İliya’yı son görüşüm olmuştu bu. O gün hastaneden çıktıktan sonra yıllar öncesi Çepelli’deki ustabaşı İliya’yı ve Eleni’yi düşündüm uzun süre. Hiç hakkım olmadığı halde İliya’ya karşı duymuş olduğum öfkemi anımsadım. Bir akşam babam eve geç gelmişti. Neşesi kırıktı. Hep bir şeyler demeye çalışıyordu bize; bir türlü de söylemek istemiyordu. En sonunda: “Hep demez miydim ben…” dedi. “İliya içmese ya şu meret içkiyi… İçince böyle olur işte. Dövmüş karıyı, her yanını çürük içinde bırakmış. Sanki kızcağızın öyle doğması Eleni’nin kabahatiymiş gibi… Allah tarafından işte…”
O gece üzüntüden sabaha kadar uyuyamamış babam. Sabahleyin evdekiler söylemişlerdi. O gün ilk kez ben de kızmıştım İliya’ya, Eleni’yi dövdüğü için. Ve buna hakkım olduğuna da iyice inanmıştım.
Bu olaydan sonra, İliya ile Eleni’nin sık sık kavga ettikleri söylendi köyde. Kavganın nedenini kimse bilmiyordu. Babamdan başka. Aslında, bunu öğrenmeyi de kimse istemiyordu. Ancak hemen herkes böyle tatsız bir olaydan üzüntü duyuyordu. Gül gibi geçinip giden bir aileye ne oldu böyle, diyordu insanlar. Herkes de her şeyin yine eskisi gibi olmasını istiyordu. En çok da ben… Eleni yine o güzel elbiseleriyle okulun bahçesinde dolaşsın istiyordum. Daha çok Eleni’yi sevindireceği için kızının konuşabilmesi için Allah’a dua ediyordum. Eleni neşelensin, güzel güzel resimler yapsın, onları duvara asıp karşıya geçsin, saatlerce onlara baksın. Beni görünce gülümsesin yine, hüzünlü de olsa saçlarımı okşasın. Kırlara gidip çiçekler toplasın. Bunları yine bir bardağın içine koyup beyaz örtülü masanın üstüne koysun…
Ne yazık ki o olaydan sonra Eleni günlerce görünmedi dışarıda. O tek odanın içine kapandı kaldı. Kızı Rula’yı -aklımda öyle kalmış adı- annesine götürmüş, diye söylentiler dolaştı. İliya akşam sabah iyice içkiye verdi kendini. Sonunda olan oldu… Bir akşam babam yine telâşlı telâşlı eve geldi. “Siz yatıp uyuyun” dedi. “İliya yine karısını fena halde dövmüş. Gidip bir bakayım. İş daha da kötüye varmadan belki bir şeyler yapabiliriz…”
O gece, hep kötü bir şey olacakmış, gibime geldi. Zor uyku girdi gözlerime. Sabahleyin babamı yine pek neşesiz gördüm. Hayvanlara sabah sabah yiyecek verdi. Arabanın somunlarını gevşetip dingilleri yağladı. Evden eski bir kilim, bir de pösteki aldı, arabanın tahta döşemesine serdi. Bana, hadi sen de giyin, dedi. Bugün İliya’nın karısını kasabaya götüreceğiz. Başka zamanlar kasabaya gitmeye o kadar meraklı olduğum halde gidip isteksiz isteksiz giyindim. Babam arabayı koşmuştu bile. Biraz sonra yine o güzel elbisesiyle Eleni bizim kapıya doğru geldi. Başında bir eşarp vardı. Başı öne eğikti hep. Ağlamaktan gözleri şişmiş, kızarmıştı. Bizi görünce gözlerinden yine yaşlar boşandı. Sessiz. Hiç bir şey diyemedik Eleni’ye. Ne babam, ne de ben. Öyle sustuk hep. Ne diyebilirdik ki… Eleni arabaya bindi, kilimin üstüne oturdu. Babam öne, pöstekinin üstüne. Ben babamın yanına geçtim. Ara sıra Eleni’den yana bakmak istiyordum. Onun bakışları yerdeydi hep. Kilimin üstündeki şekillere bakıyor gibiydi. Gözlerinden yaşlar akıyordu durmadan. Öyle, hiç konuşmadan vardık kasabaya. O güne kadar hiç uğramadığımız sokaklardan geçtik. Kesme taşlar döşenmişti sokaklara. Sonunda oldukça dar bir sokağa girdik. Babam arabadan indi, inekleri yedeğine aldı. Biraz ilerledikten sonra yeşil boyalı bir kapının