Менә бу биек кәнәфидә күркә урынына кукраеп утырган Мамай мирза – ерак бабасы булган Каранайның тач игезәге. Нәфес чиген белми, киртә-тыюларны күз чалымына да кертми. Барча Урда буенча талап җыйган байлыгы, кәрван гына түгел, кораблар да йөртә алмаслыктыр. Кая алып китмәкче ул аларны, нишләтмәкче? Һичбер кәфенлекнең дә кесә-бөрмәсе юк. Егылып төшсә, һәрбер адәм баласына ике аршын урын. Шуны белә торып нигә гуҗланырга?!
Карабәк бу адәм актыгын тәмам күрә алмый, җирәнгеч ул аңа. Япь-яшь егет язмышы белән ничә еллар буе кансыз уйнады бит. Аның ихтыяры белән Бирдебәктән башлап, никадәрле хан аламаларын суеп үтерделәр. Ходайның рәхмәте, Карабәк исән калды. Әмма барыбер гомере гомер түгел. Яшәештә бер мәртәбә тәхеткә иңгән кеше җир өстендә, кара гавам арасында, тирес өемендә чокчынудан ләззәт тапмый икән. Кайчакларда Карабәкнең, үз колакларын томалап, күзкәйләрен бәйләп, җиде тау артына, карурманнар эченә кереп югаласы килә. Әмма тәхет күләгәсе, ил язмышы, ахыр чиктә шушы Мамай мирзаның тәкъдире аны һаман тотып тора. Шушы ерткычның кадалып төшкән мизгелләрен бер күрәсе килә. Тик… барыбер аңа үлем тели алмый. Җаны-нәфесе коточкыч гуҗ булса да, Мамай мирзада бер юньле сыйфат бар – Туктамыш хан шикелле, ул, Аксак Тимер кебек дошманнар ышыгына качып, илен сатмады. Илне талавын талады, меңәрләгән адәм баласының җанын кырмыскадай кырды, әмма шушы сасы көзәндәй җирәнгеч мирза үз татары өстенә, туган йорт-нигезе эченә дошман чирүен ияртеп килмәде!..
Күршедәге әмирләр дә Мамайга төбәлгәннәр. Кемдер күз яшерә, андыйлары, мөгаен дә, нәкъ Карабәк шикелле үк, явыз мирзаның чәнчелгәнен көтеп йөридер инде. Икенчеләр Мамай маңгаендагы чалмага төбәлгән, андыйларның мирза җанын ничек итеп кыю хакында баш ватуы мөмкин. Күздән кичерсәң, Мамайга тугрылык белән, аңа мөкиббән китеп, сокланып утыручы бәкләр бөтенләй юк сыман. Алай икән, аһ, газаплы, аһ, кызганыч булачак икән бит синең соңгы көннәр!..
Кышның беренче карлары уйный башлаганда, Мамай Кырымны калдырып чыгарга әмер булды. Тын елга ярына якынайган чакта, алга озатылган ертауллар кайтты.
– Туктамыш хан белән ике арада ун фәрсәх юл калды. Гаскәре зур түгел, дүрт төмәннән артмас.
Мамай яклы бәк-әмирләр, махсус әмер көтеп тормастан, бергә җыелдылар.
Мирза әләме астына тупланган гаскәр дә аз түгел түгелен. Һәм иң куанычлысы – аның өч төмәнен,