– Жарайды, мен барамын. Қашан жолға шығамыз?
– Ертең.
Анда еріндерін қымқырды да Саткын сиңдин туралы ойлап тұрғанын түсінді.
Кенет Жылдыз, айнала қарап, қарқылдады.
– Сен немене, жаяу келдің бе? Жылқың қайда?
Саткынның беті қызарып кетті.
– Ол мені шешіп тастады. Қалай ораламын, білмейін.
Анда, арақашықтықты көзімен өлшеп, аил қарай қарады.
– Менің жылқымды ал. Сен алда жүресің, мен сенің соңынан. Қазір, күнде, ауылда көзге түсуім келмейді…
Саткын оның көзқарасын байқап келді де ешнәрсені сұраған жоқ.
Жылдыз жылқысына жақындады да оның терлеген мойнын еркелетіп сипады.
– Келген соң, менің Бүркітімді жіберуге ұмытпа, ол еріксіздікті шыдай алмайды, – қосып деді Жылдыз.
– Иә, мен жіберсем ол қашып кетеді ғой.
– Қашпайды.
Оның дыбыста сенімді сезіп, ол сұрастыра бастаған жоқ.
– Әлі ерсіз атпен салт жүресің бе? – жылқына тәнті болып қарап қысқа күлкімен деді Саткын. – Бұрыс көшпендісің, анда. Біз туралы ерде туады деп айтады ғой.
– Айтады, – мақтанышсыз емес келісті Жылдыз. – Бірақ жылқы ерде туған жоқ қой. Келгенде, анда, Толқынға мен кеште ораламын деп айт.
– Айтамын.
Саткын жылқының үстіне мінді. Жылдыз күле бастады.
– Құлап қалып жүрме!
– Тырысамын, – күлді Саткын да, жылқыны тізесімен бұрылып, аил жаққа кетті.
Тарау II
Толқын қалың, қара шашын саусақтардан өткізіп, оған өз атын берген шайқалып жүретін толқындағы кескінге қарады. “Ауылға бізді өзен алып шығарды. Толқындар шулады, сондықтан мен сені Толқын деп те атадым” – жай жауап берді Жұлдыз ана кезде.
Су оның ашық тобықтарын, жағымды суытып, жайлап орап алды. Қыздардың арасында сөйтіп, күннің ортасында, барлық ауыл көре алатын кезде тұруға ешкімге рұқсат бермер еді. Ал оған ешкім әмір ете алмайды. “Бақыттысың ғой” – бір жолы, оған қызғанышпен қарап, күрсініп деді Алтынай. – “Саған күйеуін ешкім іздеп жүрмейді, өмірің сенің орнына ешкім шешпейді”. “Жетім болуға бақыттымын ба?” – тіке сұрады Толқын. Мүлде ұялмай, Алтынай “Сен еркінсің! Өз бақытыңды бағаламайсың ғой” – деп, бұрымшаны бұлғады да қайтты. Оның сөзі рас екен. Толқынның еркіндігі сондай, өзен тасқыны да онымен жараса алмайды. Бірақ бұдан жалғыз өмір сүруге еш жеңілірек емес.
Толқын аяғын көтерді де кескінде шымырлаған діріл болып қалды. Кенет біреудің қолдары оны, қозғалуға мүмкіндік бермей, ұстап алды.
– Ұсталдың! Қашпайсың!
Қорқыныш жүректі қимылдатпай қойды. Толқын қымқырушының аяғын қатты басып кетті де, бұлт етіп бұрылып, оны суға лақтырды. Толқын әлден қашып кетейін деп кенет судан сүңгіп шыққан бетін танып қалды.
– Ой, Азат, кешір!
Толқын ескі досына ұмтылып, тұруға көмектесті.
– Танымай қалдым сені, қорқап кеттім… Алайда өзін кінәлісің, қорқытпау керек