Czy wiesz, co z nimi się stało?
ROZA WENEDA
Wnętrze groty zajęczało,
Słyszałaś odpowiedź skał. –
Wyjdź i wprowadź harfiarzy, ja ogień rozpalę.
Wchodzi dwunastu starców ze złotymi harfami
Proszę was, przy ciemnej skale
Postawcie te harfy rzędem,
I powiedzcie, co stało się z Wenedów ludem.
LILLA WENEDA
Czy mój ojciec i bracia moi jakim cudem
Wyrwali się od śmierci?
HARFIARZ
Starce, z takim pędem
Szliśmy na górę, że nam w piersiach głos zamiera.
LILLA WENEDA
O! Wy nie chcecie mówić.
HARFIARZ
Niestety! Niestety!
LILLA WENEDA
O! Bracia moi! O! Mój drogi ojcze, gdzie ty?
Ci ludzie milczą… mój ojciec umiera!
O! Wy nie macie litości.
HARFIARZ
Jak żądasz,
Abyśmy z trwogi już przyszli do siebie?
LILLA WENEDA
Starcze! Ty na mnie, starcze, tak spoglądasz
Jak na sierotę.
HARFIARZ
Na ziemi i w niebie
Lud nasz przeklęty… O! Biada nam, biada!
Twój ojciec wzięty; rycerzy gromada
Otoczyła go z harfą jego złotą.
Widzieliśmy to i, bladzi zgryzotą,
Rwaliśmy włosy… Bracia twoi wzięci.
LILLA WENEDA
Więc nie umarli?… O! Mówcie mi jeszcze!…
Więc nie umarli?…
ROZA WENEDA
Nie, ale przeklęci!
LILLA WENEDA
O! Nie mów tego! O! Nie mów, przez litość!
Ja braci moich, ojca mego zbawię.
O! błogosław ty mi, siostro moja,
Ty smutna, byłaś mi wesołej matką.
I wy mi, starzy ludzie, błogosławcie,
Ale nie proście Boga o nic dla mnie,
Tylko o rozum i przebiegłe serce,
Abym zbawiła tych, co są w kajdanach.
O! Bądźcie zdrowi! Nie troszczcie się o mnie,
Za mną jest każdy kwiat i każdy gołąb,
Co biały jak ja, swą mnie siostrą mniema;
I ten jest za mną, co nad gołębiami
W nieba błękicie jeszcze wyżej lata;
A gdy mnie nazbyt przyciśnie nieszczęście,
Gotów odebrać gołębiowi skrzydła
I mnie dać skrzydła, bym od ludzi poszła.
Jeśli nie zbawię ojca, umrę młodą…
A wtenczas płaczcie wy biednej dziewczyny.
Wychodzi.
ROZA WENEDA
Nie czas żałować róż, gdy płoną lasy…
Cóż wy myślicie, harfiarze?
HARFIARZE
Wszystko stracone!
ROZA WENEDA
Na jad węża, co w tej czarze
Karmi płomienie czerwone,
Zaklinam się wam, o! starzy,
Że kości z pobojowiska
Wstaną i będą walczyć w takt pieśniom harfiarzy.
HARFIARZE
Wstaną i zginą raz drugi…
ROZA WENEDA
I trzeci raz jeszcze zginą,
I przejdą po nich zapomnienia pługi,
I stokrocie się rozwiną
Na krwawym umarłych stepie;
I cóż!… czy płakać?
HARFIARZE
Słuchaj, tam wrony zaczynają krakać
I wilcy gryzą śpiące na oszczepie
Ciała rycerzy.
ROZA WENEDA
Za trzy dni sto piorunów uderzy,
Tysiące się podniesie prawic;
Będzie okropna walka przy świetle błyskawic.
Żywi się pomieszają z umarłymi,
I nikt ich nie rozbroni.
Wy umarłych poznacie po zapachu ziemi,
Po ognistym śladzie koni;
Lecz ci, co oko w oko spojrzą, nie poznają.
HARFIARZE
O! cud!… Harfy nasze grają
Rycerski śpiew.
ROZA WENEDA
Te harfy uczuły krew
I drżą…
HARFIARZE
O! Chodźmy tą pieśnią jak skrą
Ożywić ludy po siołach.
ROZA WENEDA
Dębowe wieńce na czołach,
A w ręku harfy złociste;
W piersiach serca bursztynowe,
Jak słońca złote i czyste;
A w ustach pieśni grobowe,
Co budzą narodów lwy;
To są harfiarze! To wy!
HARFIARZE
Wlałaś nam ogień do łez…
ROZA WENEDA
Ogień, nim we łzach ostygnie,
Dwanaście ludów podźwignie;
Za trzy dni wszystkiemu kres,
Walka i zgon!
HARFIARZE
Nasze harfy tobie w ton
Odgrały smutnie.
ROZA WENEDA
Uciszcie wy rękami rozpłakane lutnie,
Brońcie, by między ludzi ta pieśń nie wybiegła.
Brońcie, by grobu dusza ludu nie spostrzegła.
Brońcie, by lud nad sobą nie usłyszał płaczu;
Jeśli nie obronicie tego –