129
Eisler, 1987, s. 50.
130
Eisler, 1995, s. 90.
131
DeMeo, 1998, s. 231.
132
Mallory, 1989.
133
Gimbutas, 1977, s. 281.
134
Stern, 1969, s. 230.
135
DeMeo, 1998, s. 286.
136
Gimbutas, 1991, s. 352.
137
Eisler, 1987, s. 58.
138
Lenski, 1978.
139
a.g.e., s. 147.
140
Lenski’nin bu toplumlar için “ileri bahçe tarımı yapan” ifadesini kullanması aslında biraz sorunlu. Bu tespitten yola çıkarak, “ilkel bahçe tarımı yapan” toplumlarla ortak bir zeminde birleştikleri sonucuna varılabilir. Oysa ki gerçekte her iki toplumun da bahçe tarımı yaparak geçinmesi, sergiledikleri devasa farklılıklar arasında sadece tesadüfi bir benzerlik olabilir. Lenski’nin ilkel ve ileri bahçe tarımcı topluluklar hakkında verdiği istatistiki veriler de bu tespiti doğruluyor. Aynen arkeolojik kanıtlar gibi, bu veriler de ani bir dönüşümün yaşandığını; savaşların, sınıfsal tabakalaşmanın, eşitsizliğin ve köleliğin büyük ölçüde arttığını gösteriyor. Örneğin savaşlar, ileri bahçe tarımcı toplulukların %34’ünde süreklilik gösterirken bu rakam basit bahçe tarımcılar için sadece %5 idi. İleri bahçe tarımcı topluluklarda sınıfsal tabakalaşmaya rastlanma oranı %54 iken aynı oran basit bahçe tarımcılar için %17. Hatta bir adım daha öteye gidebiliriz. Çünkü sınıfsal tabakalaşma toplumsal eşitsizliğin aslında sadece bir yanını teşkil ediyor. Örneğin, sınıfların olduğu bir toplum aynı zamanda eşit de olabilir. Mesela, yukarıda bahsi geçen basit bahçe tarımcı toplumların % 17’si için bu durum geçerli olabilir. Lenski’nin de dediği gibi, “[İleri bahçe tarımcıların] sınıfsal yapısı genel olarak daha karmaşık, daha eşitsiz ve sıklıkla babadan oğula geçiyor” (1978, s. 170).
141
Childe, 1964, s. 77.
142
Baring & Cashford, 1991, s. 150.
143
Gimbutas, 1982, s. 17.
144
Griffith, 2001, s. 104.
145
Antik Mısır’daki güneş ve savaş tanrılarından biri (ç.n.)
146
DeMeo, 1998, s. 231.
147
Baring & Cashford, 1991; Crawford, 1991.
148
Baring & Cashford, 1991.
149
DeMeo, 1998.
150
DeMeo, 2000, s. 12.
151
Kramer, 1969, s. 16.
152
Crawford, 1991.
153
Oates, 1986, s. 68.
154
Ur Kaidesi (Standard of Ur): Antik Sümer şehri Ur’daki bir kralın mezarında bulunmuş tahtadan oyma kutu. Kutunun her iki yanında savaş ve barışı temsil eden mozaikler bulunmaktadır. (ç.n.)
155
a.g.e., s. 30-31.
156
Wilber, 1981, s. 165 içinde.
157
Eisler, 1987.
158
Eisler, 1987, s. 64 içinde.
159
Griffith, 2001.
160
DeMeo, 1998, s. 231.
161
Nil Nehri Havzası’nda, bugünkü sınırlarla Mısır’ın güneyini ve Sudan’ın kuzeyini kapsayan bölge (ç.n.)
162
DeMeo, 1998.
163
a.g.e.
164
Rice, 1990.
165
DeMeo, 1998.
166
a.g.e., s. 233.
167
Eisler, 1987, s. 54.
168
Bewley, 1994.
169
DeMeo, 1998.
170
a.g.e., s. 348.
171
a.g.e., s. 350.
172
Baring & Cashford, 1991; Eisler, 1987.
173
Hawkes, 1973, s. xxv.
174
Stone, 1976.
175
Eisler, 1995, s. 116.
176
Baring & Cashford, 1991, s. 162.
177
Baring & Cashford, 1991, s. 289 içinde.
1
Wilson, 1985, s. 4 içinde.
2
Wrangham ve Peterson, 1996.
3
Power,
1
Wilson, 1985, s. 4 içinde.
2
Wrangham ve Peterson, 1996.
3
Power,