“Dit was weer Breggie, Mammie,” sê sy. “Sy het Heloise aangehits om rowers te speel en hulle het die tuinier, Snyman, in ’n huisie opgesluit en hulle het by die venster ’n vuur gemaak om hom te laat skrik, maar dit was nie so erg nie, want –”
“So! Dis nie erg om ’n man in die rook te laat verstik nie! Het ek jou nie gesê jy durf nie met vuurhoutjies speel nie, Heloise?”
“Ja, Mammie.”
“Ek wil ook weet hoekom jy van die skool af weggeloop het, soos die hoof skryf.”
Hierdie keer bly Ruth stil.
“Ons … ons het sommer na die sjokoladefabriek gegaan,” sê Heloise, “om lekkers te koop en toe het ons dadelik teruggegaan, en ek was siek. Breggie was nie, maar ek was en toe het Matrone ons uitgevra en ons moes haar vertel.”
“Maar dit was Breggie se voorstel,” sê Ruth.
Haar ma lyk werklik baie kwaad en Ruth wil iets sê om dinge reg te maak. Maar hierin slaag sy nie, want mevrou Malan maak haar stil.
“Stil! Hou op om jou verspot te maak, Ruth! Ek hoor dinge van Heloise wat my vir die kind se toekoms laat bewe en dan wil jy my kom vertel dis ’n ander kind se skuld dat sy haar nie kan gedra nie, terwyl juffrou Van der Westhuizen sê dis Jakoba se invloed wat haar so stout maak. Heloise, met jou praat ek nie meer nie. As ’n kind binne drie maande deur haar stoutigheid ’n man se lewe in gevaar stel en uit haar kosskool wegloop om in ’n vreemde dorp rond te dwaal, en een-en-twintigste in haar klas kom, en dan nog boonop haar moeder se briewe steel en daarby nog lieg en parmantig word, het die ouers van daardie kind net een plig. As jy jou deur ander laat verlei, moet jy leer dat jy tog straf kry vir wat jy doen. Ek gaan jou ’n goeie pak gee.”
“Ag nee, Mammie!”
“Stil! Gaan na jou kamer toe en wag daar tot ek kom.” Dit sal nie help om verder te praat nie. Dit weet Heloise goed. Baie hartseer gaan sy uit.
“En jy, Ruth,” sê mevrou Malan, “jy is prefek en die onderwyseresse sê jy is baie handig met die kleintjies, maar jou eie susters kan jy glad nie help nie! Nou ja, ek gee julle tot die einde van aanstaande kwartaal tyd en as ek dan weer dieselfde stories hoor, neem ek julle almal van Maasdorp weg. Jy kan by die huis studeer om aan die einde van die jaar matriek te skryf en dan gaan jy in jou pa se kantoor werk sonder om universiteit toe te gaan.”
“Maar, Mammie!” Ruth begin huil. “Dis tog nie my skuld as Kobie en Heloise stout is nie! Hulle wil nie vir my luister nie.”
“As jy ’n bietjie van Jakoba se karakter gehad het, sou jy haar gou genoeg laat luister het,” sê haar ma. “Jy is ouer en jy moet nou eenmaal wys dat jy iets werd is. Ek wil geen klagtes meer oor die kinders hoor nie, of julle kom almal huis toe. Verstaan jy?”
“Ja, Mammie.”
“Nou goed!”
Mevrou Malan loop na die deur.
“Ag, Mammie …”
“Ja?”
Ruth sluk.
“Sal Mammie nie vir Heloise nog ’n kans gee nie? Ek … ek sal regtig probeer dat sy haar beter gedra.”
“So? En hoeveel kanse het ek haar en Jakoba al gegee? Dit spyt my en dit maak my seer, maar dis my plig om haar te straf vir haar leuens en luiheid. As jy werklik so sleg voel daaroor, sal jy sorg dat dit nie weer gebeur nie.”
Sy gaan uit en maak die deur toe. Ruth gaan in ’n groot stoel sit en begin weer huil.
Dit is byna sewe-uur toe meneer Malan die sitkamer binnekom.
