“Han öğle zamanı kuş uykusunda” dediler.
–Uyandırsak olmaz mı?
Yiğitlerden birisinin gözü çıkacak oldu:
–Ne, senin için mi uyandıracağız?
– Baza gülerek sen köle, bana böyle bakma dedi. Aslında sinirleniyordu, biz Baytik Han’dan geliyoruz, biz elçiyiz duydun mu?
Diğeri:
–İstersen Allah’ın kendisinden gel! dedi.
Elçinin biraz ışığı söndü, güldü biraz:
–Sizler ıssız dağda yaşaya yaşaya domuz olmuşsunuz ya! dedi.
O küfredene kadar zerdeva tebetey giyen birisi geldi ve o da nereden geldin diye sormaya başladı. Bu durumda Baza gerçekten sinirlendi:
–Ne? Girmeye izin vermedi diye gidecek miyiz? diye korkutuyormuş gibi söylendi.
Zerdeva tebeteyli:
–Gidecek yolu unutmadın değil mi? diye dalga geçti. Han bugün meşgul, ta Oluliya-Ata’dan sizlerden daha büyük sizlerden daha kahraman Rus efendiler gelmişti, dağ koçu avlayıp geziyorlar. Buna ne dersin?
–Aaa, dedi Baza. Kendi kardeşini ağırlayamayan yabancının eşiğinde yer alır demek bu demek. Vah vah, bundan da utanmıyorlar.
–Biz dedi biz gezmiyoruz, “sessize dokunmayınca cevap vermez” denir. Kahraman Baytik’in deli ormana verdiği görevini söylemeye geldik.
–Ey,” kapı kardeş” dedi dalga geçerek, sen bizim girmemize engel olabilecek misin?
– “Görev”!
–Efendim? diyerek baktı Baza. Kötü insan mal sahibi olunca yanına komşu kondurmaz gibi neden hepiniz ürküyorsunuz? Evine Rus geldi diye Allah’ı bile tanımayacaksınız, kardeşten bile mi geçeceksiniz?
Diğeri ise yürü dedi, kendisi önde yürüdü, “elçileri kenarda duran kara alacığın yanına getirdi, “şimdi bekleyin” dedi ve gitti. Meğer cezalandırmış elçileri. Onları orada tek bırakıp, gözlerini yollarda bıraktı. Üç gün sonra zerdeve tebeyini giyip dalga geçerek gülüp “ee, elçiler biraz siniriniz sakinleşti mi” diye şaka yapar gibi “hadi gidelim” dedi.
Sakinleşmek yerine daha da sinirlenen Baza hiç bakmadan, konuşmadan, sinirlenerek hana geldi.
Han törde kızıl desenli ipek döşeğin üstündeki tam kapı tarafına kafası ile uzanan kurutulmuş kahverengi ayı postunda ayaklarını çaprazlayarak oturmuş. Artık ihtiyar yaşına gelmiş, saçları gümüş gibi ağarmış olan han insana kötü bir şey yapmayı bırak, onu aklından bile geçiremez.
Elçi zorla selam verdi, han da kafasını salladı. Tabi ki han olduğu için herkes ile konuşmuyor. “Gel otur” bile demedi. “Ee” dedi o sesi pek duyulmadı. Bu “söyleyeceğini söyle” demesiydi. Kendisi ölmek üzere, bir de Han! diye bir düşünce geçti Baza’nın aklından.
Baytik’in dediklerini söyledi, ama teklif gibi değil, emir tarzında iletti dimdik durarak. Irıskulbek bir kez bile kıpırdamadan dinledi. Nefes alamıyordu Baza.
–A bu doğru, dedi han, “beraber olmak” çok iyi, gerçekten bu zor zamanda beraber olmak kadar iyi şey var mıdır?
Yavaş yavaş nefes alarak biraz öksürdü ve bembeyaz mendil ile dudaklarını sildi. Halkı Sarı Özön’ün sahibiyse, kabilemiz düşman olsa da halkın başında Baytik kendisi duruyorsa nasıl selamını almayız ki.