önünde durduk. Eleni arabadan indi, elindeki bir anahtarla kapıyı açtı. Onun ardından biz de içeriye girdik. Eleni evin kapısını açar açmaz yeniden ağlamağa başladı. Babamla ikisi büyücek bir sandığı dışarı çıkarıp arabanın arka kısmına yerleştirdiler. Ara sıra gözlerim Eleni’ye kayıyordu. Onun gözlerinde yaşlar… Dolapları karıştırıyor, bazı eşyaları bir kenara ayırıyordu. Bir ara gitti, duvara asılı bir fotoğrafın karşısında durdu. O anda babam dışarıya çıkmıştı. Eleni uzun süre durdu bu fotoğrafın karşısında. Elimde olmadan Eleni’ye doğru yaklaşmıştım. Duvardaki fotoğraf, Eleni’nin gelinlik fotoğrafıydı. Yanak yanağa idiler İliya ile. Eleni, incecik, dal gibi bir kadınmış o zaman. İliya da öyle. İliya’nın boynunda bir kravat. Eleni beni yanında görünce o pamuk gibi elleriyle saçlarımı okşadı, gülümsemeğe çalıştı, sonra birden boşandı, hıçkırarak ağlamağa başladı. Onun böyle ağladığını görünce ben de dayanamadım, benim de gözlerime yaşlar doldu. Babam dışarıda, merdivenlerde öyle sessiz duruyordu. Daha sonra Eleni’nin komşularından iki Türk kadın geldi, Eleni’ye sarılıp ağlaştılar. Bir şeyler konuştular mı, konuşmadılar mı, pek hatırlamıyorum. Sonra hep birlikte bazı eşyaları arabaya taşıdılar. Ardından Eleni kapıları kilitledi. Arabaya, eşyaların arasına binip oturduk. Araba biraz ilerledikten sonra bazı kapılardan meraklı kadın başları uzandı. Kulağıma Türkçe, Rumca sesler geldi uzaktan. Türkçe söylenen şu sözleri Eleni işitmiş miydi acaba: “… Ne talihsiz kadınmış şu bizim Eleni. Kızının üzüntüsü… Şimdi de kocasından çektikleri…” Eleni durmadan gözyaşlarını kuruluyordu.
Araba dar sokaklardan geçiyor, babam kimi yerlerde inip hayvanları yularlarından çekiyordu. Bir ara toprak bir yola girdik. Az sonra, içinde tek katlı bir ev bulunan geniş bir bahçenin içine doğru ilerledik. Evin önünde yaşlı iki kadın, bir de erkek vardı. Az ötede bir dolap beygiri ağır ağır durmadan dönüyordu. O yaşlı insanların evin önünde ne yaptıklarını şimdi hatırlamıyorum. Ancak bizi görür görmez o telâşlanmalarını hiç unutamam. Önce yaşlı kadınlardan biri sesle ağlamağa başladı. Yaşlı adam ağır ağır kalktı yerinden. Arabaya doğru geldiler. Eleni arabadan indi. Yaşlı kadına sarıldı. Öyle kaldılar dakikalarca. Yaşlı adamın bir kasanın üstüne oturup başını ellerinin arasına aldığını, öyle, uzun süre kaldığını hatırlıyorum.
Sonra, gidiş o gidiş… Eleni’yi bir daha göremedim. Ara sıra kendilerinden haber alıyorduk. Kızları oldukça büyümüş, ama durumu hep aynıymış. Bir ara babam kasabadan çok sevindirici bir haberle geldi. Eleni ile İliya yeniden bir araya gelmişler. Bu habere köyde herkes sevindi. Benim sevincimse daha çok… Derken bir haber, acı bir haber geldi ardından: “Eleni ölmüş!..” Babam haberi getirdiğinde oldukça üzüntülüydü. “Yazık” dedi. “Daha çok gençti… İyi bir kadındı da… Çok yazık oldu…”
Eleni ölmüş, gitmişti artık. Olanlar olmuştu. Şimdi, onu istediğim şekilde düşünmeğe hakkım var. Onu, gözleri yaşlı tutmak istemiyorum. O yine eskisi gibi güzel. Dinç, akıllı. İnsanları seviyor. Aklında güzel şeyler. İliya ile evli. Yine bir kızları var. Rula. Güzel, sağlıklı bir kız. Nasıl da tatlı konuşuyor. Eleni’nin ağzında neşeli şarkılar. Bir yortu günü ne kadar ciddiyse, bir düğünde o kadar şen. İliya ile birlikte gezip tozuyorlar. Kızları Rula gidip boyunlarına sarılıyor. Ben sizi