vir oopgooi elke somer.
O, die fresko’s
wat nie voor die wandelaar kom staan
en hom blokkeer nie, maar hom eerder
inroep na die lieflike verdwynpunt;
of daardie kobaltblou moskee, glansend
soos plate water vir die tweedimensionele oog,
en ná die versaking mos betrek deur flaminke …
Baksteen moet kan meegee,
moet gerus kan wegsink.
Dis ’n saak van geloof.
’n Mens moet op bakstene kan loop
wanneer jy weg van die grond is.
Alle mense is Petrusse, Galileërs op die lugmere,
atmosfeerpelgrims
wat op- en afklim
met trappe van vergelyking.
Sy slaap. Hoe rustig slaap sy nou.
So dikwels bieg sy
wat sy wil hê is vastigheid.
Maar vir geloof om geloof te wees
moet bakstene kan sug.
’n Glipsie, so aanneemlik:
Die baksteenboek gly uit haar ontdooiende hande
en ek vang dit met ligte hande
voor dit op die vloer val.
Ál die swaar fondamente van die tyd
styg, en verdwyn in die verte
soos enorme wegfladderende baldakyne
so lig soos haar ooglede,
gedra deur vlinders
wat die hemel beskryf.
Meermin
Onthou, alle onthou, is ’n geestesreis.
Dis “binneland infoeter, circa 1840”.
Maar só verskil ons rekonstruksies:
Osse, waens, kom as ’t ware agteruit
oor die Drakensberg van die ander kant af;
voortrekkers, soos Naudé, wat op sy kruitvat sit
en terugwaarts bespied tot teenaan die see.
(En só het die ou weidolers, buite weste
nes inboorlinge, die mooiste Kaap
mos uiteindelik bereik,
van die eie juk se vervloeking verlos.)
Maar laat ek u nie opsaal met die kronieke
van geheue of die feilbare meganika daarvan nie.
Groot, in die ou dae, was afstande –
wat my laat dink aan ’n poskaart van my pa
met Kopenhagen se meermin daarop,
aan sy kindertjies gestuur, op sy oorsese vaart.
Ontvang 1967. Durban.
Mamma het vir ons die fabel toe voorgelees,
met iets van ’n soel weeïgheid daarin.
Ek onthou hoe ek die treurigheid voel roer
maar nog geen duit daarvan verstaan het nie.
Onthou mens agteruit – of vorentoe?
Ná jare, uiteindelik, net nou die dag,
kry ek die meermin van Kopenhagen
eieogig te sien,
waaroor pa so hartstogtelik uitgewei het.
Die kleure van sy poskaart het nooit verdof nie
danksy, uiteraard, dié vaslegging ter plaatse.
En daar staan ek op die kaai, in my pa se ou skoene.
Sy vingers ruik na ink
en hy dink aan die matrose wat hier moes verdrink het.
Net links van hom ’n handjievol toeriste
uit vreemde lande,
op die gevaarlike plek vergader.
Die lug is skerp en die standbeeld sit
– amper binne reikwydte –
weemoedig op haar klip in die water,
’n kuit wat langs ’n skeen invou
en saamsmelt tot ’n vin.
Weens verweer, word gesê, vervaag sy effe.
Tyd is altyd min.
Verbaas onthou ek
hoe onimposant en klein die ou beeldjie is,
en tog die piëtisme wat omstanders openbaar het,
hoe beurte gemaak word om kiekies te neem
sodat die flitse nie inskyn op mekaar nie.
Ek wou as kind my hand
(verbeel ek by terugskoue)
na haar uithou, die ongelukkige nimf –
die vae geur van wee en die sensuele,
maar die seestraat wat ons skei, was onoorbrugbaar.
Sy was ’n skone vis wat ook vroumens is,
maar nóg in water, nóg op land kan woon.
Het sy my ook jammer gekry?
Die daglig het nou steil getaan.
My vrou,
die bontbaadjie van ’n kameradier,
het vir oulaas rondgestaan.
Die laaste skywe spieëllig het hulself helderder omskryf
om die monument,
en toe het die pelgrims, steeds onbegrypend,
uiteengegaan.
Die ritueel
Snaaks hoe dinge met ’n doel gedoen word,
en dan lyk dit so na die skep van chaos
van hier by my tafeltjie waar ek sit en rook.
Daai twee wat vroeër verbygestap het,
die karre wat heen en weer oor die nat teer fluit –
beplanning sit daaragter, hoor.
Alles vergeetbaar, nietemin, van hier, behalwe
die triestige groen bakkie wat nou meer as een keer
aan die voet van die restaurantterras verbygevaar het.
Met sy laaste rit het iemand alleen agter
op die oop bak gestaan, hande seremonieel
op die kajuitreling, en toegegooi onder ’n swart seil.
Ekstra stadig word daar bestuur, soos in ’n stoet;
toe merk ek dié “passasier”, só kierts, moet
’n rekwisiet wees, want g’n ledemaat van hom beweeg nie.
Só moes Julius Caesar op sy strydwa gery het
met die herdenkings van sy seges
jare ná sy dood, onder ’n lanferlap
op pad na die arena as ’n beeld vir die onthulling.
En weer het die ritueel verbygekom (triomfantelik?).
Seker