Аммо, у ерда, «Озод тегирмончи» дарвозасининг нақ тагида мусофир узангисидан тутиб тургувчи хўжайин, хизматкор ёки отбоқарларнинг ёрдамисиз отдан туша туриб, иккинчи қаватдаги очиқ деразага – новча ва басавлат дворянга д’Артаньяннинг кўзи тушиб қолди. Нохуш ва такаббур чеҳрали бу дворян ўзини илтифот билан тинглаётган ҳамроҳларига алланималар деяётгандай кўринди.
Д’Артаньян одатига кўра шу замон гапни ўзи тўғрисида деб гумон қилди-да, қулоғига зўр берди. Бу гал у янглишмаган ёки фақат қисман хато қилган эди: гап унинг тўғрисида эмас, оти ҳақида борарди. Афтидан, нотаниш киши унинг ҳамма фазилатларини бир-бир санар, юқорида зикр этганимиздек, тингловчилари унга жуда илтифотли муносабатда бўлганлари сабабли унинг ҳар бир сўзидан шарақлаб кулишарди. Ҳатто, енгил табассум ҳам қаҳрамонимизнинг жаҳлини чиқариш учун кифоя қилиниши назарга олиб, шўхликнинг бундай қизғин ифодаси унга қандай ботганини тасаввур қилиш осон.
Д’Артаньян аввало уни хўрлашни раво кўрган сурбетнинг башарасини тузукроқ кўриб қўйишни ихтиёр этди. У мағрур нигоҳини нотаниш кишига қадаб, ўткир қора кўзли рангпар юзли, бурни йирик, қора мўйловлари жуда ҳафсала билан текисланган қирқ ёшлардаги одамни кўрди. Эгнидаги сафар камзулиштоннинг боғичлари ҳам шу рангда, орасидан кўйлаги кўриниб турган, одатдагича ўйилган тешиклардан бўлак безаги йўқ. Иштон ҳам, камзул ҳам яп-янги, лекин сандиқда кўп туриб қолган нарсалар сингари жуда аҳволга келиб қолган. буларнинг ҳаммасини д’Артаньян, эҳтимол, яна бу киши ҳаётида анча-мунча роль ўйнашини унга шипшиб турган туйғуга бўйсуниб, ўткир кузатувчининг назари билан бир зумда илғаб олди.
Шундай қилиб, худди д’Артаньян сафсар камзуллик кишига тикилган пайтда у беарн тойчасининг шаънига ўзининг энг нозик, маъноли фикрларидан бирини қотди. Унинг тингловчилари хахолаб кулиб юборишди, сўзлаётган кишининг юзига ҳам ошкора ярашмай нурсиз табассумга ўхшаш нарса маълум бўлди. Бу дафъа шубҳага ўрин қолмаган: д’Артаньян чинакамига ҳақорат этилган эди.
Буни тўла-тўкис тушунгач, у беретини бостириброқ кийди ҳамда Гасконда аслзода сайёҳларида кўрган сарой қилиқларига тақлид қилишга уриниб, бир қўли билан қиличининг сопини тутди, бошқасини белига тираб, олдинга чиқди. Бахтга қарши лаҳза сайин унинг ғазаби ошар ва пировардида ўзи, мағрур ва кибрли ибораларга чулғамоқ ниятида бўлган даъво ўрнига, у жон-жаҳди билан имо-ишора қилиб, бир-икки оғиз дағал сўз айта олди, холос.
– Ҳой,