Юз берган бир кўнгилсиз воқеа ҳам партизанлар ҳаракат бошлашга тайёрлигидан дарак эди. Кунларнинг бирида прапоршик Борисов йўқолиб қолди. У эски кемаларни кўздан кечириш ишларида қатнашмаётганди, чунки у ерда таржимоннинг кераги йўқ эди. Борисов хивичи билан этигининг қўнжига урганча қишлоқда айланиб юрар, баъзан сурбетларча уйларга бостириб кириб, маҳаллий аҳолига ёпишиб қолар, гоҳида қайиқда денгизга (тўғри, унча узоққа эмас) кетар, кичкина тўрини ташлаб, балиқ овларди. Хулласи калом, у ўша куни қайтмади. Қидирувлар ҳеч қандай натижа бермади, поморларни сўроққа тутиб ҳам вазиятни ойдинлаштира олмадилар. Улар гоҳ имо-ишора, ўрни келса, узуқ-юлуқ сўзлар билан Борисов тонг қоронғисида қайиқда сузиб кетганини, шу бўйи қайтмаганини билдиришди. Шамол эсаётганди, ҳойнаҳой, у қайиқни ағдариб юборган бўлиши ҳам мумкин. Прапоршик қирғоққача сузиб келолмаган, чунки қўпол иссиқ кийими халал берган ва сув ҳам муздек эди. Бунақа совуқда узоққа сузолмасди одам. Ва шундай бўлиб чиқди ҳам, тез орада ағдарилган қайиқни тўлқинлар қирғоққа суриб келди.
Ҳамма далиллар прапоршикнинг бахтсиз ҳодиса туфайли ҳалок бўлганини тасдиқлаб турса-да, Ютаро Тода таржимон чўктириб юборилганига ич-ичидан ишонарди. Қўполлиги ва маҳаллий аҳолини ерга уриши оқибатида поморлар ундан нафратланиб қолишди ва қутулиш пайига тушдилар. Бу биринчидан, иккинчидан эса партизанлар прапоршикни йўқ қилиб, японларни соломбалаликлардан ажратиб қўйдилар. Уларни мулоқот қилиш имконидан маҳрум қилдилар, демак, японларни яккаладилар.
Ютаро Тода бўлинмаси билан бу ердан кетишлари кераклигини англаб турар, хавф кундан-кунга кучайиб борар, лекин тартиб интизом ва офицерлик бурчи ўзидан юқори турувчи бошлиғининг буйруғини бажаришга ундарди.
Ўша, ёш офицернинг тақдирини тубдан ўзгартирган куни рота одатдагидек кемалар қабристонини кўздан кечиришга чиққанди. Қўлда милтиқларни отишга тайёр ҳолда ушлаб, ҳар бир хона, ҳар бир бўлмани кўздан кечиришар, оҳиста ва эҳтиёткорона силжишарди.
Ютаро Тода аскарларга кўз-қулоқ бўлиб, атрофга синчиклаб назар соларди. Тўсатдан тилладек ялтираган нимадир унинг эътиборини тортди, у энгашиб, палуба тахталари тирқишидаги милтиқ патронига кўзи тушди. Уни олиб, синчиклаб кўз югуртирди. Патрон янгигина бўлиб, ҳали қорайиб улгурмаганди. Ва энг муҳими, япон милтиғининг патрони, бу муваффақият эди! Поручик ҳаяжондан танаси қизиб кетганини сезди. Патрон партизанлар эгаллаб олган қурол-яроғлар партиясидан экани аниқ. Ҳамма ёқни кўздан кечириб, ўша хонадаги ёғоч деворда яна бир патронни кўрди. Бу пайтда аскарлар анча илгарилаб кетган, баъзилари эса кемаларнинг остки бўлмаларига тушиб, кўздан ғойиб бўлганди.
Ютаро Тода каюталардан бирига кирди-ю, шу заҳоти энсасида милтиқ қўндоғи билан берилган кучли зарбни ҳис қилди. Кўз олдида оловранг доирачалар ярқ этди-да, полга йиқилди ва ҳушини йўқотди. Кейин нима бўлганини, қанча