“Wel, sy het aan die bome gevreet.”
“Jy het jou nie eers daaraan gesteur nie. Jy het op haar rondgery. En die skoolkinders van die dorp het kom ry. Maar toe die nuwigheid verby is, toe sê jy sy moet daar anderkant afgekamp word waar die motoriste haar van die pad af kan sien.”
“O nee, dit was jou idee, dat sy die motoriste sal aanlok. Ek wou net ’n behoorlike kamp vir haar gehad het, met ’n beskutting.”
“Watse beskutting, sinkplate op pale?”
“Wel … dit kan geskilder word.”
“Dit sal snaaks lyk. Dit sal die hele plek bederf. Die kameel is net ’n sonde en ergernis. Ek erken sy trek aandag. Mense weet nie meer hoe ’n kameel lyk nie en hulle is nuuskierig; maar die motoriste het immers nie tyd om op haar te ry nie!”
“Natuurlik nie,” lag Gisa.
“Dis ook net dié wat saans laat hier verbykom wat oorbly, en hulle vertrek weer na ontbyt. Mense is haastig deesdae, und …” Sy oë blink: “Hulle sal die dorpie moet versit as die dorpshotelle nou met ons wil meeding. Die reservaat ontwikkel nou vinnig as vakansieplek. Ons is net reg geleë hier naby die uitdraai na Hardap, en teenaan die nasionale pad. Die motoriste kom nie hier aan oor die kameel nie. Wat my betref, kan ons maar van haar ontslae raak, mits ons dieselfde prys kry wat ons destyds vir haar, en vir die saal, betaal het!”
Weissfeld se voorstel laat Lans so skrik dat hy ’n paar oomblikke niks helder opneem nie. Weissfeld sê iets soos: “Sy is nie in ’n slegte toestand nie. Die vet boggel op haar rug wys dat sy in ’n goeie toestand is,” waarop Gisa antwoord:
“Dink jy so? Dan is dit seker aan Lans te danke, wat gras uit die veld aandra en so te sê die kos uit sy mond vir haar voer; wat anders kry sy ooit wat vars is?”
Lans tree terug, maar dis te laat. Weissfeld se skerp blou oë het hom vasgepen. “Onnosel,” sê Weissfeld, “dit help nie om lief te wees vir ’n kameel nie!”
“E-e-k is ge-lief vir die ke-kemeel nie, me-meneer.”
“Nein! Herr Weissfeld!”
“H-her-re Weiss …”
“Toe maar, Lans,” glimlag Gisa, “dis jou werk om vir die kameel te sorg, en jy doen dit goed. Was die mop uit as jy klaar is.” Ma-Sêra het tee ingebring en dit op die tafel neergesit sonder ’n woord.
Ma-Sêra dra wye lang rokke wat ritsel en ruis as sy loop. Sy is die enigste Damara in die distrik wat so aantrek, maar Weissfeld wil dit so hê.
Gisa skink die tee en gaan regoor haar man sit.
“Ons kry volgende week ’n kuiergas,” sê sy. “Helie Bergen, die vriendin van my, jy weet mos.”
“Nee, hoe sal ek weet?”
“Mevrou Bergen, man, wat saam met my was toe ons jou in die hospitaal in Windhoek besoek het. Onthou jy nie, julle twee het nog so lekker gesels?”
“Ek onthou ja … vos-blond?”
“Sy kom Maandag. Ons moet haar by die lughawe in Windhoek gaan ontmoet.”
“In Windhoek gaan …? Vir hoe lank kom sy?”
“Wel, sy’t nie gesê nie. Seker ’n week, of ’n paar weke …”
Lans wonder of Weissfeld nie van kuiergaste hou nie, want weer kyk hy ’n lang ruk oor sy brilglase na sy vrou. Net dié keer sê hy niks nie. Hy staan op sonder om sy tee te drink.
“Jy maak nie mooi nie, Weissfeld!” roep sy agter hom aan. “Ek is eensaam op hierdie plek! Ek verlang ook na geselskap! As jy een oggend wakker word, is ek vort; die wêreld is groot.”
Sy neem nog ’n paar slukke tee, sit die koppie hard neer. Dan volg sy hom.
Beteuterd en ongelukkig gaan Lans die mop uitwas.
By die kombuis kry hy sy tee uit sy blikbeker. Dis net ’n blik waaraan ’n groot oor gesweis is. Sy pa het dit tussen sy goed gehad toe hy hom die laaste keer gesien het. Omdat Lans dit so bewonder het, het hy dit vir hom gegee.
