Hy gooi die water in die trog, sommer deur die draad. Hy moet op ’n klip staan om die draadlus van die paal af te stoot, sodat die hek halfoop hang. Sy probeer nie uitkom nie, al staan sy so dikwels teen die hek aangedruk. Sy is so ’n gehoorsame kameel. As hy die droëvoer en ander goed aan die binnekant neergesit het, haak hy weer die hek toe deur op die klip te staan. Soos gewoonlik kruip hy deur die draad aan die sykant. “Soe!” roep hy toe sy kaal voet wegsak in die grond van die kampie wat deur die kameel tot ’n fyn poeierstof getrap is; so ’n stof brand die vel bo-op ’n mens se voet en tussen die tone.
Jesha snuif aan die koerante. “Nee!” sê hy. Hy gaan sit met die wortellowwe agter sy rug. Sy weet sy moet ook gaan sit voordat sy dit sal kry. Sy kniel op haar groot eeltknieë.
“Jy kniel pragtig,” sê hy, terwyl haar agterlyf sak sodat haar dye onder haar maag invou. Noudat sy lê, sal sy bly lê en kou en herkou so lank as hy aan haar werk. Asof dit ’n speletjie is, voer hy haar stukkie vir stukkie met die koel vars wortellowwe.
Haar hare is kort, dis nie nodig om daaraan te knip nie; sy het nog haar somerpels, dink hy. Hy trek die bosluise een vir een af en kap hulle dood tussen twee klippe, maar later werk sy hande vanself terwyl sy gedagtes met iets anders besig is; want al is hy wakker, en al roer sy hande, droom hy van ’n lang reis …
Tot hy skielik die geraas van die bakkie hoor. Dis Skeppman wat terugkom van die dorp. Terwyl Philemon vir Skeppman help aflaai, loop Weissfeld al rondom die bakkie. Hy is seker vies omdat Skeppman so lank weggebly het, dink Lans. Toe haal Weissfeld sy bril uit sy hempsak en kyk na iets by die paneelbord. Dan loop hy nog ’n slag om die bakkie, buk stadig op een knie by die linker-agterwiel. Lans sien hoe hy iets tussen die agterwiel en die uitlaatpyp, of tussen die uitlaatpyp en die bak, uittrek. Dis net ’n paar stukke gras. Hy kyk ’n lang ruk na die geknakte wit grasstingels in sy hand; dan skiet hy dit weg.
Hy druk met die punt van sy skoen teen die band. Skeppman, wat weer uitkom saam met Philemon, sien dit en kom nader:
“Die agterband verloor wind, Herr Weissfeld.”
Stilte. Weissfeld antwoord hom nie.
En toe dreun Philemon se diep stem soos dié van ’n ou groot by:
“Toe dan, Skeppman, vat aan …”
Eers toe hulle klaar is en Philemon weer na die pomp toe stap, sê Weissfeld:
“Jy was nie net by die stasie en die winkel nie, Skeppman. Watter draaie het jy gery dat jy amper sestig kilometer afgelê het?”
Skeppman is in die sop, dink Lans, en by die gedagte pak ’n snaakse opwinding hom beet. Selfs van waar hy by die hek van die kameelkampie staan, kan hy sien hoe Skeppman se blougroen hemp donker kolle deurslaan van die sweet op die rug en onder die arms.
Weissfeld, bloesend en breed langs die stowwerige bakkie, moet lank op ’n antwoord wag.
“Ek het ’n vriend van my tot oorkant die rivier weggebring, Herr Weissfeld.”
“Jy was verder as oorkant.”
Maar Skeppman sê nie waar hy was nie. “Ek het vyftig sent se petrol op die dorp ingegooi, vir die ekstra ry, Herr Weissfeld.”
“Hoekom het jy dan deur gras gery?”
“Gras?”
“Jy het deur hoë gras gery.”
“Dissie gras langs die pad, Herr Weissfeld, ek moes uitdraai vir ’n ander vragmotor wat in die middel van die pad gery het.” En met dié ingewing is hy weer op dreef en gaan in dieselfde asem voort: “Dit het nou so gekom, Herr Weissfeld, dat ek vandag die maat van my moes help, maar sien dit asseblief tog maar oor, Herr Weissfeld, dis nou die laaste …”
“Dit moet die laaste keer wees, Skeppman. Want dis nie die eerste keer nie, dit weet ek ook! Philemon! Pomp asseblief die noodwiel op en ruil die wiele om. Kyk of jy die lek in die band kan kry, dan lap jy dit asseblief, gehoor.”
Kyk hoe maklik kom Skeppman daarvan af, dink Lans. Hy weet net altyd hoe om te praat.
