Abu Tolib kambagʻal boʻlib, uning koʻplab oʻz bolalari bor edi. Muhammad (s.a.v) amakisi uchun katta oilani boqish nihoyatda qiyin ekanini koʻrib oʻsdi. Bola juda mehribon va halim yurakka ega edi, shuning uchun biroz ulgʻaygach, amakisiga yordam berish uchun ishlashga qaror qildi. Muhammad (s.a.v) Makka atrofida qoʻy podalarini oʻtlata boshladi. Har yili bir oy davomida bola sahroda kun koʻrar edi. Uning atrofida faqat oʻsimliklar, osmon, yulduzlar va oʻzi boqib yurgan qoʻylar bor edi. Ana shunda boʻlajak paygʻambar uzoq vaqt Xudo haqida, uning bunday goʻzal va xilma-xil dunyoni qanday yaratganligi haqida fikr yuritar edi. Choʻlda sovuq boʻlib, bola kechasi sovuq qotar edi. Uning yonida kam yegulik boʻlar va u tez-tez och qolar edi.
Shuning uchun, boʻlajak paygʻambar, yoshligidan kambagʻal odamlar ochlik va sovuqdan qanchalik azob chekayotganligini bilar edi. Biroq biz Muhammad (s.a.v) Abu Tolib bilan yashashni boshlaganidan beri Alloh ularga madad berishini, bu katta oila bir kishi uchun yetarli boʻlmagan oziq-ovqat bilan ham qorinlari toʻya boshlaganligini aytishni unutdik.
Muhammad (s.a.v) oʻn ikki yoshga toʻlganida Abu Tolib oʻz qabiladoshlari- qurayshiylarning savdo karvoni bilan Suriyaga yoʻl oadi. Yosh Muhammad (s.a.v) amakisiga yordam berish va yangi joylarni koʻrishni juda istar edi. Muhammad (s.a.v) Abu Tolibni safarga oʻzi bilan birga olib ketishni soʻray boʻshladi. Amakisi rozi boʻldi.
Savdo karvoni Suriyaga kirib kelishi bilan qurayshiylar Busra qishlogʻi yaqinida dam olish uchun toʻxtadilar. Oʻsha joylarda taniqli rohib Bahira yashar edi. U nihoyatda donishmand inson boʻlib, Iso (s.a.v) paygʻambar oʻrgatgan ilmga amal qilar edi.
Bahira qurayshiylarning qoʻnogʻiga keladi. U savdogarlar bilan uchrashib, ularni oʻzinikida mehmon boʻlib ketishni taklif qildi.
Rohib Bahira qurayshiylarni juda muhim mehmonlar sifatida izzat-ikrom bilan kutib oldi. Keyin u savdo karvoni bilan qoʻshilib kelgan har bir kishini aylanib chiqdi. U kimnidir qidirayotganga oʻxshardi. Toʻsatdan u soʻradi:
– Barchangiz keldingizmi?
– Bir boladan boshqa hamma shu yerda- deb javib berdi qurayshiylardan biri. – Biz uni narsalarga qarab turishi uchun qoldirdik.
– Uni ham olib keling, – deb aytdi Bahira.
Bir muncha vaqt oʻtgach, Muhammad (s.a.v) ni chaqirgani ketgan odam u bilan qaytib keldi. Rohib unga yaqinlashdi va uni diqqat bilan kuzatdi. Bola Abu Tolibga oʻxshashligini koʻrib, Bahira undan soʻradi:
– Bu bola kim?
– Bu mening oʻgʻlim, – deb javob berdi Abu Tolib.
– Bunday boʻlishi mumkin emas! – Bahira unga e`tiroz bildirdi. – U yetim boʻlishi kerak.
Keyin Abu Tolib shunday dedi:
– U akamning oʻgʻli.
– Bu hamma insonlar ichida eng sarvaridir. Alloh uni bizning dunyoga yubordi, chunki u odamlarga yordam berishga qaror qildi! U bu bolani oʻz paygʻambari qilib barcha jonzotlariga yuboradi. Bu bola Allohning barcha olamlar uchun yuborgan marhamatidir.
Abu Tolib juda hayron boʻlib, undan soʻradi:
– Buni qanday bildingiz?
Va rohib Bahira unga javob berdi:
– Ushbu togʻ darasiga kirganingizda, men sizga hamroh boʻlib suzayotgan va oʻz soyasi bilan sizlarni quyoshning jazirama nurlaridan himoya qilib kelayotgan bulutni koʻrdim. Qolaversa, men uning ikki kuragi orasidagi bashorat muhrini topdim (kaptar tuxumicha tugʻma belgi). Bu haqda eng qadimgi Ilohiy yozuvlarda ma’lumotlar bor.
Bahira Abu Tolibga Muhammad (s.a.v) ni uyga qaytarishni maslahat berdi. Rohib yahudiylardan ehtiyot boʻlish kerakligi haqida ogohlantirdi. Chunki agar ular boʻlajak paygʻambarning oyogʻi yerga qadam qoʻyganligini bilsalar, uni oʻldirishga harakat qiladilar. Abu Tolib jiyanini Makkaga qaytarib yubordi…
Oradan bir necha yil oʻtdi. Va Muhammad (s.a.v) yigirma besh yoshli yigitga aylandi. Makkada Xadicha ismli boy beva ayol yashar edi. Uning savdosi shunchalar muvaffaqiyatli ediki, hatto butun boshli karvonni ham molga toʻldira olardi. Bir kuni Xadicha Roziallohu anxu «halol Muhammad» deb nom taratgan yosh yigit haqida eshitib qoldi va karvonini kuzatib borish uchun uni yollashga qaror qiladi.
