Karretjies klap hande soos ’n besetene en skree aanmoedigend. Hy breek die kooltjie van sy sigaret in die asbakkie af en druk die stompie agter sy oor in; nou kan hy mos behoorlik klap. Ek wens Meno het nog op my skoot gesit sodat ek ’n bietjie kon wegkruip van die baie oë wat na ons kant toe kyk.
Zorba bou op tot ’n crescendo. Vinniger, vinniger, vinniger gaan die bene en voete. Herschel hou by. Karretjies se skril gefluit klink bo die rumoer van boezoeki en mens uit.
Dan is dit verby.
Die dansers loop hygend maar glimlaggend terug na hul tafels. Mense skree hul waardering en klap hard hande. Herschel draf na ons kant toe, skuif ’n stoel nader. Karretjies klap hom vaderlik teen die kop en lag hardop. Soos hy lag met sy groot, vrygewige mond en pêrels vir tande is daar nie veel van die res van sy gesig te sien nie.
“Djy’s ’n donnerse goeie danser, my boytjie. Het djy gasien hoe surprised lyk die Grieke? Djy het hulle gawys, man! Djy het hulle gawys! Nei, ek is somma proud op djou, my boytjie.”
“Thanks, Dad,” lag Herschel. Lettie trek hom nader en gee hom ’n vinnige piksoentjie op die kop. Hy trek sy skouer skaam-skaam op.
“Nee, die mannetjie het goed gedans,” beaam my dadda. “Maar gee hierdie bybie van my nog vyf jaar kans en sy gaan jou uitstof.” Hy druk Panajota teen hom vas.
“Sy’s ’n regte Griekie, nie ’n nagemaakte een soos jy nie!” lag Dadda lekker en klap kamma na Herschel, wat vinnig koes.
“Oor vyf jaar is ek al in die hoërskool, Oupa. Dis mos net vyf jaar, nè, Mana?” vra Panajota en kyk na my vir bevestiging.
“Ja, my sweetie, net vyf jaar,” sê ek.
“Dan sal jy te swaar wees vir Oupa se maer bienkies,” lag my pa.
’n Manstem begin neurie oor verlore liefde en die rumoer neem effens af. Gaste loop heen en weer tafels toe, skep hul borde vol, waiters skink weer glase vol.
Lettie protesteer toe die waiter Karretjies se glas wil volmaak.
“Jy het al genoeg gehad,” fluister sy sag. “Besides, hoe gaan jy drive as jou kop lig voel? Dis tyd dat ons aanstaltes maak om te loop.”
“Ma djy praat shit! Ek kan my drinks vat,” sê Karretjies ergerlik en beduie vir die waiter hy moet skink.
Lettie blaas hard deur haar neusgate en kyk anderpad, tel haar handsak op asof sy wil loop. “Dis laat,” mompel sy en kyk na niemand in die besonder nie. “Ons moet nog ver ry.”
Ek kyk die twee glimlaggend aan. Twee maande ná hul troue het Lettie aangekondig: “Dis divorce, ek kan nie met die mannetjie saamleef nie, hy is impossible!”
’n Paar maande later is die jongetjie gebore. Drie maande later was dit weer: “Divorce, this time for sure.”
Lettie het meer kere haar tas gepak om Karretjies te los as wat ’n mens jou klerekas regpak, maar die huwelik hou. In my hart wens ek ek kan ook so vergewensgesind wees. Maar die nederigheid ontbreek my, tot my spyt.
Lettie het lekker vet geword sedert ons mekaar laas gesien het. Haar donkerbruin hare hang lank en los tot op haar skouers; die gaping tussen haar voortande is bekend en gerusstellend.
Ongelukkig is haar dress sense nog net so beroerd soos twintig jaar gelede. Die shocking pienk bloes is deurskynend en lyk goedkoop, aan die ore swaai plastiekoorbelle. Die skirt span styf oor maag en boude.
Omdat ons goeie maats is, het ek die vrymoedigheid om te vra of sy swanger is, en of dit net ’n bietjie middle-age spread is. Sy lag lekker, maar dis Karretjies wat antwoord.
“Nei, dissie vetgeit nie. My cherry is net biesig mettie sham pregnancy, dis al.” Hy wil hom doodlag vir sy eie grap.
