Sy ma het opgestaan, hom aan die hand gevat en hulle is kamer toe. Sy het al die mooi stories in sy Bybel vir hom gemerk met ’n pen, hom aangesê om aan hulle te dink as comic-book heroes en haar die volgende aand ’n storie te vertel.
Hy het sy arms om die ruim lyf in die voorskoot gevou en sy kop op haar breë bors gelê. Met sagte arms het sy hom toegevou en in sy kop het die prentjies van die comic-book heroes begin vorm aanneem.
“Kyk bietjie na jou comics vir idees vir jou storie, maar pas op dat jou pa hulle nie sien nie,” het sy gefluister en hom gesoen. Toe het sy die kombers agter sy rug ingedruk en die kamerdeur agter haar toegetrek.
So het Simson bionic bene en arms gekry waarmee hy die pilare laat tuimel het, want die magic was in sy hare. Onder sy heupkleed was die seintoestel waarmee God boodskappe na sy bionic brein gestuur het. Een piep het beteken loop, twee piepe vat die pilare, en drie het beteken Nou!
Daniël het ’n lang laser met gekleurde liggies in elke hand gehad en dit telkens teen die leeus se neuse gedruk om hulle van hom af weg te hou. Toe het hy vir hulle die storie van Beauty and the Beast vertel, wat hulle aan die slaap gesus het, en toe kon hy ook ’n bietjie slaap. Die volgende môre het die koning hom opgetrek uit die kuil uit, goue kettings om sy nek gehang en vir hom ’n sportskar gegee.
Dawid het vir Goliat in die voet geskiet met ’n pyltjie, en met die afbuk om sy seer voet te vryf, slaan Dawid hom met ’n tienpondhamer. Toe het die manne vir Dawid op hulle skouers gedra, hom koning gemaak en hulle het gebraai en tiekiegedraai.
En so is sy liefde vir die Bybel en stories vertel gebore, tot sy pa se afgryse en ontsteltenis, want hy het geglo sy seun is gedoem omdat hy die Woord so verdraai. Sy ma het nooit iets gesê oor haar aandeel aan die ontstaan van sy comic heroes nie.
Dit was net ná sy ma se dood, agt jaar gelede, toe depressie en waansin vir hom ’n gat wou grawe, dat Suzie hom met haar illustrasies begin betower het. En kort voor die emosionele melaatsheid hom wou opvreet, het sy hom oorreed om stories te begin skryf.
“Hulle lê in jou kop en broei, Max. Sit hulle nou op papier. Ma het haar kar aan jou bemaak, so kry jou ry! Daar is ’n wêreld daar buite! Gaan neem Franse lesse, neem vir jou biblioteekboeke uit, gaan fliek, kry vir jou ’n meisie, kry ’n lewe . . . En kom terug en skryf!” het sy hom telkens aangepor.
In sy kop het die wêreld van stories geen grense of perke nie. Soos seepborrels sweef sy stories, hoog bo die aarde, oor berge, deur oorloë, verby plakkershutte. Die groot oseane word binne sekondes oorgesteek, bome word van bo af bekyk, landskappe deurkruis en spore in stofpaaie agtergelaat om op die volgende reis verder te verken.
Suzie en Ouboet het daardie tyd vir hom ’n rekenaar gekoop, wat sy pa gedreig het om stukkend te slaan. Maar dit was sy reddingsgordel in ’n onstuimige see van wanorde. Die sleutel na die kas se slot, die hand wat die deksel oplig. Hy was – is – oneindig dankbaar daaroor.
Tot hy agtien was, was sy ma sy grootste geselsmaat. Sy enigste ontvlugting was sy klavier- en vioollesse by meneer Le Duc, daardie wonderlike en begaafde ou man wat hom alles van musiek geleer het.
En toe was sy ma nie meer daar nie.
Met sy geërfde kar kon hy Jean le Duc se uitnodigings vir Sondagete begin aanvaar, tot sy pa se groot ergernis.
“Die meeste musiekonderwysers is moffies,” het sy pa ronduit verklaar. “Om een keer per week na hom te gaan vir musieklesse is genoeg, dis nie nodig om nog daar te kuier ook nie! Wat máák julle die hele Sondag?”
Hy het nie eens probeer verduidelik nie. Pêrels voor die swyne. As sy pa nie so opgevreet was deur skuldgevoelens oor Sondag “God se dag” is nie, sou hy hom Sondae ook maak werk het, daarvan was hy seker.
Wanneer hy van die huis weggery het, kon hy in die truspieëltjie die ou man op die stoep sien staan. Alleen, arrogant en woedend. Hoe sy pa kwaai opkyk na die paar hadidas wat raas-raas verbyvlieg.