Daha biraz nazlandıktan sonra düşüncelerini biraz daha seçerek:
–İşte dedi, ihtiyar han, selamımız bu, iletirsin.
Dışarıda kapı kardeş yine çıktı Baza’nın karşısına.
–Ee?
Bu ise iyi niyetle geldiysen “anlaştınız mı” kötü niyetle geldiysen “geldin de ne oldu?” diye sorusuydu. Baza, kızarak ona bakmak bile istemedi ve cevap vermeden geçip gitti.
–Hadi, gel dedi kapı kardeş dişlerini göstererek gülüp, misafirimiz ol dedi.
Baza ona dikkatlice bakıp:
–Ee misafirperver! Aynı milletten gelen elçiyi elçi gibi kabul edip konuşamadıktan sonra ben seninle oturur muyum? Senin gibileri…
Yiğidinin tuttuğu ata hemen bindi ve ata kamçı vurdu gitti, ardından da beş yiğidi.
Evine gelip düşünerek kahramanının yanına gelemedi “hastalandım” diyerek hemen yattı. Bu durum herkese duyuldu.
“Ne?” diye şaşırdı Baytik. Sinirlenerek hemen getirttirdi.
Buruşarak yüzüne bakmadan Baza eğildi Baytik’e.
–Ee! dedi Baytik kaşlarını çatarak. “Ne dedi” Baza, “Neden gelmiyorsun” dediğini de anlamış değildi.
–Kahraman dedi, onların bana yaptıkları zulmü siz bilemezsiniz, şişmişler onlar, hanlarının cevabını size söyleyemem.
Bir kötülüğü hisseden bir kartal gibi aniden ona yaklaşıp kalçasından kapıverdi:
–Ne ne? dedi kükreyerek.
Baza daha da eğildi:
–Söyle! diye bağırdı. Yerinden bile kalktı Baytik. Baza, “Şimdi çok şiddetle tekme atacak” diye korkarak başını kaldırdı. Baytik’in uzun boynu ve büyük kara tebeteyi gözlerine çarptı:
Baza ağlamış gibi oldu:
–Nasıl söyleyeceğim, nasıl?
–Söyle! dedi aslan gibi kükreyerek.
Ağlamaklı sesiyle bir şeyler söylemeye başladı ama gözlerinde bir damla bile yaş yoktu.
“Aygır değil, at değil
Han Baytik’e ilet… dedi.
Kırgız değil, Sart değil
Yabancı Baytik’e söyle… dedi
Onunla benim işim olmaz
Köyüne gönderecek kişim yok… dedi.
Yemeğine katacak tuzum yok
Hayvana verecek kızım da yok…
-Nee? dedi Baytik, duyduğuna inanamadı. Evde bir cenaze varmış gibi bir anda evin içinde sessizlik oldu.
Yakasından tuttu kahramanı ve gözlerine baktı:
–Kim vardı yanında söyle; o kadar sinirinden kükremeye başladı kim vardı yanında bunu duyduğun zaman?
–Baza, çoktu, hanın kişileri çoktu dedi alçak sesle gözlerini açmadan. Bilmiyorum daha birisi vardı kahkaha atıyorlardı.
Baytik gerçekten kendinden geçmeye başladı:
–Ee, seninle beraber gidenler de duydu mu bunu?
–Yok, onlar dışarıdaydı benim girmeme zor izin verdiler!
–Geldiğinden beri kimlere söyledin?
Baza yemin içmeye başladı:
–Ağzıma kan dolsun!
–Evet, kendin biliyormuşsun kan kusacaksın dedi Bay-tik. Ağzından bir şey çıkarsa eğer birisinin kulağına giderse Baza öleceksin.
Ayağı yere değmeyen Baza boğuluyordu.
–Evet diye zorla kafasını salladı. Sonra Baytik onu yere atar atmaz hemen tebeteyini alarak dışarı çıktı. Atına bindiği zaman canı da fikri de kendisine ait olmalıydı:
–Ee dedi