Lidwoord
Die bepaalde lidwoord verwys na ’n spesifieke onderwerp of voorwerp, byvoorbeeld: Die bestuurder jaag onverskillig met haar taxi.
Die onbepaalde lidwoord verwys na ’n onbekende onderwerp of voorwerp. Dit kan enigiets wees, byvoorbeeld: ’n Taxi kan ’n gevaar op die pad wees.
Aanwysende woord
Byvoorbeeld: Hierdie taxi is pas van die pad afgetrek. Daardie passasier klim in die taxi in. Dié uil skreeu tot laat saans.
Groepbegeleide lees
Lees die volgende inligtingsteks in julle groep. Elke groeplid kry ’n beurt om dit hardop voor te lees. Terwyl die een lees, volg die ander in hulle boeke. Hou aan totdat almal in die groep die teks vlot kan lees.
Wat is die reëls van draadjies?
Die behandeling behels dat draadjies of plaatjies gedra word en in sommige gevalle is chirurgie nodig om die kakebeen te herbelyn. Behandeling duur gewoonlik 12 tot 30 maande.
As jy ’n paar maklike reëls volg, sal die behandeling makliker gaan en goeie resultate lewer:
Doen alles presies soos die ortodontis vir jou sê, byvoorbeeld dat jy jou rekkies dra soos dit voorgeskry word.
Vermy harde en taai kos wat jou aanhegtings en draadjies kan breek en die behandelingstyd kan verleng.
Moenie jou naels of pen kou nie.
Hou jou draadjies altyd skoon deur reg te borsel en te vlos.
Dra altyd ’n mondskerm tydens kontaksport.
Besoek elke ses maande jou tandarts.
Beantwoord die volgende taalvrae.
1. Gee die regte vorm van die byvoeglike naamwoord tussen hakies:
a. (Hard) neute kan jou tande breek. Die neut is (hard).
b. As jy (sensitief) tande het, moet jy versigtig wees, want suur goed maak dit nog (sensitief). Dan praat ek nie eens van roomys nie – as ek roomys eet, voel my tande die (sensitief).
c. Deesdae is wit tande nie meer goed genoeg nie, te danke aan advertensies moet dit (intensiewe vorm van wit) wees.
d. (Kou) naels lyk nie goed nie.
e. (Borsel) tande laat ’n mens altyd goed voel.
2. Voltooi die volgende sinne deur die regte intensiewe vorm neer te skryf:
a. As ek nou (eerlik) moet wees, het ek eers gedink alles gaan (glad) verloop. Maar toe ek by die ortodontis se spreekkamer instap, is die spreekkamer (vol).
b. Ek het (regop) op my stoel gaan sit en my mond was (droog).
c. Toe die dag verby is, het die (arm) pasiënte huis toe gegaan en die (ryk) ortodontis is bank toe.
3. Skryf die trappe van vergelyking van die volgende woorde tussen hakies:
a. Ek was bang, die outjie langs my (bang), maar die dogtertjie in die hoek was die heel (bang). Ek het skielik baie (oud) as gewoonlik gevoel. Wat lê vir ons voor?
b. My draadjies was die (los) wat dit nog ooit was en dit het nie reg gevoel nie.
In hierdie aktiwiteit gaan jy
aaneenskakelende paragrawe skryf.
Skryf paragrawe
Jy het reeds in graad 7 paragrawe geskryf. Lees nou die inligting in Pitkos deur voordat jy weer ’n skryfstuk aanpak.
Pitkos
Paragrawe
’n Paragraaf bevat net een kerngedagte. Die ander sinne in die paragraaf moet oor dieselfde onderwerp handel en die kerngedagte ondersteun. Al die sinne van ’n paragraaf vorm dus ’n eenheid.
Die kernsin wat die kerngedagte bevat, kan die eerste sin van die paragraaf wees, of dit kan in die middel of aan die einde van die paragraaf geplaas word.
Die sinne moet so gerangskik word dat hulle op mekaar volg. Jy moet dus deurentyd aandag aan skakeling tussen die sinne skenk. Gebruik die skakelwoorde wat hierna gegee word.
Gee ook aandag aan sinslengte. Wissel die lengte van die sinne. Party sinne moet langer en ander korter wees.
Paragrawe kan op een van die volgende maniere skakel
Aaneenskakelend: Hierdie soort paragrawe sluit by mekaar aan, omdat dit met skakelwoorde aan mekaar verbind word. Woorde soos Hierna. . . of Vervolgens . . . of Nog iets . . . gaan verseker dat jy ’n aaneenskakelende paragraaf skryf.
Teenstellend: ’n Teenstellende paragraaf staan in direkte kontras met die vorige een, alhoewel sulke paragrawe nog oor dieselfde onderwerp handel. Jy gaan hier net ’n ander gedagte wat teenoor die vorige gedagte staan, bespreek. Skakelwoorde wat jy kan gebruik, is woorde soos Maar . . . Hierteenoor . . . ’n Ander mening . . . Anders gestel . . .
Redegewend: Hierdie soort paragraaf gee ’n rede of oorsaak van dit wat in die vorige paragraaf beskryf is. Skakelwoorde soos Die rede hiervoor is . . . Daarom . . . lei redegewende paragrawe in.
Skryf paragrawe.
Ons het nou heelwat oor tandartse en ortodontiste gepraat. Skryf twee paragrawe waarin jy een van die volgende bespreek: ’n slegte ervaring/jou eerste ervaring/wat jy hoor van tandartse/’n goeie ervaring/’n interessante ervaring. Elke paragraaf moet 8 tot 12 sinne lank wees.
Die stappe van prosesskryf
Dit is baie belangrik dat jy eers jou paragrawe deeglik moet beplan volgens die stappe van prosesskryf. Gebruik die volgende wenke as kontrolelys.
Preskryf
Besluit watter tipe paragrawe jy gaan skryf. Kyk weer na Pitkos hierbo.
Kies twee kerngedagtes oor die onderwerp – elke kerngedagte vorm een paragraaf. Skryf ondersteunende gedagtes vir elke kerngedagte neer.
Beplan en skryf
Wanneer jy al die ondersteunende gedagtes agtermekaar het, kan jy die paragrawe begin skryf. Skryf nou in volsinne.
Die eerste sin van elke paragraaf moet die kerngedagte van dié paragraaf bevat. Toets nou of die ander sinne van elke paragraaf dié hoofgedagte ondersteun en daarop uitbrei.
Hersien, redigeer, proeflees en bied aan
Lees jou paragraaf aandagtig deur en maak al jou foute reg, soos spelling, leestekens, woordorde en die volgorde van jou sinne. Gebruik ’n woordeboek as jy onseker is.
Skryf die paragrawe oor en lees dit nog ’n keer deur.
Gee jou werk dan vir jou maat sodat hy/sy dit kan redigeer en assesseer. Kyk na die aanbevelings wat jou maat gemaak het en bring dit aan as dit vir jou reg is.
Skryf hierna die paragrawe weer netjies oor. Skryf die opskrif/ onderwerp en datum boaan jou werk.
Maatassessering
Die Pitkos kan gebruik word om jou maat se paragrawe deur te gaan.