“Wanneer verwag jy Louis tuis?”
“Wanneer ek hom sien.”
Sy voel haar humeur opvlam. Hy is byna openlik onbeskof teenoor haar. Sy kyk hom koel aan. “Het jy hom soveel werk gegee dat hy nie eens die eerste aand wat hy getroud is op ’n redelike tyd huis toe kan kom nie?” Dis nie wat sy wou sê nie. Sy wil ’n konfrontasie met hierdie man tot elke prys vermy. Maar sy is ook net ’n mens, en sy hele houding lok woorde uit haar mond wat sy nie bedoel om te uiter nie.
“Ek het jou man vandag nog nie met ’n oog gesien nie, mevrou Mocke; laat staan nog hom in die werk kon steek.”
Sy kyk hom openlik ongelowig aan, en hy staan stadig van agter die lessenaar op. “Wanneer, of liewer ás jy hom vanaand te sien kry, vra hom gerus. Sê vir Bet sy moet opskep.”
2
Santie kyk hom ontsteld aan. Behalwe die nagereg wat sy gemaak het, het sy moeite met die tafel gedoen, en dit sien heel feestelik daar uit. Bet het die spulletjie uit die kombuisdeur staan en beskou, maar wonder bo wonder niks gesê nie. Ná ’n bietjie rondsoek het Santie ’n mooi kanttafeldoek in die buffet se laai gekry. Sy het, in ’n vlaag van dapperheid, van die beste borde uitgehaal en ook die silwerkandelaar van die buffet afgehaal en in die middel van die tafel gesit. Sy het die servette in ’n mooi patroontjie gevou, die messegoed blink gepoleer en ’n lang, smal bak met ’n lae roosrangskikking aan die een kant neergesit. Toe het sy van die fyn langsteelglase afgehaal en een by elke gedekte plek neergesit. Dis háár huweliksmaal, en sy gaan nie deur ’n knorrige man daaruit verkul word nie.
“Wag ons nie vir Louis nie?”
“Jý kan as jy wil, maar ek hou nie van koue kos nie, en ek hou nie daarvan om ná middernag te eet nie.”
Sy kan haar nie meer bedwing nie. “O, jy is ... gemeen, Darius Mocke! Ek is siek en sat vir al jou suggesties! Ek wag vir my man.”
Hy draai by die deur terug. “Ek suggereer niks nie. Ek het vanoggend bloot feite gestel. Ek noem nou weer ’n feit. Jy kan van geluk spreek as jy voor twaalfuur vannag kan eet ... ás daar ooit geëet gaan word. Ek raai jou aan om saam met my te kom eet as jy kos wil hê.”
“Nee dankie, ek ...”
“Het jy al vandag geëet?”
“Nee, maar ...” Vanoggend was sy te opgewonde om te eet. Vanmiddag het sy net ’n koppie tee gedrink ... en sy voel skielik baie honger. Bet se braaiboud met gebakte aartappeltjies het al vroeg vanmiddag haar eetlus begin aanwakker. Sy het nog nooit ’n hele skaapboud so heerlik bruingebraai in ’n ysterpot gesien nie, laat staan nog geproe. Maar ...
’n Hand tussen haar blaaie stoot haar die gang in. “Hou op kinderagtig wees en laat ons gaan eet.”
“Maar Louis ...”
“En ék is siek en sat van die ge-Louis-Louis!” val hy haar snedig in die rede. “Jou Louis dink nie nou aan kos nie. Hy is besig om sy troue saam met sy maters in die hotel se kroeg te vier. Hy sal miskien eers wanneer die kroeg vanaand toemaak, onthou daar is ’n vrou ook in die huweliksprentjie.”
“Dis nie ... Jy jok! Louis sal nie ...”
“Sy motor staan al van vroeg vanmiddag af voor die hotel geparkeer.”
Sy kyk hom met groot oë aan. “Dit kan nie wees nie!”
“Daar is baie dinge wat nie kan of behoort te wees nie maar wat tog so is, mevrou Mocke. Dit is een van hulle dié en jy ... Waarheen gaan jy?”
Sy kyk hom woedend aan, so kwaad soos sy nog nooit in haar lewe was nie. Hoe oud dink hy is sy? Om haar te wil kom wysmaak dat Louis op hul eerste huweliksaand met sy maters sit en fuif in ’n hotelkroeg!
“Ek gaan hotel toe ...”
“Moenie belaglik wees nie!”
“Hoekom nie? Jy sê dan Louis sit in die kroeg en drink. Of is jy dalk bang ek sal agterkom dis ’n spul infame leuens? Jy ...”
“Jy kom eet. Jy gaan nêrens heen nie.”
