“Jaar lank daar ge-au-pair. Maar dit was in die gryse verlede.”
Hulle neem elkeen hul koppie en gaan sit. Die behaaglike geur van gemaalde koffie hang sterk in die lug.
Sy sien hy dra ’n tipies Europese verkreukelde katoenbaadjie en groot plooierige broek en insteekskoene. Toe hy opkyk, sien sy hoe erg blou sy oë is.
“Is jy ’n seeman?” vra sy.
Hy kyk verbaas oor sy koppie op. “Nee, goeie hemel, hoekom dan?”
“Oor jy so bruin is en sulke blou oë het.”
Hy snuif bietjie sarkasties. “Daarvoor had ek tog ’n vrou van kleur ter ma en ’n blonde Hollander ter pa.”
“Mammie kinnie sê lat die kindtjie Coloured issie!”
“Bepaal djou by djou eie dinge, Cilla!”
“Is Oumie Coloured?” vra hy en kyk vir haar oor die rand van sy bekertjie melk.
“Oumie is Coloured, my boytjie.”
“Wat is Coloured, Oumie?”
“Hotnot,” sê Cilla en hardloop by die agterdeur uit, want Oumie het klaar die vadoek opgetel om na haar te klap.
Hulle drink hulle koffie ’n paar oomblikke in stilte.
“Wat doen jy dan as jy nie vaar nie?” vra sy lig, bang dat daar verleentheid in die gesprek kan kom.
“Ek doen hoofsaaklik fotoartikels vir tydskrifte. Vryskutwerk deesdae. Ek is amptelik op pensioen wat Nederland betref.”
“Wat ek hier in jou grootouers se huis gemaak het, val seker swaar op die oog van ’n fotograaf? Dis so sonder komposisie …” Sy klink ietwat op die verdediging.
“Nee,” sê hy. “Nee, om die waarheid te sê, ek vind dit hier ’n gesellige atmosfeer.”
Haar gesig verkleur effens. “Maar dit moet so hééltemal anders wees as toe jy hier gewoon het.”
“Dit is. Maar ek voel nie ontuis hier nie.”
Hulle oë ontmoet vlugtig en sy vou haar hande om haar koppie en bring dit na haar mond. “Is dit die eerste keer dat jy weer terugkom in Suid-Afrika?”
“Ja,” sê hy, “en nou lyk dit my so ’n geskiedkundige tyd.”
“Soveel sinlose geweld,” sê sy en ril.
“Ja … En ek het seker ook maar nóú juis teruggekom, soos ander mense ook, om te kom vrede maak met ’n stuk van my eie geskiedenis.”
Sy knik. “Sommige gaan en sommige kom.” Sy kyk reguit na hom.
Hy voel byna die vrymoedigheid om te sê sy het mooi oë, maar hy vind tog dat dit onvanpas sou wees.
Die groot mandjie kraak terwyl die ou hond moeisaam daarin omdraai. Hy tjank effens.
Sy kyk om na die hond. “Hy is baie oud, en hy is blind.”
“Hoe oud?”
“Veertien jaar. Dis al twee jaar dat hy blind is. ’n Motor het hom hier voor die huis gestamp.”
“Ek dink dat ’n mens baie lief moet wees vir diere om ’n ou, blinde hond aan te hou …?”
Sy glimlag en laat die koppie op die piering in haar skoot sak. “Ek is baie geheg aan hom, ons kom ’n ver pad saam.”
Teen die muur tik ’n mooi ou slagklok afgemete. Elke kwartier meet hy die hol klanke van die Westminster-klokkespel plegtig af.
“Bly jy heeltemal alleen hier?”
“Net ek en Alexander.” Sy wys na die hond.
Toe die hond sy naam hoor, lig hy sy kop. Sy fluit saggies en hy verstaan dit, staan styf op uit sy mandjie en kom na haar toe. Hy lê sy groot kop in haar skoot en sy vryf sag aan sy ore.
Ruud hou hulle dop. “Is jy nie bang om alleen te bly in hierdie tye nie? Hy sou jou nie veel kan beskerm nie?”
“Nee, ek is nie bang nie. En ek het ’n seun nie so ver hiervandaan nie. As die nood hoog word, bel ek hom.”
“Wat doen jy, Anne?”
“Ek is ’n onderwyseres.”
“Afrikaans?” raai hy.
Sy knik. “Wou jy graag die huis sien?”
“As dit moontlik is.”
“Natuurlik. En as jy dan vir my kan vertel hoe dit vroeër was …”
Hy staan op. “Hierdie was twee vertrekke, met ’n nou gangetjie van die voordeur af tussenin.” Hy beduie. “Hierdie een was groter, my ma se jonger susters het hier geslaap. Daar waar jou Kersboom staan, het ek geslaap …”
Sy soek in sy gesig na die oorsprong van die klank in sy stem, maar sy oë ontwyk hare.
“Dit klop,” sê sy. “Volgens die ou planne was dit twee vertrekke. Die vorige eienaar het die middelste muur laat uitbreek.”
“Daar waar jou kombuis is, was wat ons die dining room genoem het.” Hy frons. “Maar dit was tog heelwat groter, want my grootouers se slaapvertrek was daaruit afgeskort …”
“Saulus, die kinnes hoor vi djou …!”
“Dis reg.” Sy wag tot hy weer na haar kyk voor sy verder praat. “Die vertrek is in twee verdeel. Ek gebruik die agterste deel vir ’n studeerkamer. Kom kyk.”
Hulle stap in die gangetjie af en sy skakel die lig vir hom aan. Daar is ’n intieme rommelrigheid van skrifte, teksboeke, potlode en penne, geraamde familiefoto’s en plante.
“Ja, hier het hulle geslaap, maar hier was ’n venster op die agtertuintjie. Die huis het hier opgehou.”
“Jy’s reg. Die agterste twee slaapvertrekke is ook deur die ontwikkelaars aangebou. Hulle het die gang laat deurbreek. Mens kan hier binne doen wat jy wil, solank die fasade onaangeraak bly.” Sy stoot die deure van die twee vertrekke vir hom oop, maar sy skakel nie die ligte aan nie. Deur die vensters val die maanlig oor die beddens.
Hulle draai terug in die gang. “Wat het van die kombuisie geword?” vra hy.
“Hier.” Sy maak die raampiesdeur op ’n patio oop.
“Dis reg,” sê hy langsaam.
“Mammie wil oek noeit niks glo van boetie Willy nie.”
“Boetie Willy is djou groet broe, Djaney, sy doenings en latings het niks met djou te make nie. Djy moet respekte vi hom oepenba.’
“Mar, Mammie …!”
“Nikse ge-mar-mammie nie.”
“Lossit dan.”
Hy sit langs Oumie op die rusbankie en ryg die blink draadjies versigtig uit die kussing se fraiings sonder dat sy dit sien en lê hulle langs mekaar op sy knieë neer.
Hy draai na haar toe. “Dankie dat jy my laat sien het. Sommerso ’n wildvreemde deur jou huis geneem het.”
Sy merk sweetdruppeltjies op sy bolip en moet haarself daarvan weerhou om aan sy arm te raak. “Kom, daar is nog ’n bietjie koffie.”
“Dankie.”
Toe hulle weer met hul koppies sit, vra sy: “Vertel my hoe dit gekom het dat jy hier by jou grootouers gebly het.”
“Dis laat,” sê hy onoortuigend, “en jy was nog jou boom aan ’t versier.”
“Maak nie saak nie. Môre is nog ’n dag.”
“Ek het nie permanent hier gewoon nie, maar wel heel dikwels wanneer my ouers in die buiteland was. My pa was in die diplomatieke