Devlet. Платон

Glaukon’un ısrarla bilgilenmek istediği diyalektiğin özellikleri ve bölümleri gibi, belki açıklamanın önceki bilimlerden bir öğrenci hariç kimseye verilemeyeceğidir. (Sempozyum)

      Devlet’in bu kısmındaki pek çok örnek, günlük hayatta ve çağdaş siyasatte de görülebilir. Çünkü bizim aramızda da görüşü iki farklı şekilde bozulmuş iki tür siyasetçi veya devlet adamları olmuştur. İlk olarak, Burke’ün deyişiyle “genel ilkelerin atfedildiği” büyük adamlar olmuştur. Bunlardan bazıları, J. S. Mill veya Burke’ün kendisi, siyasetçi olmadan önce kuramcı veya filozof olmuşlardır. Ya da tarih öğrencileri olup 1688’deki İngiliz Devrimi gibi büyük tarihi benzerliklere yol açmışlardır. Ya da muhtemelen Atina demokrasisi veya Roma Emperyalizmi’nin, modern olaylara baktıkları araç olmasına yol açmışlardır. Ya da belki bazı var olan kurumların uzun, çıkıntılı gölgeleri onların görüşlerini bulandırmıştır. Geleceğin Kilisesi, geleceğin Milletler Topluluğu, geleceğin “Toplum”u onların zihinlerini o kadar aldı ki o günün siyasetinin gerçek büyüklüğünü göremez oldular. Özgürlük, eşitlik, büyük kitlelerin büyük mutluluğu ya da bütün insanlığın kardeşliği gibi büyük fikirlerle kendilerinden geçtiler ve artık fikirlerin uygulamada sınırlandırılması ya da insan hayatının koşullarıyla uyumlu olması gerektiğini düşünmeye önem vermediler. Işıkla doludurlar fakat ışık onlar için yalnızca parlak bir sis veya körlüktür. Neredeyse herkes, her şeyi yanlış mesafede ve yanlış büyüklükte gören yarı eğitimli ve coşkulu bir insan tanımıştır.

      Bu göz bozukluğu bir diğeriyle zıt olabilir: Çok uzak mesafeyi göremeyen ama yakını görebilen biri; bütün hayatını bir işe veya mesleğe adamış biri; kendi grupları veya cemaatleriyle sınırlı olan biri. Bu tür insanlar için kendilerinin veya sınıflarının çıkarından başka evrensel bir olgu, kendi gibilerinin fikirleri dışında ilkeleri ya da sokaklarda veya derneklerinde öğrendiklerinden öte bilgi yoktur. Yüksek bir görev üstlenmek için, esnaflıktan generallere ya da siyasetçilere dönüşmek, öğretmenlikten filozofa dönüşecekleri daha büyük bir dünyaya gönderildiklerini varsayalım. Ya da bir anda hayatlarında ilk kez onlara daha üst bir Tanrı fikri ve manevi bir dünyanın varlığını gösteren içsel bir ışık aldıklarını hayal edin, bu ani dönüşüm veya değişim ile onların günlük hayatları bozulmaz ve öte yandan, insani konulara daha kapsamlı bir görüş benimsemelerine rağmen onların pek çok eski ön yargıları ve darlıkları hâlâ onlara yapışık kalır mı? Bunlara benzeyen örneklerden Platon’un iki tür bozukluğa maruz kalan görüş ile neyi kastettiğini öğrenebiliriz.