“Verskoon my, maar jy het die kat aan die stert beet, swaer. Ek is met Louis getroud, nie met jou nie, en daarom het ek nie nodig om bevele ...”
“Staak dit!” Bet laat amper die stomende kastrol in die kombuis val. Hier begin dit! Sy’t mos gesê die duiwel gaan van nou af hier los wees! “Jy gaan nie hotel toe nie, om die eenvoudige rede dat dit ’n klein dorpie is en dat die hele storie môreoggend vóór sonop in elke huis smaaklik opgedis sal word met hoeveel duisend stertjies en aanhangsels daarby. Eloffsdal het al meer as genoeg hul monde uit te spoel gehad oor die Mockes.” Sy oë pen haar teen die vloer vas. “Dit was jóú keuse om te bly. Nou moet jy maar die gevolge daarvan dra. Bet! Is die kos op die tafel?”
“Ja, my grootmeneer.”
“Kom.” Hy kyk haar weer stip aan, en sy stem klink dreigend: “En moenie dat ek jou tafel toe moet dra nie!”
Sy stap soos iemand wat ’n sinverdowende hou oor die kop gekry het voor hom uit, trek ’n stoel uit en gaan sit, kyk strak voor haar op die tafel, maar sien niks van al die mooi dinge raak nie.
Hy bly ’n oomblik huiwer in die deur, sien alles met een oogopslag raak ... en agter die stywe ruggie vertrek sy mond ’n oomblik in ’n wrede grynslag. Daar is iets ironies in sy oë toe hy na ’n ingeboude hoekkas stap en ’n bottel wyn uithaal en oopmaak. Deur dowwe oë sien sy sy hand, sien sy hoe hy die glase vul. Dan sien sy sy hand ’n vuurhoutjie trek, flikker die vyf kerse in die silwerkandelaar die een ná die ander voor haar aan. Die skerp, elektriese lig word uitgedoof ... en die silwereetgerei skitter in die dowwe lig, wat tog nie flou genoeg is om die blink streep op haar wang te verberg nie.
Desperaat klou sy vas aan haar selfrespek. Sy sal nie huil nie! Sy sal hierdie man nie wys hoe ontsteld en seergemaak sy regtig is nie! Sy kyk stip voor haar, maar daardie hand verskyn weer voor haar en die flikkerende kersvlamme. ’n Bord met ’n heerlike, fyn gekerfde stuk braaiboud en twee bakaartappeltjies word voor haar neergesit. Dan kom die hand weer, skep dit eiegeregtig van die bykosse in sodat haar bord goed gevul is toe hy klaar is. Selfs haar kleinbordjie word met slaai gevul. Dan is die hand weer daar, hou dit hierdie keer sy glas na hare uit en sy hoor hom sê: “Ek weet ek is ’n baie swak plaasvervanger ... maar ek is beter as niks. Laat ons drink op ... die toekoms ... wat dit ook al mag inhou.”
Die hand met die glas bly in haar gesigsveld totdat sy eindelik haar hand uitsteek en haar eie glas neem. Hul glase raak teen mekaar, en sy kyk op, en bo-oor die rand ontmoet hul oë. Hulle begin in stilte eet. Hoewel sy aanvanklik swaar sluk, begin dit al makliker gaan, en die glas wyn help om die ergste spanning in haar te verlig. Toe hy skielik normaal en baie doodgewoon begin gesels, voel sy die spanning nog verder afneem.
“Is dit die eerste keer dat jy in hierdie geweste kom?”
“Ja. Ek was nog nooit verder as Kaapstad nie,” erken sy met kinderlike eerlikheid.
“Dis jammer dat jou eerste indruk so swak moet wees. As hierdie wêreld sy reën op die regte tyd kry, lyk dit amper soos ’n tweede Namakwaland in blommetyd. Dis veral die verskillende kleure vygies wat dan kleur verskaf. Nou sien jy hom op sy swakste. Ons het baie lanklaas reën gehad.”
“So het ek opgemerk. Ek het my verstom oor die groot brug wat julle hier oor so ’n smal slootjie het.”
“Jy sal jou verbaas hoe lyk daardie selfde slootjie wanneer ons ons bekende donderstorms kry. Dan loop die ou droë slootjie maklik die volle breedte van die brug.”
“Ek kan dit kwalik glo.”
“Dis nietemin waar. En gewoonlik gebeur dit veral nadat die reën so lank weggebly het. Dan kom dit weer asof die hemele wil oopskeur. Jy sal dit nog sien gebeur. Die een of ander tyd moet dit weer reën.”
So tussen die gesels deur word nie net die borde leeg nie, maar