“Ek ken hom nie soos jy hom ken nie. Vertel my. Of nog beter, begin by die begin. Waar het jy grootgeword? Hoe het jy Jake ontmoet? Wat het gemaak dat jy vanmiddag hier sit?”
Ek gaan sit op die bank, maak my oë ’n oomblik toe. Die begin. Hoe wens ek nie dat ek ’n ander storie kon vertel nie. Een wat eindig met: “And she lived happily ever after.”
“Dis ’n hartseer storie.”
“Vertel my in elk geval.”
Ek kyk lank in stilte na die mooie man voor my. “Ek het, toe ek by die waterval weg is, verdwaal. Ek het lank in die bos rondgedwaal. Alléén. ’n Engel sou weet ek het verdwaal. ’n Engel sou na my kom soek het.”
Hy glimlag. “Soms is dit nodig om self jou pad te vind.”
Hy is nie ’n engel nie, maar ek het niks beters, niks ánders om te doen nie. En al is hierdie besoeker ongenooid hier, is hy hier. Saam met my. En dalk kry hy my so jammer ná ek my verhaal vertel het dat hy my laat lewe. Dit is dalk net wensdenkery. Maar dit is al wat ek het. Wense. En hoop. Want ek wil nie nou al doodgaan nie. My bravade is net ’n front, soos amper alles in my lewe.
Ek is nog jonk, ek wil nog die wêreld sien. Ek wil iets van myself nalaat. Iets goeds. Ek wil in ’n wasige wit rok aan iemand trou beloof. Ek wil kinders hê. En ’n kat en ’n hond. Ek wil ’n lewe hê.
Ek lê terug teen die bank, my oë gesluit. Haal diep asem.
“In die huis waar ek mens geword het, was daar nie alkoholmisbruik of mishandeling nie. Daar was nie eens nikotienmisbruik nie. Ek is geleer om ouer mense te respekteer, jammer te voel vir minderbevoorregtes, Sondae kerk toe te gaan, dat dit verkeerd is om te rook, te drink, seks buite die huwelik te hê. Ek is geleer dat genoeg nooit genóég is nie, want daar was altyd die smagting na méér, na béter.”
Ek hoor die bitter klank in my stem en sluk vervaard. Emosieloos, Emmie, vertel jou verhaal emosieloos.
Ek voel dit brand teen my oogbank en maak verskrik my oë oop. Migael, met ’n skotteltjie water op sy skoot, ’n stukkie watte in sy hand. Die skerp, skoon reuk van Dettol is onmiskenbaar.
“Jammer, dit gaan ’n bietjie brand.”
“Nóú sê jy my.”
“Gaan aan.”
Daardie oë, daardie mond so naby aan my. Dit maak dat ek my asem skerp intrek, my oë weer styf toeknyp. Myself hard aanspreek: stop dit!
“Vertel,” por hy my saggies aan.
“Aan die begin, in my vormingsjare, kon dinge nie beter gegaan het nie. Finansieel én andersins. Ek het ’n normale, gelukkige kindertyd gehad. As enigste kind was albei my ouers se liefde myne. Ek het baie aandag gekry. Aan liefde en geld het dit my nooit ontbreek nie.”
Die watte beweeg af na my wang, sy ander hand koel teen my gesig.
“My pa was die bestuurder van ’n groot finansiële instelling, my ma was tuisteskepper. Ons het ’n groot huis gehad, luukse motors. Mooi meubels. Alles was van die beste.” Ek lag vreugdeloos. “Ons was die beste gewoond.”
Die watte beweeg af na my lip.
“Toe word my pa gevang. Vir bedrog. En die mat word onder my voete uitgepluk. Omdat ek altyd geglo het dat my pa ’n goeie mens is, ’n goeie Christen.”
“Christene maak ook foute.”
“Nè?”
“Het jy hom ooit gevra hoekom hy dit gedoen het?”
“Omdat hy ’n beter lewe vir my en my ma wou hê. Hoe geyk is dit?” Ek kan die bitterheid nie uit my stem hou nie.
“Van die grootste foute in die wêreld word gemaak omdat mense beter wil hê. Vir hulleself en hul families.”
“As jy so sê. Ek het hom nooit gevra hoe hy dit gedoen het nie, want ek wou nie weet nie. Maar ek het afgelei dat hy verkeerde beleggings gemaak het en so baie geld verloor het. Aan die begin was dit klein bedrae wat hy moes steel, hy kon dit vinnig weer terugsit. Maar later kon hy nie meer byhou nie, moes hy meer steel om die vorige steel toe te smeer. ’n Bose kringloop. Tot ook dit nie meer gehelp het nie, tot hy te diep in was. Toe vang hulle hom. Hy is tot vyftien jaar tronkstraf gevonnis omdat dit nie net ’n paar duisend rand was nie, dit was miljoene. En alles wat ons besit het, is verkoop. Álles. Ek was die dag by die huis toe die balju ons goed kom opskryf het. En ook toe hy alles kom haal het.”
