‘Bize yardımınız böyle mi olacaktı? Bari siz biraz daha yatsaydınız sıcacık evinizde, kendimiz gelirdik. Zahmet oldu size,” diye Farslara kendi dillerinde biraz kinayeli konuştuk. Onlar da bize köyden çıkmanın hatalı olduğunu, dışarıda aç kurtların sürü halinde dolaşmakta olduklarını, bazen de köye bile saldırdıklarını söylediler. Konuşmalarından onların Abdı Han’ın sözünden geçemeyip yola çıktıklarını anladık. Onlar sadece biz üç tane Türkmenin on altı tane deveyi nasıl alıp geldiğimizi görüp, kendi aralarında bize duyurarak, ‘Bu Türkmenler verdiği sözün arkasında durmak için ölümü bile göze alırlar,’ diye aralarında Farsça konuştular.
Bizi kapının önünde Abdı Han ile Gurt amcam karşıladı. Onlar gururla bize bakıyorlardı. İçlerinden, ‘Görüyor musunuz bizim çocukları?! Hiçbir şeyi heder etmeden yükü sağ salim getirmişler,’ dedikleri gözlerinden okunuyordu.
Ev sahibi: ‘Siz içeriye girin. Yükleri bizimkiler indirir,” dedi etrafındakilere: “Hemen develeri ahırlara salın!”
Biz sıcacık eve girdik. Donmuş olan ellerimiz, ayaklarımız istediğimizi yapmıyordu. Abdı Han biz iyice ısındıktan sonra:
‘Çocuklar, haydi kendi elimizle Türkmen pilavı yapalım. Bunların yaptığı yemekten ben bir şey anlamadım,’ dedi ve kollarımızı sıvayıp yemek yapmaya giriştik.
Öyle uyumuşuz ki güneşin doğduğunun bile farkına varmamışız.
Evin penceresinden dışarı baktım. Güneş parlıyordu. Güneş ışıklarının donmuş karlardan yansımasıyla gözlerim kamaşıyordu. Ben sevinçten: ‘İnanılır gibi değil. Kış günü kırk türlü,” dedim.
Gurt amcam hemen: ‘Kırkı da karaktersiz demiş atalar. Hadi, şimdi emaneti yerine götürelim. Yerin donu çözülürse çamurda gitmek daha zor olur. Kışa iman olmaz,’ dedi.
Ev sahibi Gurt amcamla Abdı Han’a birer at; bizim de her birimize birer ekmek verdi; “Ekmek yoldaşınız olursa, zorluk çekmezsiniz,’ diyerek bizi yolcu etmeye gelen köylülerine: ‘Görüyor musunuz bu Türkmenleri?! Bunlar Zaloğlu Rüstem’in ta kendisidir,’ diye bize baktı. Biz onların gözünde âfeti, tufanı yenen kahramanlar idik. Biz başımızı dik tutup, biraz da böbürlenerek köylülerin meraklı bakışları arasında yola koyulduk.
Yağmır Pehlivan’ın keyfi yerindeydi. Kirpik isimli devenin üzerinde “Yok menin,” türküsünü söylüyordu.
“Yarimin mezarına uçup yeteyim
Yar yar deyip bu dünyaden geçeyim
Ömrüzaya yıldızı gibi batayım
Senden başka sahibim yok.
Yok menin eeeey! Yok menin…”
Onun seslendirdiği türküyü sedece biz değil, Kirpik de gözlerini süzerek dinliyor gibiydi. Biz uzaktan kecebenin15 başını çekenleri andırıyorduk. Develer iyice dinlendiği için hızlı yol alıyorduk.”
…Töre amcamı dinleyen komşularımız tek kulaktılar sanki. Onlar devecilerle Abdı Han’ın yükünü beraber getiriyormuş gibi, havanın gevşediğini duyunca rahat nefes alarak” Allah’a şükür!” deyip mırıldandılar. Töre amcam ise mendiliyle terini silerken evin köşesinde yastığına yan gelip yaslanarak yatan Yazlı ağabeyi görünce: “Haydi gel, Yazlı, tek ben anlatmıyayım. Sen devam et,” dedi.
Yazlı ağabey gülümseyerek: “Bana anlatacak bir şey bırakmadın. En güzel yerlerini sen anlattın,” dedi ve yerinden doğrularak bağdaş kurup oturdu.