Maar wat sou Weissfeld bedoel het met “Dis nie die eerste keer nie, dit weet ek ook”? Het hy Skeppman al tevore dopgehou as hy Vrydagmiddae met die bakkie dorp toe gaan?
Die aand, nadat die skottelgoed gewas is, gaan sit Lans by Ma-Sêra op die stoeptrappies voor die kombuis. Die wind het verdwyn en die roerlose, warm naglug vul elke vertrek, elke gaatjie en die hele landskap. Alles is daarvan versadig, die soliede mure en die trappies waarop hulle sit. Maar buite voel dit darem oper, want jy kan die sterre en die donker omlyning van die heuwels sien.
Daar is nog ’n lawaai van stemme op die voorstoep waar ’n klomp kêrels van die omgewing sit en bier drink. Toe Lans onder die bome deurgeloop het, het hy hulle gesien. In die lig van die sierlanterntjies wat van die veranda hang, blink hul groot bierglase en die horlosies aan hul bruingebrande arms, en tussen hul baarde hul tande. Die kroeg is al toe, maar hulle het vooraf genoeg bier bestel sodat hulle nog lank kan sit en drink. Skeppman is ook daar, om te sorg dat die glase vol bly. Voor op die wa, maar vermaaklik, is hy oral by met sy sêgoed.
“Skeppman is nog nie weg nie,” sê Lans vir Ma-Sêra. Partykeer hakkel hy nie as hy met Ma-Sêra praat nie. Skeppman se mense woon in die dorp en hy ry heen en weer met sy fiets tussen Steinhaus en sy huis. Hy help saans by die kroeg, maar hy is veronderstel om te loop wanneer dit sluit.
Lans het al klaar vertel van Skeppman en die bakkie; dis nie waaroor hy wil praat nie.
“H-hulle het w-w-woorde gehad … die W-weissfelds,” begin hy. Hy kan dit nie meer vir homself hou nie.
Hy sukkel om aan die gang te kom, maar vertel eindelik vir Ma-Sêra dat Weissfeld die kameel wil wegmaak. En van die kuiergas. En hoe Weissfeld opgespring het, en hoe Gisa gesê het sy sal weggaan. Hy stotter. Hy weet hoe min sy woorde oordra.
Ma-Sêra sit ’n hele ruk stil, toe sê sy: “Herr Weissfeld het baie ysters in die vuur. Dis nie net die hotel nie. Hy het op Tsumeb ok ’n besigheid. Hy wil nie lastig geval word oor ’n kameel ok nie. Jy is mos daar om na die kameel te kyk.”
Lans is nie tevrede met Ma-Sêra se antwoord nie, want sy sê niks oor die ander saak nie.
“As … Frau Gisa … regtig weggaan … wat sal … d-dan hier gebeur?”
“Frau Gisa het nie gemeen wat sy gesê het nie. Getroude mense praat maar sommer so. En sy was dié slag verkeerd. Sy moes eers met Herr Weissfeld gepraat het voordat sy daardie vriendin van haar genooi het om te kom kuier. Moenie jou daaraan steur nie. Frau Gisa en haar man verstaan mekaar.”
“H-hoe w-weet Ma-Sêra?”
“Ek weet. Frau Gisa en ek is na aan mekaar. Ek het by haar tante grootgeword en ek ken haar van jongs af.”
Dat Ma-Sêra nie verstaan nie, maak hom meer ongelukkig, en hy is nie in staat om aan haar te verduidelik hoe Gisa gepraat het, in watter toon nie, eers oor die gras … en hoe sy gesê het: “Weissfeld, jy maak nie mooi nie.” Sy het nie “Hein” gesê soos sy hom altyd noem nie. En toe het sy die wêreld so bekyk, en nog eers ’n bietjie tee gedrink voordat sy agternagegaan het. Op ’n manier is hy ook huiwerig om op die besonderhede in te gaan. As ’n mens nie geweet het nie, sou jy sê Weissfeld is haar pa, dink hy.
“H-hoe oud is W-weissfeld?”
“Dit sê niks nie,” ontwyk Ma-Sêra die vraag. “Herr Weissfeld is ’n betroubare, goeie man, en sy het ’n goeie dag by hom. En nou moet ek seker gaan tee maak.” By Steinhaus word saans weer tee gegee.
“Was jou hande, en dan sit jy solank die teegoed reg. Daar is die handelsreisiger en die man en vrou met die twee kinders, en die jong man wat voor ete aangekom het.” Met die Weissfelds is dit dus ag. Maar die jong man sit met ’n glas bier op die stoep, onthou Lans.
“Dalk