Xadicha Roziallohu anxu juda toʻgʻri tanlov qilgan edi, chunki Muhammad (s.a.v) insofli odam va yaxshi savdogar edi. Bir oz vaqt oʻtgach, garchi Muhammad (s.a.v) dan 15 yosh katta boʻlsa-da, ular Xadicha Roziallohu anxoning taklifi bilan turmush qurdilar. Xadicha Roziallohu anxu uni jasorati va halolligi, mehribonligi va sof axloqi uchun tanlagan edi. Bir muncha vaqt oʻtgach, ular bolali boʻldilar. Muhammad (s.a.v) Xadicha Roziallohu anxu bilan Makkada baxtli va totuv hayot kechirar edilar.
Yillar oʻtib, donishmand Muhammad (s.a.v) Al-Amin oʻz shahri aholisi olib borayotganturmush tarzi haqida tobora koʻproq oʻylay boshladi. Garchi uning ajoyib oilasi va u baxtli hayoti boʻlsa-da, unga javobi topilmas savollar tinchlik bermas edi. Boʻlajak paygʻambar shaharning shovqinidan tez-tez An-Nur togʻida joylashgan sokin gʻorga ketib qolar edi. Bu yerda, Hiro gʻorida, Muhammad (s.a.v) odatda yolgʻiz qolib, sukunatda oʻyga choʻmar edi. «Hayot bunchalar qiziq boʻlmasa», deb oʻylardi u. – Avval men kambagʻal bir yetim edim, hozir esa boy insonga aylandim. Mening ajoyib xotinim va farzandlarim bor, men ularni juda yaxshi koʻraman. Lekin butunlay baxtli boʻlishim uchun nimadir yetishmayapti».
Allohning boʻlajak paygʻambari, albatta, unga aynan nima tinchlik bermayotganligini tushunar edi. Uzoq vaqt davomida uni Makkadagi vaziyat tashvishga solar edi: kambagʻallar bu yerda juda nochor edilar. Makkaliklar yetimlarga gʻamxoʻrlik qilmas va bemorlarni ziyorat qilmas edilar. Makkaning aholisi faqat pulga qiziqar edi goʻyo. Va ularning pullari qanchalik koʻp boʻlsa, ular shunchalik koʻproq pul toʻplashni istashar edi! Va eng dahshatlisi, bu odamlar buyuk bobokalonlarimiz, Ibrohim (a.s) paygʻambar va Ismoil (a.s) paygʻambar e`tiqod qilishga chaqirgan yagona Xudoga sajda qilishdan voz kechib, butlarga sigʻina boshladilar. Ular butlar ularni Allohga yaqinlashtirishga yordam beradi, deb oʻylar edilar. Xolbuki, butlar na harakat qilar va na gapira olardilar. Ularning butlari umuman hech narsa qila olmasdi.
Bunday fikrlar Muhammad (s.a.v) ni uzoq vaqtdan beri bezovta qilib yurar edi. U koʻp vaqtini gʻorda oʻtkazardi. Koʻp oʻtmay, boʻlajak paygʻambar tushida koʻrgan voqealari haqiqiy hayotda amalga osha boshlaganini sezdi.
Shunday qilib, Alloh birinchi marta unga Vahiy yuborgan vaqt ham yetib keldi. Bu Ramazon deb nomlangan oyda sodir boʻldi. Bu payt Muhammad (s.a.v) qirq yoshda edi.
Bir kuni, odatdagidek, u Hiro gʻorida oʻyga choʻmib oʻtirganida, uning yonida toʻsatdan Farishta Jabroil paydo boʻldi.
– Oʻqi! – deb buyurdi Muhammad (s.a.v) ga farishta.
– Men oʻqishni bilmayman, – dedi u.
Keyin farishta Jabroil uni qattiq siqdi. Soʻng Muhammad (s.a.v) ni qoʻyib yuborib, yana buyurdi:
– Oʻqi!
Va boʻlajak paygʻambar yana javob berdi:
– Qanday oʻqishni bilmayman.
Farishta uni yanada qattiqroq siqib, buyurdi:
– Oʻqi!
Muhammad (s.a.v) uchinchi marta oʻqishni bilmasligini aytdi. Keyin Jabroil uni yana qattiq siqdi, u bunga arang dosh berdi. Keyin farishta Muhammad (s.a.v) ni qoʻyib yubordi va dedi:
– Seni yaratgan Robbing nomi bilan oʻqi. U insonni qon lahtasidan yaratdi. Oʻqi! Sening Robbingiz eng saxovatli. U qalam bilan insonga (yozishni) oʻrgatdi. U inson ilgari bilmagan hamma narsani oʻrgatdi…
Dastlab, Muhammad (s.a.v) juda xavotirga tushdi, chunki bu hodisadan oldin u hech qachon farishtalarni koʻrmasdi. Uyga qaytgach, Muhammad (s.a.v) xotini Xadicha Roziallohu anxuga boʻlgan voqeani aytib berdi. U shunchalar qoʻrqib ketgan ediki, hatto isitmalagan kabi titrardi.