“Devecilik kolay iş değil. Sadece kış ayları değil, yılın diğer mevsimlerinde de kendine göre zorlukları var. Ama daha zoru kış ve yaz aylarında oluyormuş. Ben size birkaç yıl evvel başımızdan geçeni anlatmak istiyorum. Töre Bey lafına daha sonra devam eder,” dedi; oturanlara baktı. Onların dinlemek istediklerini gözlerinden okuyarak anlatmaya başladı:
“Biz kavurucu, sıcak yaz aylarının birinde Artık Bay’ın yükünü alarak yola koyulduk. O seferde sen yoktun Töre Bey. Hastalanmıştın, gelmemiştin. O seferde ‘İt Gıran Çölü’nde giderken çok büyük bir tufan oldu ki, insan, ‘Yer ile gök kavga mı etti acaba?’ diye düşünüyordu. Gözünü açsan içi kumla doluyordu. Yolumuz gözükmediği için çaresiz develeri yelin tersine çöktürdük. Kendimiz ise oyluğumuzu kafamıza geçirip develerin arasına girip yattık. Bütün gece esen tozlu rüzgâr ertesi sabaha kadar devam etti. Sabah parlayıp doğan güneş, akşamki olayı unutturuyordu. Oylukların üstünü kum bastığı için, başımızdan zor çıkarttık. Develer de ayağa zor kalktılar. Yükümüzü kumun altından çıkartarak develere yükledik.
Kervanbaşı Mülkaman Ağa bize su verdi ve: ‘Çocuklar, yolumuz çok uzun. Şu görünen dağa varmamız lazım. Siz pek bir şey yemeyin. Suyumuz iyice azaldı. Aksi halde suyumuz biter ve susuz kalırız. Gayret edelim çocuklar,’ deyip, bize yol göstererek hareketlendi. Peşimizi bırakmayan Alacabars isimli köpeğimiz de iyice susamıştı.
Bunu farkeden Mülkaman Ağa: ‘Şu ağızsız dilsiz hayvana da acıyın. Herkes kendi suyundan bir yudum da şu köpeğe versin,’ dedi. Kervanbaşının dediğini yaptık. Dilini çıkartarak gelen Aalacabars, teşekkür eder gibi kuyruğunu sallayıp, bizimle yola koyuldu. Kervandakilerin büyüğü olan Merdan Ağa bana: ‘Yazlı, sen yola dikkat ederim dersen, hataba başımı koyarak biraz gözlerimi dinlendireceğim,’ dedi.
Ben de: ‘Rahatına bak, Merdan Ağa dikkat ederim,’ dedim.
Kum tepeler, nehrin dalgalarını andırıyordu. Sıcaktan her yer suyla örtülmüş gibiydi. Böyle durumlarda çöle yabancı olanların öldüklerini de duymuştuk. Biz ise Mülkaman Ağa’nın söyelediği dağın tepesini bellemiştik. O sırada Alacabars yan taraftaki tepeliğe doğru gitti. Ner de onun arkasından oraya doğru yöneldi. Nerin yularından tutup zor durdurduk. Köpek ise gözden kayboldu. Merdan Ağa kafasını kaldırarak: ‘Ne oldu, yol kesiciler mi var?’ diye telaşla sordu.
‘Hayır, Merdan Ağa. Köpek yoldan ayrıldı koşup gitti. Ner de onun peşine takılıp gitmek istedi. Durdurduk. Ben bir bakayım, Alacabars ne görmüş?’ deyip, nerin üzerinden indim. Ben iner inmez köpek döndü. Ellerimle onun sırtını okşadım. Onun tüylerinin ıslanmış olduğunu far-kettim ve: ‘Mülkaman Ağa, Merdan ağa, bu civarda su var ki köpeğin sırtı su olmuş, bakın!’ diye bağırdım.
Köpeğin gittiği tarafa koştuk. Gerçekten de su vardı. Hemen ağzımızı suya dayadık. Susamış olan develerimizi de suya doyurduk. Aslında ner ile köpek, orada suyun olduğunu sezmiş olmalılar. İşte yoldaşın köpek ile ner olursa onlar insanı her türlü zorluktan kurtarırlarmış. Onlar vefalı birer arkadaştır. Benim, Töre Bey’in bu ayazlı kışta nerin başımızı kurtardığı konusundaki sohbetini, yaz aylarında da nerin ve köpeğin bizi kurtardığını anlatan sohbete çevirmem boşuna değildi. Yani asil hayvanların her yerde her zaman insanların dostu olduğunu söylemek istiyorum. Ama bu kış, nerin bizi kurtarışı başkaydı. Sözüne devam edebilirsin Töre Bey, benim sözüm bitti.”
“…Komşular, biz yola devam ederken arkada bir devenin böğürmeyisle ona doğru koştuk. Devenin ayağı buzu delip suya girmiş, hayvan ayağını çıkartamıyor, bağırıyordu. Bütün gücümüzle çektik ama devenin ayağını çıkartamadık. Yağmır Pehlivan, baltayla devenin ayağının etrafındaki buzları kırdı. Hayvanın ayağını tekrar çektiğimizde çıkardık. Gidip develerin arasına sokuldu, ama bazı yerleri