Vir ’n lang tyd kry Michael dit ook reg om matig te drink, en ek kry dit reg om nie te sê: “Ek wens jy wil liewer nie . . .” Maar wanneer elke glas Coke en elke koppie koffie naderhand ook ’n dop brandewyn bykry, wanneer hy ’n glas whiskey net so ná die inskink wegslaan, wanneer my man sommerso in die sit aan die slaap raak, wanneer sy tong sleep as hy praat, wanneer hy steier as hy stap, wanneer hy in die oggend nie kan onthou wat die vorige aand gebeur het nie, wanneer ek nie kan verdra om langs hom te slaap nie, word sy probleem weer my probleem, weer óns probleem.
Alkoholisme.
Die woord word deel van ons gesin se woordeskat. Dit is toe ons – ek en Michael – dit begin regkry om die woord hardop te sê, dat hy begin navraag doen en hulp vra. Hy is drie weke lank in ’n rehabilitasiekliniek. Ek en die kinders word ook by die proses betrek en woon groepsessies vir familielede by. Daar is ook uitpraatsessies vir ons gesin in die teenwoordigheid van ’n terapeut. Dit is ’n geleentheid vir eerlikheid en reguit praat, en vir insig in hoe die siekte, alkoholisme, elkeen van ons se lewe raak. Dit is vir ons almal seer en moeilik, maar ek kan ook die “geskenk” van hierdie tyd in ons lewens raaksien. Sy kwesbaarheid maak dit makliker vir ons om ons eie weerloosheid in te sien en te deel. Michael het die vermoë om werklik te luister; dit is wat van hom ’n goeie terapeut maak. Almal praat eerlik. Dit is ’n gelykmakende proses.
Die rehabilitasie is suksesvol en Michael hou op drink. Hy verloor wel ’n wyle sy vrolikheid en ligtheid; raak ernstig en ietwat asosiaal. Hy lees wyd en skryf baie, ontwikkel sy kursusse verder en raak toenemend in aanvraag. Dit kom tog voor asof hy meer van homself hou, en ek ontspan oor hom, voel al hoe minder dat ons lewe permanent bedreig word. Wanneer hy by sosiale geleenthede alkohol van die hand wys en daaroor uitgevra word, sê hy net lig en gemaklik: “Dis omdat ek my kwota reeds opgedrink het.”
So word ons lewe weer “normaal”, en ek leef sonder die vaagste benul van hoe ek nog sou terugverlang na hierdie normaliteit nie.
Hoofstuk 12
Michael reël ’n verrassingsfees vir my verjaardag, my vyftigste! Vriende en familie verras my op ’n partytjie op ’n boot in die Kaapstadse hawe. Michael maak ’n toespraak wat my en van die gaste in trane het. Hy skerts met deernis oor my blondgeid en sê die engele het hom geseën en gestraf met my. Hy praat oor die seëning wat ons kinders is en ons lewe saam. Ook oor die moeilike tye en hoe ons albei se demone al dinge omgekrap het. Ek hoor hoe goed hy my ken en verstaan. Ek hoor hoe lief hy vir my is.
Vroeg die volgende oggend vertrek ek en hy per trein uit Kaapstad, die bestemming is ’n geheim. Ons het pas uit die stasie vertrek, toe bondel die kinders – die dogters se kêrels is ook saam – by ons kompartement in, met kitare, ’n kosmandjie, speelkaarte en Scrabble. “Verrassing!”
Al singend, skertsend, etend en spelend ry ons tot by Matjiesfontein, waar die kinders afklim, die aand in die hotel oorslaap en die volgende dag weer terugry Kaap toe. Ek en Michael ry aan na Pretoria en toe ons die volgende dag daar afklim, word sy motorfiets ook afgelaai, saam met al ons toer-toebehore. “Verrassing!”
Ons twee saam op die motorfiets, sprekend van hoe dit is as dit met ons goed gaan – Michael met selfvertroue aan die stuur, ek wat tevrede en veilig voel op my passasiersitplek, my arms om sy lyf. Wat hom veral pas, sê hy, is dat ek nie so baie kan praat nie.
Ons stop laatmiddag by die romantiese Blue Mountain Lodge naby Hazyview, waar ons al voorheen oorgebly het. Een van my gunstelingplekke. Die kamer is vol blomme. “Verrassing!”
Die volgende dag is ons by die Pongola-gholfklub, en daar kom ’n klompie van ons vriende aangeloop. “Verrassing!”
