“Жиннимисан?” – деб унинг қовундай бўртиб турган пешонасидан ушлайман. Кўзлари ғалати бўлиб, мени: “Телба” дея нари қочади.
Мен радио эшитсам ҳам, шу мавзуга дуч келаман.
Бошловчи об-ҳаво ҳақида ахборот беради: “Бугун 1923 йилнинг баҳори. Кун илиқ. Олмонияга юборилган талабалар миллатни озод ва ҳур қилиш учун таълим олишда давом этмоқда. Ҳаво ҳарорати…”
Радиога сим қоқаман: “Адашмадингларми? Ҳозир 1922 йил эмас-ку! Юз йил олдинги ҳаво тафтини башорат қилдингиз…”
“Кўпроқ ичиб юбордингизми, ҳурматли тингловчи! Ухланг оёқни кўтариб.”
Мен институтга олди-қочди дарсларга қарши ултиматум эълон қилдим. Ҳеч ўзгариш бўлмади, сўнг бормай қўйдим.
Улуғ Курсдош ҳамон мени қўллайди.
У тирик, қўйнида эса ҳамон магистрантлар.
Момомни ўлдирмаслик учунгина яна бир қиш институтни ташлаб кетмай турдим.
Тарихни эшакқуртлар кемираётганини билиб-кўриб қандай чидаш мумкин? Бир гала профессорлар ўтмишнинг устига ким кўпроқ кул сепиш бўйича баҳслашиб ётишарди.
Бобомнинг ўнг қўлини чайнашга ўтишган бўлса керак ҳозир у ярамас қуртлар!
Бир куни оғзи қийшиқ эшакқурт кафедрада менга ташланиб қолди.
– Аҳмоқ бўлма, бронза даври меники. Бу мавзуга умрим кетган, сенинг тишинг ўтмайди, бола! Ўзим ямламай, чайнамай ютиб оламан.
– Қандай катталигини биласизми, домла? Ёрилиб ўласиз, ичингиз ўтиб қолмасин, профессор!
– Ишинг бўлмасин! Меники дедимми, тамом! Бор, сен мустақилликни ғажи, ўша даврни ўрган. Гап уқмайдиган, итэмган авлод шаклланди-да!
Мен унга тупураман, у ҳам! Мустақиллик ва бронза даврининг тупуклари бир нуқтада бирлашади. Ўша нуқтадан тарих тугул, ажириқ ҳам кўкармайди. Лекин биз шу ўтмишшунослар ёзганини ўқимоқдамиз!
Бир гала қари эшакқуртлар институтдан ўрмалаб чиқиб кетаверарди:
“Сенларни барибир мен ейман, итэмган авлод!”
Ҳақиқатан минглаб йигит-қизлар ем