id="n491">
491
Relacja McGuigana zmieniała się nieco w ciągu lat. W artykule opublikowanym w „Timesie” w 1972 roku McGuigan mówił, że upadł na ziemię. W relacji, którą przedstawił Faulowi i Murrayowi, powiedział, że został wyniesiony ze śmigłowca po wylądowaniu. Mnie oraz innym dziennikarzom opowiadał, że został wypchnięty, ale ktoś zaraz go złapał.
492
The Torture Centre. Northern Ireland’s “Hooded Men”, „Irish Times”, 25 lipca 2015.
493
Francis McGuigan, Kevin Hannaway, Joe Clarke, wywiady udzielone autorowi; Winchester, In Holy Terror, dz. cyt., s. 170–172; The Torture Centre, dz. cyt.; McGuffin, The Guinea Pigs, dz. cyt.; Faul, Murray, The Hooded Men, dz. cyt.
494
Cobain, Cruel Britannia, dz. cyt., s. 128–134; Taylor, Brits, dz. cyt., s. 65.
495
Gen. Sir Anthony Farrar-Hockley, „Telegraph”, 14 marca 2006.
496
Taylor, Brits, dz. cyt., s. 69.
497
Cobain, Cruel Britannia, dz. cyt., s. 131.
498
Tamże, s. 130. Ian Cobain pisze, że w listopadzie 1971 roku generał brygady Richard Mansfield Bremner z brytyjskiego wywiadu wojskowego sporządził raport przedstawiający ewolucję technik przesłuchań stosowanych przez armię brytyjską od II wojny światowej. Dokument uznano za na tyle wrażliwy, że utajniono go „na co najmniej sto lat” (został jednak odtajniony już po trzech dekadach).
499
Francis McGuigan, wywiad udzielony autorowi.
500
The Torture Centre, dz. cyt.
501
Człowiekiem tym był Seán McKenna. John Conroy, Unspeakable Acts, Ordinary People. The Dynamics of Torture, Berkeley: University of California Press, 2000, s. 123.
503
Francis McGuigan, wywiad udzielony autorowi.
504
The Book Answer to the Guerrillas, „Times Literary Supplement”, 11 lutego 1972.
505
Report of the Committee of Privy Counsellors Appointed to Consider Authorised Procedures for the Interrogation of Persons Suspected of Terrorism, marzec 1972.
506
Case of Ireland v. The United Kingdom, Application no. 5310/71, Europejski Trybunał Praw Człowieka, 18 stycznia 1978. W 2018 roku Trybunał podtrzymał to orzeczenie – zob. Case of Ireland v. The United Kingdom, Application no. 5310/71, Europejski Trybunał Praw Człowieka, 20 marca 2018; zob. także: Hooded Men Torture Ruling is “Very Disappointing”, Amnesty International, 20 marca 2018.
507
Memorandum Jaya Bybee, Biuro Prawne Departamentu Sprawiedliwości Stanów Zjednoczonych dla Alberta Gonzaleza, doradcy prezydenta, R. E. Standards of Conduct for Interrogation under 18 U.S.C. §§ 2340–2340A, 1 sierpnia 2002, s. 28.
508
Wewnątrz armii używano wówczas nazwy Mobile Reacton Force – zob. list generała majora W.H.G. Beacha do generała brygady M. E. Tickella, 17 lutego 1972, National Archives, Kew.
509
Taylor, Brits, dz. cyt., s. 128–130. W tajnych dokumentach brytyjskiego rządu pojawiają się wzmianki o Mobile Reaction Force – zob. np.: Northern Ireland Visit, major P. H. Courtney, 19 lutego 1972, National Archives, Kew.
510
Undercover Soldiers “Killed Unarmed Civilians in Belfast”, BBC, 21 listopada 2013.
512
Mark Urban, Big Boys’ Rules. The SAS and the Secret Struggle against the IRA, London: Faber, 1992, s. 36.
514
Undercover Soldiers…, dz. cyt.
515
Dillon, The Dirty War, dz. cyt., s. 30.
516
Urban, Big Boys’ Rules, dz. cyt., s. 36.
517
Frank Kitson, Future Developments in Belfast by Commander 39 Airportable Brigade, grudzień 1971.
518
Dillon, The Dirty War, dz. cyt., s. 42.
520
Były członek MRF mówił w 1978 roku: „Polecono nam wykorzystywać radzieckie kałasznikowy, karabinki Armalite i pistolety maszynowe Thompson, bo właśnie tą bronią posługiwała się Provos. Sami się domyślcie, dlaczego generał Kitson uznał, że tak należy postępować. W każdym razie nie była to standardowa broń brytyjskiej armii” – Margaret Urwin, Counter-Gangs. A History of Undercover Military Units in Northern Ireland, 1971–1976, Public Interest Investigations, listopad 2012, s. 9.
521
Britain’s Secret Terror Force, Panorama, BBC, 2013.
522
Woman, 24, Shot Dead, „Guardian”, 9 czerwca 1972.
523
Undercover Army Unit Linked to Killing Previously Blamed on IRA, „Irish News”, 9 czerwca 2015.
524
Simon Winchester, wywiad udzielony autorowi; Journalist Believes Army Used Him to Feed Stories, „Irish Times”, 22 maja 2001; My Tainted Days, „Guardian”, 22 maja 2001.
525
Dillon, The Dirty War, dz. cyt., s. 26.
527
Dillon, The Dirty War, dz. cyt., s. 26.
528
The Kidnap Target, „Daily Mail”, 11 sierpnia 1973.
530
Exposed. The Army Black Ops Squad Ordered to Murder IRA’s Top “Players”, „Daily Mail”, 16 listopada 2013.
531
J. J. Colledge, Ships of the Royal Navy, Newbury: Casemate, 2010, s. 244.
532
Seven IRA Suspects Swim to Freedom, „Guardian”, 18 stycznia 1972.
533
Mac Stíofáin Tells Why Escapers Were Chosen, „Irish Times”, 25 stycznia 1972.
535
Gerry Adams, Before the Dawn. An Autobiography, Dingle: Brandon, 2001, s. 192.
536
Tenże, Cage Eleven, New York: Sheridan Square Press, 1993, s. 2.
537
Tenże, Before the Dawn, dz. cyt., s. 192.