Ons groep bring vier dae in die Pongola- private wildtuin deur met een van die beste veldgidse in die land. Ons stap elke dag ure lank in die ongerepte natuur, volg die spore van diere saam met ’n bobaas-spoorsnyer en gesels saans bospraatjies om die vuur.
Op ons motorfietsrit terug huis toe gaan ons by Golden Gate aan; ry na waar die opstal gestaan het waar ons getrou het, nou ’n piekniekplek. Ons stap op die werf rond en is stil in die onthou.
By die Van Reenen-familiekerkhof pluk ons arms vol wildeals en lê dit neer op ouma en oupa Golden Gate en ook pa Nico se grafte.
’n Mens weet as jy gelukkig is. Dit is ’n skoon gevoel, soos om deur helder water tot op die bodem te kan sien.
Net enkele maande later is ek egter weer onrustig oor my man. Sy emosionele pieke en dale volg duidelik ’n sikliese patroon en ek is bewus daarvan dat depressie soms aan sy gemoed knaag. Dit voel vir my asof daar ’n kraak in Michael se fondament is en dat dié ding ook aan my los draadjie wil kom torring. Later sou ek deur psigoanalise insig kry in hoe hierdie kraak van hom en my los draadjie mekaar aantrek en afstoot in ’n tipiese patroon van medeafhanklikheid. Hoewel Michael reeds langer as ’n jaar geen alkohol gebruik nie, is ek soms bang dat hy in sy donker tye nie die versoeking sal kan weerstaan om homself met alkohol reg te dokter nie.
Sommige oggende kan hy nie uit die bed kom nie. ’n Keer loop ek laatoggend, ná die ontbytsessie by die gastehuis, in ons slaapkamer in en kry Michael handewringend op die rand van die bed sit. Hy huil. Ek gaan langs hom sit. Hy leun teen my aan en snik. “Ek is so moeg,” sê hy, “so moeg . . .”
Dit is vir hom onmoontlik om sy werk as motiveerder van ander te doen in dié depressiewe toestand en hy neem ’n ruk siekverlof.
Hoofstuk 13
Vyftig moet fabulous wees, besluit ek. Ek wil nie eendag wanneer ek oud is, dink: Ek wou nog so graag . . . Onderweg na die Stormsrivier om saam met ’n groep vriende die Otterwandelpad te stap, ry ek oor die Gouritsrivierbrug en sien ’n inligtingsbord wat sê: bungee jumping, en draai impulsief af. Ek parkeer en stap na die brug.
Ek wil, ja! onthou ek wat Audrey Blignault eenkeer in ’n artikel geskryf het. Met dié gedagte stap ek doelgerig na die kaartjiekantoor, betaal vir my sprong en is tien minute later op die rand van die Gouritsbrug met ’n harnas aan en rektoue aan my voete.
Just do it! sê die Nike-advertensie.
“Vyf, vier, drie, twee, een . . .” tel die jong gidse agter my.
In my verbeelding het ek my dit al voorgestel. Soos ’n hoëplankduiker sal ek spring met my arms wyd, my rug grasieus gerond en my kop omhoog, bene reguit na agter en my tone gepunt. Dan soos ’n swael vlieg . . . Maar op die bevel “bungee!” val ek eerder soos ’n dooie hoender van die brug af en maak eers my oë oop toe ek ná die weer en weer en weer val uiteindelik koponderstebo en stil aan die rekkoord swaai.
Toe Nicolaas later na die video-opname van my sprong kyk, draai hy die klank harder en sê: “Haai, Mamma, ek kan sweer ek hoor die f-woord, en nie net een keer nie.”
So goed voel ek ná die tyd dat die skrik en bang van voor die sprong vergete raak. Toe ek dus ’n paar maande later hoor dat ’n mens ’n reksprong kan doen uit een van die Tafelbergse kabelkarre wat vroegoggend stil tussen die twee kabelstasies hang, meld ek weer aan. Ek wil, ja!
My laaste reksprong is van die Bloukransbrug naby Nature’s Valley. Ek weet dat ’n mens net regtig ge-bungee het as jy met die hoogste sprong ter wêreld, naamlik dié brug se 217 meter, kan spog. Die “ekkk wwil jjja . . .” is maar bra halfhartig dié slag toe ek op die rand van die afgrond staan. Op die bevel “bungee!” val ek weer met my dooie-hoender-styl in die niks in en my hart gaan staan amper. Dit genees my ook van dié gier. Nee, o magtag, so hoef ek myself nou nie verder te verskrik nie! Drie spronge sonder om ooit my oë oop te maak . . .
Die