– Келдингми?… Ёмғир ҳам эзилди-ей…
Муқаддам онасининг касалманд юзига, шишиб кетган қовоқларига қаради-да, кўзларини яширди.
– Йиғладингми? – Онаси лаганни қучоқлаганча унинг олдига келди. – Нима бўлди?
Муқаддам даҳшат ичида эшикка ёпишди.
– Лобарларникига чиқаман…
Уй ичи қоронғи эди. Шифтдаги қандил ташқаридан тушиб турган ожиз нурда хира ялтирар, ёмғирнинг шивир-шивири эшитилиб турар, қаердадир соат чиқилларди.
Муқаддам болаликданоқ қадрдон бўлиб қолган бу уйга кўп чиқар эди. Шодлигини ҳам, аламини ҳам мана шу уйда, мана шу Лобарга тўкиб соларди. Аммо ҳозир у нима дейди? Қандоқ гапирсин?
Муқаддам шифтга тикилганча ётар, хаёли чувалашиб кетган, нимани ўйлаётганини ўзи билмасди.
Лобар ётган каравот ғирчирлади. Қоронғида унинг уф тортагни эшитилди.
– Муқад…
Муқаддам индамай ётарди.
– Муқад… – деди Лобар яна секингина.
– Нима дейсан? – деди у жеркиб.
– Ухлаганинг йўқми?
Муқаддам индамади.
Яна Лобарнинг хўрсингани эшитилди.
– ўлсин! Бошимни ювган эдим, сочим ҳеч турмаяпти.
Муқаддам қарамаса ҳам Лобарнинг туриб ўтирганини, семиз қўлларини иягидан ўтказиб, сочини ўраётганини аниқ тасаввур этди.
Анчадан кейин тағин каравот ғирчирлади. Лобар яна уф тортди.
– Жаҳонгир мени қишлоғига олиб кетаман, деяпти…
Муқаддам сарғиш жингалак сочли, серҳаракат, хушчақчақ йигитни эслади. Жаҳонгир Лобарни яхши кўрар, яқинда улар билан баравар техникумни битириб, фельдшер бўлган эди.
– Тегавер, – деди Муқаддам бепарво.
– Вой, опам турибди-ку..
– Бўлмаса сабр қил!
Муқаддам тескари қараб олди. Яна жимлик чўкди. Қаердадир чиқиллаётган соат Муқаддамнинг азобли дақиқаларини лоқайдлик билан битта-битта санай бошлади. Ташқарида ёмғир қаттиқроқ шивирлади.
– Муқад…
– Нима, нима?!
– Вуй, мунча, а! – Лобар сирли пичирлади. – Нимани ўйлаяпсан?
Муқаддам индамай ётаверди.
Лобарнинг пиқиллаб кулгани эшитилди.
– Биламан… Анварни…
“Анвар!” – Муқаддамнинг мияси зирқиллаб кетди. Елкасидан босиб ётган юк устига яна бир тоғ ағдарилди. “Анвар!” – деди у пичирлаб. Елкалари аввалига секин-секин титради. Кейин силкиниб-силкиниб йиғлаб юборди. У бугун негадир Анварни эсламаган экан. Шунча йиллик қадрдон Анвар акасини, Анвар акажонини ўйламаган экан.
Муқаддам овозини чиқармаслик учун кўрпачага бурканиб олди. Бир вақт Лобар кўрпани тортқилаётганини сезиб яна ҳам қаттиқроқ бурканди.
– Қоч! – деди нафаси бўғзига тиқилиб.
– Вой, жинни, нега йиғлайсан?
– Яқинда мен ўламан, Лобар! – у ҳайратдан оғзи очилиб қолган ўртоғига тик қараб қичқирди. – ўламан! Эшитдингми?!
Алимардон эрта уйғонди. Ёмғир тинганидан бери ҳаво тиниқлашиб, ерлар селгиб