Шигырьләр / Стихи (на татарском языке). Габделджаббар Кандалый. Читать онлайн. Newlib. NEWLIB.NET

Автор: Габделджаббар Кандалый
Издательство: Татарское книжное издательство
Серия:
Жанр произведения: Поэзия
Год издания: 2021
isbn: 978-5-298-04227-7
Скачать книгу
жарга[44] тәнең пешеп,

      Дәхи дә кыш көне өшеп,

      Битең, ботың, башың шешеп,

      Катып-туңып, Җәмиләкәй.

      Кадерсез шулкадәр йортта,

      Кичә, көндез дә һәм иртә

      Агар эш эшләп биретә[45]

      Кара къолтик, Җәмиләкәй.

* * *

      …Кием ясап киендереп,

      Сөеп, үзең, сөендереп,

      Утыртып түргә мендереп,

      Итәрләр бер газизәкәй.

      Абыстай, ди-ди, сүз башда,

      Тотып үзеңне күз-кашда,

      Йөретеп җәйдә дә кышда.

      Йөрерләр, и Җәмиләкәй…

      Әбйате чәй бәйанында

      Җиһан эчрә ул Алланың

      Ләзиз нигъмәтләре[46] чукдыр[47],

      Вәләкин бу безем йирдә

      Бу чәйдик һичбере юкдыр.

      Бу чәй кеби дәуа юкдыр,

      Гаҗәб хасыйәте чукдыр,

      Әгәр ачлар эчәр булса,

      Белерсән: барчасы тукдыр.

      Ки җәй фаслында бер ирне

      Һауа сукса хәрарәтдән[48],

      Эчәр булса бу чәйдин ул,

      Котылыр ул мәзъәррәтдән[49].

      Шита әййамидә[50] дәхи

      Бөрүдәтләнсә[51] бер инсан,

      Самавырлә чәй эчәрсә,

      Бөрүдәте китәр шул ан[52]!

Хасыйәте чәй

      Хәуасындин[53] дәхи аның

      Йокыны мөндәфигъ әйләр[54],

      Белер моны мөҗәррибләр[55]

      Хәкыйкать чәй эчән байлар.

      Самавырдыр дәхи мәтълуб[56];

      Къәлебләрдә ирер мәхбүб[57], –

      Самавырлә чәй эчсәләр,

      Эчәнләрә ирер мәргуб[58].

      Самавыр съәуте дилкәшдер[59],

      Мисале сайрайан кошдыр;

      Килеп ултырса сөфрәгә[60],

      Кунакнын күңле бик хушдыр.

      Нә дәклү нигъмәтең чукдыр,

      Самавырлә чәең юкдыр,

      Кунак чәһрәсе[61] ачылмас,

      Һәмишә күңле сыныкдыр.

      Әгәр чәеңне килтерсәң,

      Ачылыр багъдагы гөлдик,

      Ләтыйф сүзләрене сүзләп,

      Утырыр мисле былбылдик.

      Иляһи, сән аермагыл

      Бу чәйдин без зәгыйфь колный;

      Эчәрсә чәй бетәр булса,

      Алырга вирәсән полный[62]!

Чәйнең шартлары

      Бу чәйнең шартлары вардыр,

      Бәҗа килтерәсән аный[63],

      Бәйан идәм сәңа бер-бер,

      Колак салгыл моңа, җаный.

      Аның шартларының бере

      Самавырдыр ирер мәзкүр[64],

      Йәнә янында бер мәхбүб

      Утыра – ул ула мәнзур[65].

      Шәрайәтдин[66] дәхи аның

      Мөсаффа[67] һәм була балың,

      Ки чын кясәгә салубән

      Көмеш кашык илән алың!

      Ушал балыңны измәгел

      Чынаяк эчрә сән суда,

      Әгәр изсәң аны суда,

      Чәеңне


<p>44</p>

Жарга – эссегә, кызуга.

<p>45</p>

Биретә – имгәтә, гарипләндерә.

<p>46</p>

Ләзиз нигъмәтләре – тәмле ризыклары.

<p>47</p>

Чукдыр – күптер.

<p>48</p>

Хәрарәтдән – эсселектән.

<p>49</p>

Мәзъәррәтдән – зыяннан, чирдән.

<p>50</p>

Шита әййамидә – кыш көннәрендә.

<p>51</p>

Бөрүдәтләнсә – суынса; өшесә; салкын тидергән булса.

<p>52</p>

Шул ан – ул мизгелдә, шул чакта.

<p>53</p>

Хәуасындин – өстенлегеннән; монда: үзенә хас сыйфатыннан.

<p>54</p>

Мөндәфигъ әйләр – ташлар, кире кагар, монда: йокысы ачылыр.

<p>55</p>

Мөҗәррибләр – тәҗрибә итүчеләр, сынап караучылар.

<p>56</p>

Мәтълуб – таләп ителгән (нәрсә).

<p>57</p>

Къәлебләрдә ирер мәхбүб – күңелләрдә сөйгән (кеше) булыр.

<p>58</p>

Мәргуб – теләп алган (кеше, нәрсә).

<p>59</p>

Самавыр съәуте дилкәшдер – самоварның тавышы ягымлыдыр.

<p>60</p>

Сөфрәгә – ашъяулыкка, табынга.

<p>61</p>

Чәһрәсе – чырае, йөзе.

<p>62</p>

Пол – акча.

<p>63</p>

Бәҗа килтерәсән аный – аны урынына китерсәң.

<p>64</p>

Самавырдыр ирер мәзкүр – әлеге самавырдыр.

<p>65</p>

Ула мәнзур – күз алдында була.

<p>66</p>

Шәрайәтдин – шартлардан.

<p>67</p>

Мөсаффа – саф, чистартылган, ягъни кәрәздән суыртылган.