrond oor milieu en karakters in ’n verhaal. Jy moet hierdie terme in gedagte hou wanneer jy die kortverhaal lees.
Literêre terme
Milieu is die tyd en ruimte/plek waarin ’n verhaal afspeel. Tyd verwys na die tydperk waarin die verhaal afspeel – die historiese plasing van die verhaal. Met ander woorde, speel die verhaal in die hede, die toekoms of gedurende ’n spesifieke tydperk in die verlede af? Ruimte verwys na die plek waar die verhaal afspeel.
Karakters
Karakters is die persone wat in ’n verhaal voorkom. Die volgende twee soorte karakters word onderskei:
Hoofkarakters: Hierdie karakters kry die meeste verteltyd en speel die belangrikste rol in ’n verhaal. Hoofkarakters word ook vollediger as newekarakters gekarakteriseer.
Newe- of bykarakters: Hierdie karakters se rol in die intrige wissel – hulle is soms belangrik en soms nie.