Ek weet Lettie hunker nog al die jare na ’n tweede kind, maar sy sukkel om swanger te raak. Vyf jaar ná Herschel het sy weer swanger geraak, vyf maande later was als verby. Die hoop en gesukkel het van voor af begin.
Lettie lag kamma saam, kyk dan vinnig weg. Dis duidelik Karretjies se woorde laat haar effens krimp. Ek kry haar jammer, vryf so ’n bietjie oor haar skouer.
Vir ’n oomblik kyk ons mekaar aan, knipoog en glimlag. Maar sy weet en ek weet: aan die verkeerde kant van veertig is dit neusie verby met babies. Sy het vrede gemaak.
Karretjies maak klapgeluide met sy tong soos hy aan sy soveelste drankie proe.
Lettie kyk hom kopskuddend aan, vang my blik en sê: “Dié mans, waar kom ons aan hulle? Ons was bieter af sonner hulle, in ons mammas se huis.”
“Relax, sweetness, relax,” sê Karretjies. “Dis die laaste enetjie dié, dan waai ons. Djy ka ma drive, ek mind nie.” Ek hoor die effense sleeptong.
Hy sluk die laaste bietjie wyn vinnig en gulsig, klap weer sy lippe, kap dan met die leë glas ’n paar keer hard op die houttafel.
Mense van die tafel langsaan loer onderlangs na ons.
“Nóú waai ons,” sê hy tevrede. “Baai, Pettie, baai, oom, baai, klein Griekie. Kom-kom, my boytjie.”
Karretjies lyk ’n bietjie onvas op sy voete. Hy hou aan Herschel se skouer vas. Lettie soen almal.
“Julle moet vir ons kom kuier,” smeek sy vir die soveelste keer vanaand.
“Ons kom vir seker,” lieg ek vir die soveelste maal. Wetende my man sal my afslag as hy moet uitvind ek gaan vir haar kuier. Ons sien mekaar skelm so een, twee keer ’n jaar, bel mekaar gereeld.
Dadda tik-tik met sy vinger op die agterkant van my hand. Toe ek sy kant toe kyk, knipoog hy en draai sy oë in Karretjies se rigting. Hy skud sy kop effe, maar glimlag tog. Ek verstaan.
So ver as wat Karretjies deur die mense loop, klap hy mans, onbekend aan hom, op die skouer. Almal word luidkeels gegroet. Voor hy die deur bereik, struikel hy oor iemand se voete – miskien sy eie – en val oor die naaste tafel. Glase rol oor die vloer, mense staan op om te help.
Iemand blaas warm asem in my nek.
“You don’t go with your Kaffir friends?” vra hy sag, die pa van my kinders.
Ek skrik vir die skielike stem agter my. My kop ruk om en vir ’n oomblik kyk ons mekaar die kyk. Ek voel hoe my vingers se greep om die wynglas verstyf. Onmiddellik op my hoede.
Sy lippe raak amper aan my oor, die fluisterstem bewend van woede.
Ek draai my kop vinnig weg, maar hy bly naby. Druk effens met sy skouer teen myne. ’n Knop druk my keel toe. Moenie antwoord nie, sê die stemmetjie in my.
Patricia Pappasani, hou jou mond en bly kalm.
“You hear me, madam?” Hy druk weer teen my skouer, sy stem nog sagter, maar nou pure onheil.
God, help my, bid ek.
Die kinders is stil. Hulle ken.
“Geniet julle die lekker kos?” vra ek vriendelik vir Soela en Janos wat agter hulle pa staan.
Ek wag nie vir ’n antwoord nie en staan vinnig op, bly om van die man af weg te kom.
“Where you going? We go home now,” sê hy bars, sy oë dreigend.
“Ek gaan vir Kosta en Kristina groet.”
Panajota loop agter my aan. ’n Ouma maak geselsies met haar en Kosta vat my aan die arm, stuur my bietjie eenkant toe. Hy glimlag vir die gaste, maar sê onderlangs ek moet my handsak oopmaak. In ’n oogwink druk hy iets in die sak en maak die knippie vinnig toe.
“What . . . what are you doing?” stamel ek, die wind uit my seile.
“I am sorry I take so long, Pattie. I save every month for long time. Kristina she know nothing, so I have to be careful.”
Ek knik dankbaar.