Meneer Le Duc het op ’n hoekerf op die dorp gebly, sy huis omring deur bome, struike, plante en blomme. Sy musiekkamer was op die eerste verdieping, met ’n pragtige uitsig op die tuin, ’n fonteintjie en die baie voëls wat in- en uitvlieg.
In dié rustigheid het hulle twee kopstukke gepraat, saam op die meneer se baie musiekinstrumente gespeel en boeke verslind. So het hy geleer daar is geen egte interpretasie van die ou meesters nie, net jou eie begrip en soeke na verposing. Ver weg van pretensie, huigelagtigheid en vooropgestelde idees.
Meneer Le Duc was nie net sy musiekonderwyser nie, maar ook sy mentor tydens sy vormingsjare, ’n onuitputlike bron van kennis en wysheid, en hy die ywerige en gewillige leerling. Die statige ou man het gesit en gestaan asof hy ’n stok ingesluk het. Regop. Sy bos grys hare het hy netjies agtertoe gekam, sy breë, vrygewige mond so ruim soos sy Franse aksent.
Hy het Max ’n liefde vir Bizet en Berlioz se musiek laat ontwikkel. Saam het hulle in vervoering gesit en luister na Carmen. En saam Maurice Ravel se pragstukke gespeel, Jean le Duc op die vleuelklavier en hy op die viool.
Sophokles se Oedipus, Antigone en Elektra het hulle paragraaf vir paragraaf ontleed en bespreek. Die Griekse filosowe het hom geleer daar is geen skuldige daad sonder ’n skuldige gewete nie. Dat kennis en pyn beter is as onkunde en genot.
En dat ouers soos Antigone se aanstaande skoonpa, Kreon, dade van geweld in hulle seuns ontketen – teen hulle eie pa’s. Dié besef het hom laat opstaan en gaan hande was. Die logika van “I make you, I break you” vir hom onverstaanbaar en onaanvaarbaar.
Elke Maandagoggend was dit terug na die koeistal, die trok wat geskrop moet word, groente laai, grond omspit, vrugtebome natlei en sy onverbiddelike pa.
Die dag ná sy een en twintigste verjaarsdag het Jean le Duc hom meegedeel dat hy gaan terugkeer na sy geliefde Frankryk. Vir goed.
“Mon garçon,” het die ou man gesê. My seun. En bewoë stilgebly.
“Tu es vraiment très bon.” Jy is ’n baie goeie seun. “Maar jy sal ’n keuse móét maak tussen jou pa en jou musiek, die lewe op die plot en jou eie lewe. Só kan jy nie aangaan nie.”
Hy het Max se hande in syne geneem, hulle omgedraai. “Jou vingers en hande is besig om hard en gevoelloos te word. Eendag sal jy nie meer die klank deur jou vel kan voel nie.”
Maar hy kon nie sy pa op sy eie los nie; daar was die belofte wat hy gemaak het toe hy vyftien was. Sy pa was dié dag soek, en teen die aand was hy en sy ma rasend van bekommernis. Hy het God belowe om altyd na sy pa te kyk, as sy pa net sal terugkom. ’n Paar minute later het sy pa ingeloop, ongedeerd.
Met meneer Le Duc landuit, was sy klavier-, viool- en lewenslesse iets van die verlede. Beklem deur eensaamheid het hy vir hom ’n meisie begin soek om die leemte in sy lewe te vul.
Hy het haar gevind in Ons Kafee, op die hoek omtrent ’n kilometer van hulle plot af, ’n ent buitekant Florida. Al die ploteienaars, maplotters, werkers en aanlopers het daar gekoop. Hy moes meermale sy pa se sigarette daar gaan kry, mielies vir die hoenders, koffie wat onverwags opgeraak het.
Terwyl hy teen die toonbank aangedruk staan, kyk hy hoe Juliana Loubser die pakkies sigarette en ander rookgoed soos klein konstellasies op die rakke pak. Netjies, in reguit lyne, bo-op mekaar. Dié meisie weet van orde, van afstof en skoonmaak, van wegpak en uitvee. Sy is altyd by die rakke doenig as hy ’n draai in die kafee maak.
Sy lyk nog pure kind, haar wange rond en rooi, oë groot en onskuldig, haar glimlag skaam. Mollig soos sy ma, en mooi. Haar lang hare dra sy styf in haar nek vasgemaak, haar rokke hang los om haar lyf.
Sy Sondagmiddagkuierplek by Jean le Duc het verander na Ons Kafee se toonbank laat op ’n Sondagoggend. Met Juliana sy geselskap, haar pa immer op die agtergrond.
“Middag, oom Lappies,” sou hy hom eerste groet, maak asof hy Juliana langs die oom nie eens raaksien nie.
“Sigarette vir jou pa?”
Oom Lappies het die pakkie Lucky Strike