У кийди бошига янги гулдаста.
Кўпларга боққанда юраги асл,
Ўз содиқ хотини, бола-чақаси
Ва ўз қўшнилари тутди мотамин;
Ўлган эди тушки овқатга яқин.
У жуда соддадил, мулойим барин,
Жасади кўмилган жойга ташла кўз,
Қабр тоши узра ёзилган шу сўз:
Ожиз бир гуноҳкор Дмитрий Ларин,
Оллоҳнинг бандаси ва бригадир 83,
Шул тошнинг тагида ором оладир.
Туғилган диёрга келгани ҳамон
Қўшнининг у жимжит оромгоҳини
Зиёрат айлади Ленский, шу он
Бир ҳовуч тупроққа чекди оҳини;
Қалбини бир ҳасрат қоплади узоқ
«Рооr Yоrick84(15), деди ҳасратланароқ.
Қўлида кўтарар эди у мени,
Кўп чоғ ўйнар эдим болалик пайти –
Кўксида Очаков медалини85 ман!
У менга атаган эди Ольгани.
Айтарди: у кунни кўроламанми?..»
Самимий қайғуга кўкраги тўлган
Ленский қўшнига атаб шундаёқ
Ёзди бир марсия – ғам билан қайноқ.
Худди ўша ерда ота ҳам она
Маҳзун битиклари; кўзида ёши,
Тавоф қилди аждод тупроғин яна…
Ҳайҳот! Бу ҳаётнинг йўлида оний
Бир ўрим сингари бутун насллар,
Сирли бир ирода, қазо ва кадар
Ҳукмича унади, пишиб тушади,
Бошқалар уларнинг изин тутади.
Шундай, бизнинг енгил, беташвиш бўғин
Ўсади, ҳаяжон ила қайнайди,
Боболарни қабр сари ҳайдайди.
Келади бизнинг ҳам вақтимиз бир кун,
Бизнинг набиралар қутли соатда
Бизни-да дунёдан сурар, албатта!
Дам ғанимат, суринг дунё нашъасин,
Шўх ҳаёт билан маст бўлинг, жўралар!
Мен эса пайқайман унинг ҳечлигин,
Берилмайман унга бошқалар қадар
Шарпалар учун мен кўзни юмганман,
Лекин узоқ, хира умидлар баъзан
Қалбимга ҳаяжон солади ёлғиз,
Бу ерда озгина қолдирмасдан из
Дунёни тарк этмак мен учун ҳазин,
Яшайман, ёзаман мадҳдан озод.
Фақат мен балки-да истардим ношод.
Насибам-чекимни шонлантирайин,
Орзу қилардимки, содиқ дўст каби
Лоақал бир садо эслатсин мани.
Бу садо кимнингдир қалбига етар,
Эҳтимолки, тақдир сақлаб қолади,
Менинг тўқидигим қўшиқ-қитъалар
Ботмас унутилиш наҳрига балки…
Эҳтимол (бу фақат мақтанчоқ армон!)
Кўрсатиб келгуси чоқда бир нодон
Меним донгғи кетган суратимни-да,
Хўп шоир эди бу! – дейди ичида…
Эй, шеър париларин дилбар ошиғи,
Бу менинг қанотли учар ижодим
Ўз хотирасида сақлашга ходим,
Кексанинг бошида шараф тожини
Лутфкор қўли-ла сийпалайдиган,
Менинг ташаккурим қабул этгил, сан!
УЧИНЧИ БОБ
Elle etait fille, elle etait amоureuse.