Sy vrou is by haar skryftafel besig en Ruth het ’n stuk naaldwerk. Nou en dan val ’n traan op die werk en ’n sakdoek word dikwels gebruik.
“En toe, skat!” sê meneer Malan. “Het jy ’n aangename dag gehad? Hoe het dit met die vergadering gegaan?”
“Goed dankie, Niklaas. Mevrou Wyers was siek, maar sy het haar dogter gestuur. Dit reën. Het jy nat geword?”
“Nee, nee. En Ruth? Hoe gaan dit met jou?” Meneer Malan wil graag vrolik wees. “Wat! Sien ek trane?”
Ruth draai haar gesig weg.
“Ek sou my nie verbaas nie,” sê haar ma. “Ek is baie ontevrede met haar. Sy het geen invloed op die kleintjies nie en verraai ’n swak persoonlikheid.”
Meneer Malan hoes senuweeagtig.
“Ja … nou ja … dis nie reg nie, Ruthie! Jy moet probeer om jou mammie te help. Sy het al swaar gewerk vir julle.”
Hy kyk sy vrou aan om te sien of hy sy plig gedoen het, maar sy hou aan met skryf.
Hy sukkel weer.
“En naderhand … naderhand as jy groot en selfstandig is, sal jy baie sterk moet wees en nou is dit natuurlik die tyd om jou daarvoor voor te berei.” Dit klink vir meneer Malan taamlik goed. “Nou ja,” sê hy, verleë oor die glimlag wat deur Ruth se trane breek. “En waar is Heloise?”
Mevrou Malan antwoord sonder om op te kyk.
“Ek het haar ’n pak gegee en bed toe gestuur.”
“Ag … ag so … ja, natuurlik!” Meneer Malan lyk ongelukkig. Hy probeer om te rook, maar sy oë gaan weer na sy vrou toe.
“Ek wonder,” sê hy ’n oomblik later, “of dit nie sal help as ek met die kleinding gaan praat nie? Ek sal haar berispe en sê dat dit regtig nie so kan aangaan nie. ’n Vader se woord moet tog … moet tog …”
“Ja, goed, Niklaas,” sê sy vrou.
Meneer Malan hardloop byna die kamer uit.
Heloise is seker die ongelukkigste meisietjie in Kaapstad. Een snik ná die ander kom onder die komberse uit. Vir haar pa is dit hartverskeurend. Hy gaan op die bed sit en sug diep.
’n Treurige en traanbesmeerde Heloise kom van onder die komberse te voorskyn.
“Ja, Pappie?”
“Ek hoor van jou ma dat jy baie stout was.”
Heloise se antwoord is om bitterlik te huil.
“Stil, meisie, stil tog! Daar is nou niks meer om oor te huil nie.”
Hiermee stem Heloise nie saam nie.
“Mammie het my geslaan!” snik sy.
“Ja …” Haar pa sluk. “En dis reg, as jy stout was. Nou sal jy dit nie weer doen nie. ’n Mens het partymaal ’n paar klappe nodig om jou weer op die regte pad te bring.” Heloise voel beledig.
“Mammie het my ’n pak gegee en …”
Die gedagte aan haar smart word te veel vir haar en sy huil asof haar hart wil breek.
“Toe, stil!” soebat meneer Malan. “Kyk, ek gaan vir jou geld gee. Hier is ’n nuwe noot. Is dit nie mooi nie?”
Die snikke hou ’n bietjie op.
“Ja … ja …”
“Ek sal dit in die hoek van jou laai bêre. Dis joune en jy kan daarmee maak wat jy wil.”
“Ag, dankie, Pappie!”
“Nou moet ek loop.” Meneer Malan onthou skielik sy plig. “Jy sal natuurlik nooit weer so stout wees nie, nè?”
“O nee, Pappie!”
Tien minute later ontvang sy weer besoek; dit is Ruth met haar aandete.
Die groot suster is vol meegevoel.
“Arme ou ding!” sê sy terwyl sy die tafeltjie by die bed regmaak. “Kom, moenie meer huil nie. Ek het vir jou twee appels gebring.”
“Jy kan maklik sê ‘moenie huil nie’ ”