Elke keer sê Ma-Sêra: “Dit help nie dat die beker so groot is nie, ek skink hom net half,” en dan skink sy dit driekwartvol. Eendag het Weissfeld beswaar gemaak teen die groot beker. Toe sê Sêra:
“Die beker hou presies drie koppies, en ek skink dit halfvol, dan kry hy nie weer nie. Skeppman kry altyd soggens ’n tweede koppie.”
“As jy klaar is, kan jy hierdie wortellowwe en skille vir die varke gaan gooi,” sê Ma-Sêra. Sy gee hom ook ’n appel. “Jy kan die slegte plekkie afsny. Appels is skaars.”
Lans soek die varsste lowwe uit en sit dit eenkant in ’n klam koerant. Dis vir Jesha.
Weissfeld hou die varke aan sodat die afval uit die kombuis nie verlore gaan nie; net genoeg varke om die skille en lowwe en oorskietgroente en bederfde vrugte te vreet.
Hy sien Weissfeld buite rondstaan en op sy horlosie kyk, en wonder wat dit beteken. Miskien wag hy op Skeppman. Lans is bly dat Skeppman nog nie terug is nie; nou hoef hy nie vir hom die paraffien te vra nie. Ma-Sêra sê sy het nog. Uit die ingeboude kas in die kombuis waar die besems en politoer gehou word, haal sy ’n vol bottel en gooi die helfte vir hom uit. “Hier is ’n paar lappe,” sê sy, “en iets om op die stukkende plekke te sit. Littels – dit maak die plekke droog, en hou die vlieë weg. Hoekom lyk jy so bekaf?” Maar hy praat nie. Hy is nog besig om alles te oordink wat hy gehoor het.
“Ja,” sê Ma-Sêra, wat meen dat hy dikmond is oor die bosluise. “As daar nie peste was soos bosluise en vlieë en vlooie en motte nie, om nie te praat van die stof wat op alles kom sit nie, dan sou ons ok nie sorgsaam gewees’t en lief gewees’t vir wat ons het nie.”
Ma-Sêra is gewoond om alles in die beste voue te lê, selfs bosluise. Hy tap solank ’n emmertjie water vir Jesha by die betontenk langs die agterdeur.
Sy aandag is by die kameel wat doodstil teen die hek van die kampie staan. Met haar kop amper meer agteroor as waterpas op haar hoë nek, kyk sy in ’n noordelike rigting, asof sy oor die grasheuwel kyk waar die teerpad verdwyn. Weissfeld sê mos ’n kameel steur hom aan niks en niemand nie. Vir ’n kameel is alles vinkel en koljander. Dit pas Weissfeld om so te sê, en Skeppman praat agterna, want hy wil ook niks met die kameel te doen hê nie. Grootmense glo wat hulle pas.
Hulle sal hom niks wysmaak nie. ’n Kameel kan ook alleen wees. Kamele leef tog in troppe, saam met ander kamele. Of saam met reisigers wat goed vir hulle sorg. Ma-Sêra sê altyd sy is eensaam, want sy mis Frau Koch by wie sy grootgeword het, en vir wie sy opgepas het, en sy mis haar dogter van wie sy nooit hoor nie. Maar almal gesels met Ma-Sêra en hou van haar. Dis net hy wat ooit met Jesha gesels. Jesha is die alleenste van almal.
Vandag het hy gehoor dat hulle op haar gery het toe dit nog ’n aardigheid was. Deesdae is hulle moeg van haar, en Weissfeld sê sy bring net sonde en ergernis, en hulle kan haar maar wegmaak. En wat van hóm? Sal hy dan ook moet loop?
Hy gaan haal eers ’n kwartbaaltjie droë lusern van die solder bokant die motorhuise af om haar voer ook reg te hê as hy haar klaar skoongemaak het. Met die bottels in die lappe toegedraai en die wortellowwe in die koerant, alles onder sy arms vasgedruk, stap hy swaarbelaai aan. “’n Luiaard dra hom dood, maar loop nie twee maal nie,” sê Ma-Sêra.
En in sy broeksak is die appel. Jesha weet al daarvan, want sy laat haar kop sak; miskien ruik sy dit. Haar beweeglike lippe reik tussen twee drade deur. Lans lag van plesier. Hy sit die emmer en lusern neer, en nog in dieselfde halfsittende beweging laat gly hy die ander goed sommer onder sy arms uit. Tydsaam haal hy die appel uit. Soos baie kere tevore verwonder hy hom aan die gleuf wat onder die skuins splete van haar neusgate begin en in die geronde nis van die bolip uitmond.
Die los lippe voel teen sy hand voordat hulle om die appel sluit. So vat sy dit altyd,