Ek maak my oë oop, kyk op na Migael. “Weet jy hoe dit voel wanneer jou meubels op ’n lorrie gelaai word? Weet jy hoe dit voel wanneer die lorrie te klein is en die res van die meubels met jou eie dubbelkajuitbakkie weggery word? Het jy enige idee hoe dit voel wanneer jy by die huis instap en al wat oor is, is ’n eetkamertafel, drie stoele, jou ouers se dubbelbedmatras en jou enkelbed? Weet jy hoe dit voel wanneer jou pa geboei uit die hof geneem word? Weet jy hoe dit voel wanneer jy met die wete moet saamleef dat hy vir vyftien jaar in die tronk moet sit? Dat sy plek langs die eetkamertafel leeg gaan wees? Dat daar vyftien Kersfeeste sonder hom sal wees? Vyftien verjaardae? Dat hy nooit weer langs die netbalbaan of die tennisbaan sal staan nie? Dat jy vir vyftien jaar sonder ’n pa gaan wees? Nee, jy sal seker nie weet nie.”
Uitasem maak ek weer my oë toe. “Ek en my ma het na ’n tweeslaapkamer-skakelhuisie getrek wat ’n barmhartige Samaritaan verniet vir ons aangebied het.”
Skielik is ek nie lus om verder te vertel nie. Wat maak dit tog saak?
“Moenie ophou vertel nie, Emmie.”
“Wat maak dit tog saak?” herhaal ek my gedagte. “En as jy is wie jy sê jy is, moet jy hierdie dinge weet, of hoe?”
Hy knik instemmend. “Maar ek wil weet hoe dit vir jóú was.”
Ek sug gelate, maak my oë weer toe. Ek het dit nog nooit vir iemand vertel nie. Nog nooit. Nie eens vir André nie. Vir hom het ek net ten dele vertel.
“Dit het sleg gegaan met ons. Met almal van ons, maar veral met my pa. Sy vonnis van vyftien jaar kon net sowel vir ’n leeftyd gewees het. Dit het hom geknak. Ek het my sterk pa ’n krom ou man sien word – binne weke. En soos my ma van die een onsuksesvolle werksonderhoud na die volgende gegaan het, hoe leër ons koskas geword het, hoe krommer het sy geword. Ek het soms saam met haar na die naaste telefoonhokkie gestap sodat sy haar broer kon bel om ’n paar honderd rand te bedel. Ek het gesien wat dit aan haar doen as hy nie kon help nie. Hy wou hê dat ons by hom en sy gesin moes intrek. My ma wou nie. Sy wou op haar eie voete staan. Daarvoor bewonder ek haar steeds. Ons het lank gekruip voor ons kon loop, Migael. Lánk. Weet jy hoe dit voel wanneer jou ma die laaste eier en brood vir jou maak omdat sy kastig nie honger is nie? Die ergste was dat ek dit geweet het, dat ek nie die toebroodjie wou eet nie. Maar ek het. Weet jy hoe dit voel om elke dag in jou ma se dapper gesig vas te kyk, en haar snags te hoor snik?”
Ek sug, gaan onwillig voort: “Ek weet my storie is nie nuut nie. Baie mense verloor hulle werk, baie mense moet uit hul groot dubbelverdiepinghuis na ’n skakelhuisie trek. Baie mense het op ’n dag geen kos meer in die kaste nie. By baie mense word daar bokse ‘no name brand’-kos deur die gemeentetannies afgelaai. Ek wéét dit. Maar dit was so vernederend. Vernederend omdat ons nie self kos kon koop nie, meer vernederend omdat ons so dankbaar daarvoor was.”
Ek voel hoe Migael van my wegskuif en maak my oë oop. Hy haal die skottel van sy skoot af, sit dit by sy voete neer, neem ’n buisie antiseptiese salf, leun weer oor na my.
“Maak jou oë toe. Dit gaan brand.”
Ek suig my asem skerp in toe die salf aan my oogbank raak. Hy blaas liggies daaroor.
Wie is hy? Sou ’n natuurlike instink my nie waarsku as hy regtig gevaarlik is nie? Sou ek nie van hom wou wegskram nie? Pleks daarvan probeer ek so ongemerk moontlik nader aan hom beweeg. Hoekom maak hy vir my kos? Hoekom versorg hy my wonde? Wié is hy?
“Vertel verder.”
“Ek